GENETIKA, Vol

OPLEMENJIVANJE PŠENICE NA OTPORNOST PREMA BOLESTI FUSARIUM SPECIJALNO PREMA FUSARIUM GRAMINEARUM I KREIRANJE MODELA NASLJEĐIVANJA OTPORNOSTI U NOVIM GENOTIPOVIMA PŠENICE [Izvod]

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 105-114
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.167

Originalni naučni rad

ANALIZA INTERAKCIJE GENOTIP X OKOLINA U PROCJENI STABILNOSTI NEKIH KVANTITATIVNIH SVOJSTAVA

Đurđica VASILJ i S. MILAS

Zavod za genetiku, oplemenjivanje bilja i metodiku istraživanja

Fakulteta poljoprivrednih znanosti u Zagrebu, 41000 Zagreb, Jugoslavija

Izvod

Izvod je štampan samo na engleskom jeziku.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 115-121
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.852:112

Originalni naučni rad

PROUČEVANJE BELJAKOVINSKIH FRAKCIJ IN KOKOVOSTI BELJAKOVIN AJDE

B. JAVORNIK¹, B.O. EGGUM²,1. KREFT¹

¹Biotehniška Fakuteta, Odelek za agronomijo, 61000 Ljubljana

²Nacionalni institut za animalnu fiziologiju i hemiju, Rolighedsvej 25, DK-1958 Kopenhagen V, Danska

Povzetek

Pri proučevanju kakovosti beljakovin ajde smo analizirali beljakovinske frakcije domače populacije sive dolejske ajde. Nadalje smo proučevali kemično sestavo (Tab. 2) vključno z aminokislinsko sestvo (Tab. 3) kase sive dolenjske ajde in tatarske ajde. Kakovost beljakovin smo izvrednotili tudi s pomočjo biološkega testa na podganah. Rezultate kaše sive dolensjke ajde in tatarske ajde smo priemrjali z rezultati celega zrna populacije sive dolenjske ajde (tabela 3). Z modificirano Osbornovo metodo ekstrakcije beljakovin smo ločili beljakovine ajde v frakcije: 18,2% albuminov, 43,3% globulinov, 0,8% prolaminov, 22,7% glutelinov in 15,0% neekstraktibilnih dusicnih spojin. (Tab. 1). V primerjavi z beljakovinskimi frakcijami pri zitih vsebuje ajde zelo malo prolaminov in s tern je v povezavi ugodna aminokislinska sestava beljakovin ajde.

Kakovost beljakovin kaše sive dolenjske ajde je zelo visoka z biolosiko vrednostjo (BV) nad 90% in je podobna BV celega zrna. Visoka BV je pogojena z ugodno aminokislinsko sestavo beljakovin. Prava prebavljivost beljakovin (TD) kaše je okoli 10% visja kot pri celem zrnu (okoli 80%) kar je v povezavi z nizko vsebnostjo tanina in surovih vlaken pri kaši. Biološka vrednost tatarske ajde (okoli 80%) je mnogo nižjakot pri kaši oziroma celem zrnu sive dolenjske ajde. Primerjava aminokislinske sestave tatarske ajde in navadne ajde ne kaže bistvenih razlik, vzrok za nizko BV tatarske ajde pa je verjetno nizka dostopnost omejujoce aminokisline. Prava prebavljivost beljakovin (TD) tatarske ajde je tudi nižja od TD navadne ajde in je manj kot 80% kar pa je povezano z visoko vsebnostjo tanina in surovih vlaken pri tatarski ajdi.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 123-128
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.832

Originalni naučni rad

ANALIZA GENETIČKE DIVERGENTNOSTI U BRASSICA JUNCEA L.

D.S. RAWAT i I.J.ANAND

Odeljenje za genetiku, I.A.R.I. New Delhi - 110012, Indija

Izvod

Vršena su proučavanja genetičke divergentnosti za sedam osobina od značaja za prinos u 27 genotipova indijske slačice. Ustanovljena je značajna varijabilnost za sva proučavana svojstva. Genotipovi su grupisani u sedam grupa. Ustanovljeno je paralelno variranje između grupa III, IV i VII s jedne i grupa I, II i V s druge strane. Grupa VI se razlikovala od svih ostalih grupa. Zapaženo je da geografska raznovrsnost genotipova nije bila u vezi sa genetičkom raznovrsnošću.

Na osnovu različitosti između grupa predložen je način odabiranja genetički divergentnih genotipova za programe oplemenjivanja u cilju dobijanja superiornih rekombinanata.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 129-137
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.222

Originalni naučni rad

OCENA KOMBINACIONE VREDNOSTI PIRINČA KORIŠĆENJEM ANALIZE "LINIJA X TESTER"

S.P. SINGH, H.G. SINGH i A.K. SINGH

S.C. Azad Univerzitet za poljoprivredu i tehnologiju Kanper - 208002, Indija

Izvod

Vršena su proučavanja kombinacione vrednosti pirinča korišćenjem analize "Linija x tester". Cilj istraživanja je bio da se upozna genetička struktura populacije, a takođe, i izdvajanje najboljih roditelja za ukrštanje.

Analizom varijanse je utvrđeno da se korišćeni genotipovi međusobno razlikuju značajno po skoro svim osobinama. Upoređenjem roditeljskih formi i njihovih F₁ kombinacija je, takođe, ustanovljeno da postoje značajne razlike za skoro sve osobine, a što ukazuje na postojanje heterozisa za date osobine.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 139-143
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.224.232.3

Originalni naučni rad

NEBALANSIRANA TRANSLOKACIJA U DETETA SA KARIOTIPOM 46, XX, t/14; 7/ /q13; p12/ (monozomija 7p i trizomija 14q)

Bratislava AJDARIĆ, Danica KORAĆ i B. GARZIČIĆ

Pedijatrijska klinika Medicinskog fakulteta u Beogradu

Laboratorija za humanu genetiku Instituta za biološka istraživanja "S. Stanković", 11000 Beograd, Jugoslavija

Izvod

Izvod je štampan samo na engleskom jeziku.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 145-150
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.27

Originalni naučni rad

KONSTRUKCIJA OPTIMALNOG IS3 "PROBE" PLAZMIDA

D. SAVIĆ i S. ROMAC

Institut za istraživanja u molekularnoj biologiji, Univerzitet u Parizu 7, Francuska i

Laboratorija za molekularnu biologiju i endokrinologiju, Institut "B. Kidrič", Vinča, 11000 Beograd, Jugoslavija

Izvod

U radu je opisana konstrukcija himernog plazmida pogodnog za detekciju hromozomalnih IS3 elemenata. Kao vektor, tj. primalac insertiranog fragmenta korišćen je dobro poznati plazmid pBR322 za koji je poznato da se ne integriše u hromozom E. Coli. Konstrukcija je izvedena rekoloniranjem HindIII fragmenta IS5 elementa u jedino HindIII mesto plazmida pBR322. Pri tome su dobijena dva "probe" plazmida kod kojih se klonirani fragmenti nalazi u suprotnoj genetičkoj

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 151-156
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.224.232

Originalni naučni rad

AKUTNA LIMFATICKA LEUKEMIJA SA KARIOTIPOM 49,XX,+14,+21,+21,6q- U DJEVOJČICE SA SINDROMOM DOWN

Iskra PETKOVIĆ, M. NAKIĆ, I. LIGUTIĆ, M. KAŠTELAN¹

Zavod za zaštitu majki i djece, 41000 Zagreb

¹Zavod za onkologiju - Rebro, 41000 Zagreb, Jugoslavija

Izvod

Izvod je štampan samo na engleskom jeziku.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 157-170
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.856

Originalni naučni rad

DOPRINOS EVOLUCIONOJ TEORIJI STARENJA. III. ODNOS IZMEĐU DUŽINE ŽIVOTA I PREADULTNOG RAZVIĆA KOD DROSOPHILA MELANOGASTER

Ž. ŠMIT, M. RIZOVA¹, D. JANKOVIĆ, N. MIHAILOVIĆ, V. JOVANOVIĆ i N. TUCIĆ

Prirodno-matematički fakultet, Institut za biološka istraživanja, Univerzitet u Beogradu, 11000 Beograd

¹ Biološki fakultet, Univerzitet u Skoplju, 91000 Skoplje, Jugoslavija

Izvod

U radu su analizirani odnosi između dužine preadultnog razvica i dužine života adulta različitih populacija D. melanogaster iz Jugoslavije. Rezultati prikazani u tabelama 1,2,3 i 4 ukazuju na postojanje negativne korelacije između ovih faza ontogeneze kod jedinki D. melanogaster. U tabeli 1 takođe su prikazane prosečne vrednosti učestalosti rekombinacija između dp i b genskih lokusa kod ženki poreklom iz istih populacija. Mada je odsustvovala statistička značajnost, koeficijent korelacija između prosečne dužine života i učestalosti rekombinacija imao je pozitivnu vrednost (r = 0,424).

U tabeli 5 prikazane su prosečne dužine različitih faza preadultnog razvića i prosečne dužine života adulta poreklom iz Skopske populacije. Koeficijenti korelacija između pojedinih faza ontogeneze prikazani su u tabeli 7. Sa ove tabele može se uočiti da početni stupnjevi ontogeneze kod D. melanogaster imaju najznačajniji uticaj na dužinu života adulta (r = -0,91).

Dobijeni podaci su diskutovani u svetlu tzv. "programirane teorije" starenja. U radu se takođe razmatra mogućnost uticaja evolucionih faktora (pre svih prirodne selekcije) da preko genetičkih elemenata koji kontrolišu procese rekombinacija gena, koji su, sa svoje strane, povezani sa "zaštitnim" (reper) mehanizmima ćelija, učestvuju u formiranju specijes-specifične i genotip-specifične dužine života adulta D. melanogaster.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 171-175
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.224.46.044

Originalni naučni rad

IZUČAVANJE MUTAGENOSTI CYTOSINE ARABINOSIDE KOD MlŠEVA

Jugoslava PEČEVSKI, Dušanka RADIVOJEVIĆ, Nadežda SAVKOVIĆ, Ljiljana VUKSANOVIĆ i P. CVETKOVIĆ

Odeljenje za radiobiologiju, Institut za nuklearne nauke "Boris Kidrič", 11000 Beograd, Jugoslavija

Izvod

Cilj istraživanja je bio da se ispita delovanje cytosine arabinoside (ara-C, Alexan) na fertilnost, veličinu okota i indukciju recipročnih hromozomskih translokacija kod direktno tretiranih miševa i F₁ mužjaka. Ara-C je ispitivan u funkciji doze (1,5 i 2,0 mg/kg). Indukcija recipročnih translokacija u spermatogonijama miševa određivana je citološkim izučavanjem spermatocita 8 nedelja po tretmanu.

Rezultati su pokazali da upotrebljene doze ara-C nisu reducirale fertilnost niti indukovale recipročne hromozomske translokacije ni kod direktno tretiranih mužjaka ni kod F₁ mužjaka. Međutim, ove doze ara-C su redukovale veličinu okota.

Povratak na sadržaj

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 13, broj 2 (1981), str: 177-187
© 1981 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

UDC 575.1 : 631.527.21

Originalni naučni rad

OPLEMENJIVANJE PŠENICE NA OTPORNOST PREMA BOLESTI FUSARIUM SPECIJALNO PREMA FUSARIUM GRAMINEARUM I KREIRANJE MODELA NASLJEĐIVANJA OTPORNOSTI U NOVIM GENOTIPOVIMA PŠENICE

S. TOMASOVIĆ

Institut za oplemenjivanje i gajenje ratarskih biljaka, 41000 Zagreb, Jugoslavija

Izvod

Bolest Fusarium se najčešće javlja kao bljeđenje klasa (bijeli klasovi) u regijama uzgoja pšenice sa humidnim i umjereno humidnim zonama svijeta, dok bljedenje biljčica u mladom stadiju odnosno crvenilo korijena se javlja u suhim, manje humidnim zonama. Fusarium sp. je prvo otkrivena 1884. godine u Engleskoj i nazvana je "šuga pšenice" (Smith, 1884). Bolest se jako širila u Evropi, Australiji, Kanadi i Sjevernoj Americi, ali najjače je izražena u pojasu kukuruza u Sjevernoj Americi, gdje se javlja kao jedna od najjače izraženih bolesti pšenice i kukuruza. U Sjevernoj Americi palež klasa (Scab disease) je bila registrirana u SAD u svim uzgojnim regijama pšenice istočno od Rocky lanca također u Utahu i Oregonu.

Bolesti crvenila korijena i krune (crown root) uzrokovane Fusarium sp. registrirane su u Južnom Queensland-u, Australiji, 1951. To je prouzrokovalo crvenilo korijena prije nicanja i uništenje mladih biljčica. Najčešće izraženi simptomi na biljkama izraslim iz bolesnih biljčica su prazni klasovi ili klasovi sa sitnim smežuranim zrnom. 1955. godine bolest je evidentirana u sjevero-zapadnom Novom Južnom Walesu, Australija. Bolest je privukla malu pažnju do 1915. godine, kada je postala dominantna osobito na Marquis pšenici uzrokujući nagle gubitke prinosa čak i do 80%.

Glavni patogen koji prouzrokuje bolest paleža klasa pšenice je Gibberella saubinetii (Mont.) Sacc. Fusrium graminearum Schwabe (Gibberella zeae). Gibberella zeae savršeni stadij od Fusarium graminearum (konidijski stadij gljive) je osobito značajan zemljišni patogen koji napada biljke pšenice ciljem cijelog svijeta osobito u uvjetima koji favoriziraju njegov razvoj (primarna zaraza). Gljiva egzistira u svojoj nesavršenoj formi kao Fusarium graminearum Schwabe, i obično Fusarium bolest je uzrokovana od ovog aseksualnog ili konidijalnog stadija (sekundarna zaraza). Patogen koji uzrokuje bljeđenje klasa i crvenilo korijena pšenice raste i razmnožava se u tlu kao fakultativni parazit i obično živi u zajednici sa mrtvom organskom materijom, a što time u velikoj mjeri otežava studij nasljeđivanja otpornosti prema patogenu.

Različite mjere su sugerirane da diferenciraju stupnjeve oštećenja koje bolest Fusarium uzrokuje na biljkama pšenice. Međutim, problem je kompliciran jer Fusarium ima više domaćina i jer ovaj organizam može rasti saprofitski na organskim ostacima. Mjere za reduciranje gubitaka od bolesti Fusarium sp. su:

(a) korištenje čistog i tretiranog sjemena,

(b) prikladan plodored,

Oplemenjivači pšenice nastoje da inkorporiraju gene otpornosti na bolest Fusarium u genotipove koji posjeduju dobra agronomska svojstva. Nasljeđivanje reakcije domaćina na bolest Fusarium je bila poznata pred mnogo vremena i otpornost mogla bi biti inkorporirana jednim major genom ili više minor gena u genotipu. Otpornost može biti također vertikalna odnosno horizontalna. Oplemenjivački program na otpornost prema Fusarium je baziran na korištenju horizontalne otpornosti rađe nego vertikalne. Ako je vertikalna otpornost prisutna, to nameće potrebu da se koriste mnogolinijski genotipovi (multiline cultivars).

Nasljeđivanje bolesti Fusarium je kontrolirano multiplim genima (poligeno nasljeđivanje). U oplemenjivanju na otpornost na Fusarium, povratno križanje može biti uspješno, ali rekurentna selekcija vjerojatno će biti najviše efektivan metod u povećanju frekvencije gena na otpornost prema patogenu.

Povratak na sadržaj