GENETIKA, Vol. 32, broj 1 (2000)

 

Srđan BOJOVIĆ, Philippe HEIZMANN i Marcel BARBERO

FRAXINUS ORNUS L. POLNI POLIMORFIZAM I RAPD MARKERI [Izvod]

 

Bojana KLAŠNJA, Špiro KOPITOVIĆ, Saša ORLOVIĆ i Zoran GALIĆ

VARIJABILNOST NEKIH STRUKTURNIH I FIZIČKIH SVOJSTAVA DRVETA BAGREMA (ROBINIA PSEUDOACACIA L.) [Izvod]

 

Branislav KOVAČEVIĆ, Vojislav GUZINA i Marija KRALJEVIĆ-BALALIĆ

ANALIZA DISKRIMINACIONE MOĆI ZA MORFOMETRIJSKE PARAMETARE LISTA KLONOVA I HIBRIDA AMERIČKE CRNE TOPOLE (Populus deltoides Bartr.) [Izvod]

 

Gordan ZEC, Radmila TODOROVIĆ, Petar MIŠIĆ i Slavica ČOLIĆ

VARIJABILNOST I KORELACIONA ANALIZA OSOBINA PLODA ODABRANIH GENOTIPOVA VINOGRADSKE BRESKVE (PRUNUS PERSICA L. BATSCH.) [Izvod]

 

Sanja VASILJEVIĆ, Gordana ŠURLAN-MOMIROVIĆ, Slobodan KATIĆ, Vojislav MIHAILOVIĆ, Dane LUKIĆ i Tomislav ŽIVANOVIĆ

MEĐUZAVISNOST KOMPONENTI PRINOSA ZELENE MASE I SEMENA GENOTIPOVA CRVENE DETELINE (TRIFOLIUM PRATENSE L.) [Izvod]

 

Zoran LUGIĆ, Mile IVANOVIĆ, Kosana KOSTANTINOV, Dušica DELIĆ, Jasmina RADOVIĆ i Zorica TOMIĆ

VIŠESTRUKA REGRESIONA ANALIZA ZA PRINOS SUVE MASE I VAŽNIJE PARAMETRE INTENZITETA BIOLOŠKE FIKSACIJE AZOTA CRVENE DETELINE (TRIFOLIUM PRATENSE L.) [Izvod]

 

Ivan HUSIĆ, Slobodan TRIFUNOVIĆ, Milorad ROŠULJ i Milomir FILIPOVIĆ

POREĐENJE OSOBINA HIBRIDA KUKURUZA STVORENIH NA BAZI LINIJA B84 ODNOSNO B37 [Izvod]

 

Jovanka ATLAGIĆ

CITOGENETSKA ISPITIVANJA VRSTE HELIANTHUS RIGIDUS I NJENIH F1 I BC1F1 HIBRIDA SA GAJENIM SUNCOKRETOM, HELIANTHUS ANNUUS [Izvod]

 

Milomirka MADIĆ, Miroslav KUBUROVIĆ i Aleksandar S. PAUNOVIĆ

GENETIČKA ANALIZA MASE ZRNA PO BILJCI HIBRIDA JEČMA [Izvod]

 

Momčilo MILUTINOVIĆ, Dragan NIKOLIĆ, Milica FOTIRIĆ i Vera RAKONJAC

ODNOS FUNKCIONALNE SPOSOBNOSTI POLENA I STEPENA ZAMETANJA PLODOVA U VINOVE LOZE (VITIS SP.) [Izvod]

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 1-8
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.18

Originalni naučni rad

 

FRAXINUS ORNUS L. POLNI POLIMORFIZAM I RAPD MARKERI

Srđan BOJOVIĆ1,3, Philippe HEIZMANN2 i Marcel BARBERO3

 

 

1 „Srbijašume”- Institut za Šumarstvo, Kneza Višeslava 3, Beograd, Jugoslavija

2 Ćelijsko istraživanje i oplemenjivanje biljaka, UMR 9938-CNRS-INRA, Elitni

Nacionalni Fakultet - Lion, 46 allée d'Italie, 69364 Lyon, Francuska

3 Mediteranski institut za ekologiju i paleoekologiju, CNRS-UPRES A 6034,

Av. Escadrille Normandie Niemen, 13397 Marseille, Francuska

 

Izvod

Crni jasen (Fraxinus ornus L.) je uglavnom mediteranska vrsta šumskog drveća široke ekoloske amplitude. Sa gledišta polnosti crni jasen predstavlja slučaj androdioecije; seksualnog oblika definisanog prisustvom hermafroditnih ili muških cvetova kod individue. U pitanju je redak i originalan sistem kako sa teoretskog tako i sa empirijskog gledišta. Ispitivana je mogućnost diferencijacije 10 hermafro­ditnih i 10 muških individua primenom RAPD markera. Pronađeno je 5 informa­tivnih prajmera sa 89 traka od čega 70 (79%) polimorfnih i 19 (21%) mono­morfnih. Korespondentna analiza (CA) je na osnovu 9 selekcionisanih RAPD traka vizualizovala tendenciju razdvajanja 20 stabala u 2 grupe koje znatnim delom odgovaraju seksualnim formama. RAPD markeri nagoveštavaju da bi mogli da se koriste u razlikovanju pola kod crnog jasena.

 

 

Autor za kontakt: Srđan Bojović, „Srbijašume”- Institut za Šumarstvo, Kneza Višeslava 3, Beograd, Jugoslavija

tel: (+381 11) 553 355, e-mail: bojos@ptt.yu

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 9-17
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.21

Originalni naučni rad

 

VARIJABILNOST NEKIH STRUKTURNIH I FIZIČKIH SVOJSTAVA DRVETA BAGREMA (ROBINIA PSEUDOACACIA L.)

Bojana KLAŠNJA, Špiro KOPITOVIĆ, Saša ORLOVIĆ i Zoran GALIĆ

 

Poljoprivreni fakultet, Institut za topolarstvo, Novi Sad, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Izvod

U radu su prikazani rezultati istraživanja varijabilnosti osnovnih struk­turnih (širina godova i dužina vlakana) i fizičkih (zapreminska masa - nominalna i apsolutno suva) drveta od stabala 10 klonova bagrema (Robinia pseudoacacia L.). Uzorci u obliku izvrtaka su uzeti iz poljskog višeklonalnog ogleda koji je osnovan 1983. godine na Oglednom dobru Instituta za topolarstvo na tipu zemljišta fluvisol. Uzorci za analizu su uzimani u šestoj, osmoj i trinaestoj godini starosti zasada. Rezultati istraživanja su pokazali da su se klonovi statistički visoko značajno razlikovali u pogledu svih istraženih svojstava. Vrednosti dužine vlakana i širine godova su se statistički značajno razlikovale i po godinama istraživanja. Interklo­nalni varijabilitet je bio veoma izražen što pokazuju i rezultati klaster analize ko­jom su istraživani klonovi grupisani u više grupa. Koeficijenti naslednosti u širem smislu za istraživana svojstva po godinama starosti su iznosili od 0.15 do 0.98. Izražena interklonalna varijabilnost ukazuje na značajne mogućnosti povećanja proizvodnje putem klonske selekcije na poželjna strukturna i fizička svojstva koja određuju upotrebnu vrednost drveta.

 

 

Autor za kontakt: Bojana Klašnja, Antona Čehova 13, 21000 Novi Sad, Yugoslavia

phone: 021 422 477, fax: 021 420 307

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 19-30
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.21

Originalni naučni rad

 

ANALIZA DISKRIMINACIONE MOĆI ZA MORFOMETRIJSKE PARAMETARE LISTA KLONOVA I HIBRIDA AMERIČKE CRNE TOPOLE (Populus deltoides Bartr.)

Branislav KOVAČEVIĆ1, Vojislav GUZINA1 i Marija KRALJEVIĆ-BALALIĆ2

 

1 Institut za topolarstvo, Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Novom Sadu,

2 Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Novom Sadu, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Izvod

Na osnovu dva rasadnička ogleda postavljena koji su se razlikovali po godini, lokaciji i razmaku pobadanja reznica, ispitana je diskriminaciona moć 8 merenih i 15 izvedenih morfometrijskih parametara lista za 20 klonova i hibrida američke crne topole. Mereni prameteri su pokazali slabu heritabilnost u širem smislu, suprotno izvedenim parametrima. Visoka heritabilnost (oko 60% i više) karakeriše posebno parametre oblika liske (odnosi raznih merenih dužina i širina liske. Prema faktorskim opterećenjima iz analize glavnih komponenata ispitivani parametri su grupisani u šest grupa. Prvu grupu čine parameri oblika liske, dok drugu čine mereni parametri slabe heritabilnosti. Modeli stepenaste diskrimina­cione analize sa osam parametara ostvarili su 74% pravilne klasifikacije, dok je diskriminacioni model sa svih 23 ispitivana parametra postigao 84%. Među osam uključenih parametara, dva su merena parametra iz druge grupe i uključeni su pre tri parametra prve grupe. To je objašnjeno multikolinearnošću među parametrima iste grupe.

 

 

Autor za kontakt: Branislav Kovačević, Institut za topolarstvo, Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Antona Čehova 13, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

tel: +381-21-423943, fax: +381-21-420307

e-mail: branek@polj.ns.ac.yu

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 31-36
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.21; 634.25

Originalni naučni rad

 

 

VARIJABILNOST I KORELACIONA ANALIZA OSOBINA PLODA ODABRANIH GENOTIPOVA VINOGRADSKE BRESKVE (PRUNUS PERSICA L. BATSCH.)

Gordan ZEC, Radmila TODOROVIĆ, Petar MIŠIĆ i Slavica ČOLIĆ

 

Istraživački Institut PKB „INI Agroekonomik”, Zavod za voćarstvo i vinogradarstvo, Padinska Skela, 11000 Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

Autohtone populacije vinogradske breskve u Srbiji predstavljaju bogat iz­vor genetičke varijabilnosti koji može doprineti poboljšanju ekonomski najvažnijih osobina danas gajenih sorti i podloga breskve. Tokom 1994. i 1995. godine ispi­tano je 12 pozitivnih genotipova vinogradske breskve odabranih iz više populacija a Srbiji. Zastupljeno je više grupa sa različitom bojom pokožice, bojom mezo­karpa, kao i različitom bojom lista pred opadanje. Od ukupno 12 genotipova 6 su bez dopunske boje pokožice ploda i bez crvenila mezokarpa oko koštice, dok drugih 6 imaju dopunsku boju i crvenilo zastupljeno u različitom stepenu. Na os­novu izračunatog koeficijenta korelacije ranga dobijena je statistički veoma značajna korelacija između osnovne boje pokožice ploda i boje mezokarpa ploda, između dopunske boje pokožice i boje mezokarpa oko koštice, kao i između boje mezokarpa oko koštice i boje lista pred opadanje.

 

 

Autor za kontakt: Gordan Zec, Istraživački Institut PKB „INI Agroekonomik”, Zavod za voćarstvo i vinogradarstvo, Padinska Skela, 11000 Beograd, Jugoslavija

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 37-43
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 633.32

Originalni naučni rad

 

 

MEĐUZAVISNOST KOMPONENTI PRINOSA ZELENE MASE I SEMENA GENOTIPOVA CRVENE DETELINE (TRIFOLIUM PRATENSE L.)

Sanja VASILJEVIĆ1, Gordana ŠURLAN-MOMIROVIĆ2, Slobodan KATIĆ1, Vojislav MIHAILOVIĆ1, Dane LUKIĆ1 i Tomislav ŽIVANOVIĆ2

 

1 Naučni Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad

2 Poljoprivredni fakultet, 11080 Zemun-Beograd, Jugoslavija

Izvod

Crvena detelina (Trifolium pratense L.) je zbog fiziološke autosterilnosti i građe cveta izrazito stranooplodna, entomofilna biljna vrsta. Analizom varijanse i kovarijanse komponenti prinosa zelene mase i semena kod ispitivanih sorti i populacija crvene deteline izračunati su koeficijenti genetičke i fenotipske ko­relacije. Posmatrajući vrednosti korelacionih koeficijenata može se zapaziti da su one veće za genetičke nego za fenotipske korelacije, što ukazuje da je uticaj faktora spoljašnje sredine na te odnose značajan. Koeficijenti genetičke korelacije poka­zuju da je prinos semena po biljci najviše zavisio od broja cvetova po cvasti (rg = 1,000*); broja semena po cvasti (rg = 0,796*) i broja produktivnih stabljika (rg = 0,755*). Posmatrajući komponente prinosa zelene mase mogu se uočiti pozitivne, statistički značajne genetičke korelacije između lisne površine i visine biljke (rg = 0,808*), odnosno broja internodija (rg = 1,000*). Za praksu je svakako najintere­santnije ispitati stepen međuzavisnosti komponenti prinosa zelene mase, s jedne strane i komponenti prinosa semena, s druge strane. Može se zapaziti da između broja cvasti po biljci i broja internodija po stabljici, odnosno prinosa zelene mase po biljci postoje pozitivne i signifikantne genetičke korelacije. Negativna me­đuzavisnost (rg = -0,122) između prinosa zelene materije i semena predstavlja teškoću pri selekciji na povećan prinos.

 

 

Autor za kontakt: Sanja Vasiljević, Naučni Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Maksima Gorkog 30, 21000 Novi Sad, Yugoslavia

Tel.: 381-21-411888 (lok. 167)

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 45-52
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 633.32

Originalni naučni rad

 

VIŠESTRUKA REGRESIONA ANALIZA ZA PRINOS SUVE MASE I VAŽNIJE PARAMETRE INTENZITETA BIOLOŠKE FIKSACIJE AZOTA CRVENE DETELINE (TRIFOLIUM PRATENSE L.)

Zoran LUGIĆ1, Mile IVANOVIĆ2, Kosana KOSTANTINOV2, Dušica DELIĆ1, Jasmina RADOVIĆ1 i Zorica TOMIĆ1

 

1 Institut za isrtaživanja u poljoprivredi, Srbija Beograd,

Centar za krmno bilje, 37000 Kruševac,

2 Institut za kukuruz, Zemun Polje, 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija

 

Izvod

U ovim istraživanjima je vršena korelaciona i regresiona analiza među­sobnih odnosa i uticaja sedam pokazatelja intenziteta biološke fiksacije azota kod crvene deteline. Utvrđene su visoke korelacije za prinos suve mase, kao osnovnog parametra intenziteta azotofiksacije i osobina: visina biljke, masa korena i aktiv­nost nitrogenaze. Takođe, visoke korelacije su zabeležene za aktivnost nitrogenaze i sadržaj sirovih proteina, kao i za broj nodula i većinu ispitivanih parametara. Visina biljke i broj nodula su imale jak direktan uticaj na prinos suve mase po bilj­ci, sličan koeficijentu korelacije. Indirektan uticaj broja nodula, pre svega preko visine biljke uslovljava da ukupna korelacija za ova dva svojstva bude visoka. Za prinos suve mase po biljci i masu korena koeficijent korelacije je pozitivan i vrlo pouzdan, međutim, direktan uticaj mase korena na prinos suve mase po biljci je slab i negativan. Ukupna korelacija za ove dve osobine je srednje jaka zbog jakog indirektnog uticaja preko visine biljke. Jak indirektan uticaj preko visine biljke ostvaren je i za dužinu korena. Sadržaj sirovih proteina je, takođe značajno uticao preko visine biljke na masu biljke, ali je taj uticaj negativan, što uslovljava da ukupna korelacija za ove dve osobine bude vrlo jaka i negativna. Ostvaren je visok koeficijent determinacije, što znači da ispitivani parametri u velikoj meri deter­minišu prinos suve mase po biljci.

 

 

Autor za kontakt: Zoran M. Lugić, Institut za isrtaživanja u poljoprivredi, Srbija Beograd,

Centar za krmno bilje, 37000 Kruševac

tel. 037/441295, e-mail: institut@dreamyu.net

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 53-61
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.222; 633.15

Originalni naučni rad

 

POREĐENJE OSOBINA HIBRIDA KUKURUZA STVORENIH NA BAZI LINIJA B84 ODNOSNO B37

Ivan HUSIĆ, Slobodan TRIFUNOVIĆ, Milorad ROŠULJ i Milomir FILIPOVIĆ

 

Institut za kukuruz „Zemun Polje”, 11080 Beograd - Zemun, Jugoslavija

 

Izvod

Efikasnost primenjene Half - Sib Recurrent Selection (HSRS) metode se­lekcije na Iowa Stiff Stalk Synthetic - u (BSSS) moguće je proceniti indirektnim putem preko performansi hibridnih kombinacija sa linijama dobijenim iz različitih ciklusa selekcije pomenute populacije. Procena efikasnosti je izvrešena na bazi poređenja performansi hibrida dobijenih na bazi ukrštanja linija B84(BSSSC7) i B37(BSSSC0) sa dvadeset nesrodnih linija. Rezultati ukazuju da su hibridi sa lini­jom B84 dali u proseku za 11.30% veći prinos zrna u odnosu na iste hibride sa linijom B37. Posmatrano sa stanovišta uspeha rekurentne selekcije ovo povećanje iznosi 1,61% po ciklusu selekcije. Iako je determinisana vlaga u hibridima kao pokazatelj dužine vegetacije bila veća u hibridima sa B84 (u proseku za 0.90%*) da veći prinos zrna nije rezultat samo relativno duže vegetacije ukazuju vrednosti za Performans indeks koje su za 6,98% bile veće također kod hibrida sa B84. Vrednosti koeficijenata (bxi) u jednačini linerne regresije bile su slične za obe serije hibrida. Koeficijenat korelacije ranga za prinos zrna (0,759**) potvrđuje da postoje slične razlike između ranga hibrida u obe serije. Sve prethodno pomenuto ukazuje da linija B84 ima bolju opštu kao i specifičnu kombinacionu sposobnost za prinos zrna u odnosu na liniju B37 ukazujući na efikasnost primenjene HSRS na BSSS populaciji kukuruza.

 

 

Autor za kontakt: Ivan Husić, Institut za kukuruz „Zemun Polje”, 11080 Beograd - Zemun, Jugoslavija

Phone: (011) 3756-704 lok 609, Fax: (011) 3756 - 707

e-mail: ihusic@yahoo.com

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 63-69
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.222.7

Originalni naučni rad

 

 

CITOGENETSKA ISPITIVANJA VRSTE HELIANTHUS RIGIDUS I NJENIH F1 I BC1F1 HIBRIDA SA GAJENIM SUNCOKRETOM, HELIANTHUS ANNUUS

Jovanka ATLAGIĆ

 

Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Izvod

Helianthus rigidus (Cass.) Desf. je heksaploidna vrsta suncok­reta koja je potencijalni izvor otpornosti na patogene, kao i visokog sa­držaja proteina u semenu. Veliki broj populacija ove vrste je ukrštan sa linijama gajenog suncokreta i dobijene su 4 hibridne kombinacije F1 ge­neracije (1-9 biljaka) i 5 kombinacija BC1F1 generacije (1-11 biljaka). Muška sterilnost je zapažena kod F1 i BC1F1 interspecies hibrida, a vital­nost polena je bila smanjena kod potomstava u odnosu na roditelje (27,57-71,83% kod F1 i 1,95 - 21.70% kod BC1F1). Mejoza je uglavnom proticala normalno kod populacija H.rigidus. Mnogobrojne nepravilnosti su bile zapažene u mejozi kod F1 hibrida. U dijakinezi pored bivalenata (88,29% mejocita) su zabeleženi kvadri-, uni- i heksavalenti. Dislocirani hromozomi i hromozomski mostovi su prisutni u ostalim fazama mejoze. Sve F1 biljke su imale 68 hromozoma. Kod BC1F1 hibrida u dijakinezi su detektovani uni-, kvadri- i heksavalenti u visokom procentu mejocita. Broj hromozoma je bio različit kod različitih biljaka BC1F1 hibrida. Re­gistrovane nepravilnosti u mejozi kod F1 i BC1F1 interspecies hibrida uka­zuju na postojanje genetske divergentnosti, nehomolognosti genoma iz­među vrsta H.rigidus i H.annuus.

 

 

Autor za kontakt: Jovanka Atlagić, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 71-79
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.3.633.16

Originalni naučni rad

 

 

GENETIČKA ANALIZA MASE ZRNA PO BILJCI HIBRIDA JEČMA

Milomirka MADIĆ, Miroslav KUBUROVIĆ i Aleksandar S. PAUNOVIĆ

 

Agronomski fakultet, 32000 Čačak, Jugoslavija

 

Izvod

Četiri divergentna genotipa ječma HVW-247, Partizan, NS-293 i Japanska 15 su odabrana u cilju analize načina nasleđivanja efekta gena za masu zrna po biljci. Ukrštanjem odabranih genotipova proizvedena je F1 i F2 generacija. Ocena načina nasleđivanja data je na bazi signifikantnosti razlika sredina vrednosti hi­brida u odnosu na roditeljski prosek. Za utvrđivanje komponenata genetičke vari­janse i regresionu analizu podataka korišćena je metoda MATHER i JINKS (1971). Varijabilnost proučavanog svojstva je različita pri čemu je koeficijent varijacije bio najveći u kombinaciji ukrštanja HVW-27 x NS-293 (60%), a najmanji u kombi­naciji NS-293 x JAP-15 (32%). Način nasleđivanja mase zrna je različit, zavisno od kombinacije ukrštanja pri čemu je ispoljena parcijalna dominacija, dominacija ili superdominacija i u F1 i F2 generaciji. Izračunata vrednost aditivne komponente genetičke varijanse (D) u obe generacije istraživanja manja je od vrednosti H1 i H2 što ukazuje na veći broj dominatnih gena u nasleđivanju date osobine. Prosečan stepen dominacije veći je od jedinice (1,32) i ukazuje na superdominaciju nasleđi­vanja date osobine. To potvrđuje i linija regresije, koja seče Wr osu ispod koordi­natnog početka. Raspored tačaka dijagrama rasturanja duž linije regresije pokazuje da genotip NS-293 ima najviše dominantnih gena, dok genotip HVW-247 ima ug­lavnom sve recesivne gene za masu zrna jer je najudaljeniji od koordinatnog po­četka.

 

 

Autor za kontakt: Milomirka Mladić, Agronomski fakultet, 32000 Čačak, Jugoslavija

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 1 (2000), str: 81-87
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.822; 634.8

Originalni naučni rad

 

 

ODNOS FUNKCIONALNE SPOSOBNOSTI POLENA I STEPENA ZAMETANJA PLODOVA U VINOVE LOZE (VITIS SP.)

Momčilo MILUTINOVIĆ, Dragan NIKOLIĆ, Milica FOTIRIĆ i Vera RAKONJAC

 

Poljoprivredni fakultet, 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija

 

Izvod

U ovom radu proučavana je funkcionalna sposobnost polena sorti Šar­done, Smederevka i SV 12-375 koje su korišćene u svojstvu oca za oprašivanje sorte Bagrina koja je korišćena u svojstvu majke. Pored kontrolisanog oprašivanja praćeno je i slobodno oprašivanje sorte Bagrina. Funkcionalna sposobnost polena utvrđena je metodom bojenja acetokarminom i metodom in vitro naklijavanja. Ste­pen oplodnje ustanovljen je na osnovu broja zametnutih plodova i broja ubranih plodova. Sve ispitivane sorte pokazale su visok procenat obojenih polenovih zrna (preko 75,00%). Zadovoljavajuća klijavost polena in vitro utvrđena je kod sorti SV 12-375 (76,65%) i Smederevka (66,08%), dok je kod sorte Šardone utvrđena niska klijavost polena (20,88%). Najveći broj zametnutih plodova i broj ubranih plodova ustanovljen je kao rezultat slobodnog oprašivanja (51,43%; 36,94%). Od prou­čavanih kombinacija kontrolisanog oprašivanja najmanji broj zametnutih plodova i broj ubranih plodova imala je kombinacija Bagrina x Šardone (29,32%; 15,93%). Najveći broj zametnutih plodova dobijen je u kombinaciji Bagrina x SV 12-375 (39,10%), a najveći broj ubranih plodova dobijen je u kombinaciji Bagrina x Smederevka (23,90%). Ustanovljena je zavisnost između funkcionalne sposobnosti polena sorti oprašivača i stepena zametanja plodova sorte Bagrina. Dobri oprašivači za sortu Bagrina bile su sorte SV 12-375 i Smederevka.

 

 

Autor za kontakt: Momčilo Milutinović, Poljoprivredni fakultet, Katedra za voćarstvo, Nemanjina 6, tel.: 381-11-615315/223; fax: 381-11-193659

11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija

 

Povratak na sadržaj