GENETIKA, Vol. 17, broj 3 (1985)
J.C. GUPTA, B.K. MUKHERJEE i K.N. AGARWAL
UTICAJ STRESNOG BROJA BILJAKA NA GENETIČKE KOMPONENTE VARIRANJA U SINTETIČKIM POPULACIJAMA KUKURUZA [Izvod]
Zorica ČKREBIĆ, Gordana TROJANOVIĆ i Zvezdana POPOVIĆ
TRANSFER GENA U EUKARIOTSKU ĆELIJU - PREDUSLOV ZA USPEŠNU GENSKU TERAPIJU [Izvod]
L. KOJIĆ i I. ŠATARIĆ
DIALELNA ANALIZA SADRŽAJA VLAGE U ZRNU KUKURUZA (Zea mays L.) [Izvod]
A.K. JAIN i R.K.S. RATHORE
ODREĐIVANJE KOMBINACIONE VREDNOSTI EGZOTIČNIH RESTORERA I INDIJSKIH SORATA PŠENICE (TRITICUM AESTIVUM L.) [Izvod]
M. BALAKRISHNA REDDY, M.V. REDDY i B.S. RANA
SEZONSKO VARIRANJE EFEKATA GENA ZA KOMPONENTE PRINOSA SEZAMA (SESAMUM INDICUM L.) [Izvod]
K.N. SINGH, U. SINGHSANTOSHI. i H.G. SINGH
PARAMETRI HETEROZISA GRAŠKA (PISUM SATIVUM L.) [Izvod]
Estera MRČARICA
UTICAJ POLA I STAROSTI RODITELJA NA ODNOS POLOVA POTOMSTVA VINSKE MUŠICE (DROSOPHILA MELANOGASTER) [Izvod]
N. ŽIVKOVIĆ, O. MILOVANOVIĆ, D. PAVIĆ, Đ. PRIJOVIĆ i P.N. MARTINOVIĆ
NEMENDELOVSKO PREURANJENO OTVARANJE VAGINE KOD PACOVA POSLE IZLAGANJA X-ZRACIMA [Izvod]
Branka KRAJINČANIĆ, M. KIČIĆ, T. JOVANOVIĆ, D. NINKOVIĆ i Vesna KRAJINČANIĆ
RASPORED KRVNIH GRUPA SISTEMA ABO, Rh (D) I MN U TRI MESTA SRBIJE [Izvod]
Ljiljana VUKSANOVIĆ, Jugoslava PEČEVSKI, Nada SAVKOVIĆ i Dušanka RADIVOJEVIĆ
EFEKAT VINBLASTINA I VINKRISTINA NA INDUKCIJU MEJOTSKIH RECIPROČNIH TRANSLOKACIJA KOD MIŠEVA MUŽJAKA I NJIHOVOG F1 POTOMSTVA [Izvod]
R. JUREČIĆ i Dražena PAPEŠ
ENDOPOLIPLOIDNE SOMATSKE STANICE S MORFOLOŠKIM KARAKTERISTIKAMA ENDOMITOZE U SPERMATOGENEZI VRSTE LEPTINOTARSA DECEMLINEATA SAY (COLEOPTERA: CHRYSOMELIDAE) [Izvod]
Zorica ČKREBIĆ, Gordana TROJANOVIĆ i Zvezdana POPOVIĆ
TRANSFER GENA U EUKARIOTSKU ĆELIJU - PREDUSLOV ZA USPEŠNU GENSKU TERAPIJU [Izvod]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 219-228
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.174.015.3
Originalni naučni rad
UTICAJ STRESNOG BROJA BILJAKA NA GENETIČKE KOMPONENTE VARIRANJA U SINTETIČKIM POPULACIJAMA KUKURUZA
J.C. GUPTA, B.K. MUKHERJEE i K.N. AGARWAL
Indijski institut za poljoprivredna istraživanja New Delhi-110012, Indija
Izvod
Za istraživanja genskih efekata pod uslovima različitog broja biljaka korišćeno je šest sintetičkih populacija kukuruza široke genetičke osnove. Korišćene su tri gustine setve: niska (29.000 biljaka/ha), normalna (56.000 biljaka/ha) i visoka (109.000 biljaka/ha). Obim epistatičnog doprinosa je premašio aditivne, dominantne i međusobno dominantne efekte za pet, od ukupno šest proučavanih osobina (osim za prinos zrna) pri visokoj gustini setve, u slučaju tri osobine (dijametar klipa, broj redova zrna i masa 100 zrna) pri normalnoj gustini, i za dve osobine (broj redova zrna i masa 100 zrna) pri niskoj gustini setve. Međutim, pri niskoj gustini setve dominantnost je nadmašila sve ostale komponente za većinu proučavanih svojstava.
U kvantitativnom smislu, gustina je imala mali uticaj na aditivne efekte i međusortnu dominantnost kod većine proučavanih svojstava. Efekti epistaze su se nešto povećavali sa povećanjem gustine setve za svojstva prinosa zrna, dijametar klipa i broj zrna u redu.
Roditelji koji imaju visoke aditivne efekte i visoku dominantnost za prinos i komponente prinosa, posebno pri velikom (iznad normalnog) broju biljaka, mogu se podvrći recipročnoj rekurentnoj selekciji da bi se postigla dalja poboljšanja pod stresnim uslovima velikog broja biljaka po jedinici površine.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 229-235
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.852.113
Originalni naučni rad
KORIŠĆENJE KLONIRANE GENOMSKE DNK U ISPITIVANJIMA ORGANIZACIJE GENOMA KUKURUZA
Kosana KONSTANTINOV i M. DENIĆ
Institut za kukuruz, 11081 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
U toku procesa stvaranja hibrida kukuruza polazni materijal predstavlja ključni problem. Za ispitivanja varijabilnosti i genetičkog polimorfizma samooplodnih linija koje se nalaze u procesu selekcije ili su već komponente dobijenih kombinacija dobrih osobina, korišćene su dve probe: kloniran repetitivni fragment normalnog Wx alela i unikatna sekvenca, Bam 4.5 kb istog lokusa. Ispitivane samooplodne linije i hibridi imaju različit tip zrna, različito vreme potrebno za dostizanje fiziološke zrelosti a potiču iz selekcije SAD i selekcije Instituta za kukuruza.
Kada je kao radioaktivna proba korišćena repetitivna sekvenca utvrđene su kako kvantitativne tako i kvalitativne razlike između ispitivanih genotipova. Sa unikatnom sekvencom kao probom utvrđen je polimorfizam metilacije kako kod samooplodnih linija tako i razlike između roditeljskih linija i njihovih hibridnih kombinacija.
Dobijeni rezultati ukazuju da se klonirani fragmenti genomske DNK mogu koristiti kao pokazatelji u dijagnozi porekla selekcionog materijala s jedne strane i u prognozi heterotičnog efekta samoopblodnih linija s druge strane.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 237-244
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.118.2/.3
Originalni naučni rad
DIALELNA ANALIZA SADRŽAJA VLAGE U ZRNU KUKURUZA (Zea mays L.)
L. KOJIĆ I I. ŠATARIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje" 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
Sadržaj vlage u zrnu kukuruza pri berbi je značajan sa genetičkog, selekcionog, ekonomskog i proizvodnog gledišta. Nesumnjivo da ovom problemu treba posvetiti ozbiljnu pažnju.
Cilj naših istraživanja bio je da se odredi naslednost sadržaja vlage u zrnu pri berbi, priroda genskog dejstva i kombinaciona sposobnost za ispitivane samooplodne linije.
U našim istraživanjima koristili smo četiri inbred linije tipa zubana (L233, B73, A632 i Mol7) i jednu liniju u tipu tvrdunca (L105). Izvršena su dialelna ukrštanja inbred linija bez recipročnih kombinacija. Ogled je postavljen posebno za inbred linije, posebno za F1 hibride u 1980. godini po planu potpuno slučajnog blok sistema. Dialelna analiza dobijenih rezultata je izvršena po Hayman-u (1954), Jinks-u (1954) i Mather-u i Jinks-u (1971). Analiza kombinacione sposobnosti je urađena po Griffing-u (1956), metod 2, matematički model I.
Utvrđeno je da se sadržaj vlage u zrnu pri berbi nasleduje sa parcijalnom dominantnošću, dominantno ili se ispoljava heterozis zavisno od kombinacije ukrštanja. S obzirom da je sadržaj vlage u zrnu, po prirodi, složena osobina, to se analizom komponenata genetičke varijanse može videti da aditivna (D) i dominantna komponenta (HI) igraju značajnu ulogu u nasleđivanju ove osobine, ali da preovlađuje aditivna komponenta. Odnos Vr/Wr je bio manji od 1, što ukazuje na parcijalnu dominantnost ove osobine. Regresiona analiza Vr/Wr pokazuje da inbred linije LI05, B73 i Mol7 poseduju uglavnom dominantne gene za sadržaj vlage u zrnu, A632 i dominantne i recesivne, dok kod linije L233 preovlađuju recesivni geni.
Opšta kombinaciona sposobnost (OKS) koja uključuje aditivnu komponentu je bila za 9,73 puta veća od specifične kombinacione sposobnosti (PKS) koja uključuje neaditivnu komponentu tj. dominantnost i epistazu. Linija B73 je pokazala značajno veću vrednost OKS u poređenju sa drugim inbred linijama. Hibrid L233 x B73 je pokazao značajno ve6u vrednost PKS u poređenju sa drugim hibridnim kombinacijama.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 245-251
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.118
Originalni naučni rad
ODREĐIVANJE KOMBINACIONE VREDNOSTI EGZOTIČNIH RESTORERA I INDIJSKIH SORATA PŠENICE (TRITICUM AESTIVUM L.)
A.K. JAIN i R.K.S. RATHORE
Odeljenje za botaniku, R.B.S. koledž, Agra, Indija
Izvod
Proučavane su opšta i specifična kombinaciona vrednost (za visinu biljaka, dužinu klasa, broj klasića u klasu, broj zrna u klasu, broj stabala po biljci, prinos po biljci, masa 100 zrna, broj dana do cvetanja, broj dana do zrenja i procenat ozrnjenosti) u F1 potomstvima i roditeljskim formama (osam sorata i (četiri egzotičcna restorera) meke pšenice. Sorte i restoreri su ukrštani recipročno. U grupi hibrida gde su sorte korišćene u svojstvu materinskog roditelja rezultati su pokazali da su sve proučavane osobine pod kontrolom dominantnih i epistatičkih gena.
Istraživanja su pokazala da je najveću opštu kombinacionu vrednost među sortama imala sorta HD1593, a u grupi restorera R2(3401/478466).
Najbolja kombinacija u prvoj grupi hibrida je bila HD2009 x R1, a u drugoj grupikombinacija R2 x HD1593.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 253-257
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.041/.048
Originalni naučni rad
SEZONSKO VARIRANJE EFEKATA GENA ZA KOMPONENTE PRINOSA SEZAMA (SESAMUM INDICUM L.)
M. BALAKRISHNA REDDY, M.V. REDDY i B.S. RANA
Odeljenje za genetiku i oplemenjivanje biljaka, Poljoprivredni univerzitet Andhra Pradesh, Rajendranagar Hyderabad 500030 (AP)
Izvod
Proučavani su efekti gena u četiri hibridne kombinacije sezama u kharif i letnjoj sezoni. U ukrštanjima gde je bila korišćena sorta Fubilejniji proučavane osobine: visina biljaka, broj grana, efektivna dužina stabla i broj kapsula po biljci bile su u sezoni kharif pod kontrolom aditivnih gena. Za osobine visina biljaka i broj grana zapaženo je dvojno epistatično delovanje u obe sezone, dok je za ostale osobine zapaženo delovanje dvojne i komplementarne epistaze. Ovim istraživanjima je utvrđeno značajno aditivno delovanje u sorti Fubilejniji, što ukazuje na značaj ove sorte za programe oplemenjivanja sezama.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 259-267
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.222.78
Originalni naučni rad
PARAMETRI HETEROZISA GRAŠKA (PISUM SATIVUM L.)
K.N. SINGH, U. SINGHSANTOSHI. i H.G. SINGH
Odeljenje za genetiku i oplemenjivanje biljaka, C.S. Azad Univerziteta za poljoprivredu i tehnologiju
Kanpur - 208002, Indija
Izvod
Za proučavanje parametara heterozisa graška korišćene su F1 i F2 generacije dobijene ukrštanjem 10 različitih linija i sorata. Istraživanja su obuhvatala ukupno po 45 potomstava F1 i F2 i 10 roditeljskih formi. Praćeno je 11 metričkih osobina: dana do cvetanja, visina biljaka, broj grana po biljci, broj mahuna po biljci, broj zrna po mahuni, dužina mahune, dana do pune zrelosti, masa 100 zrna, prinos zrna, prinos zrna po biljci, žetveni indeks i sadržaj proteina. Komponente heterozisa su određivane prema modulu Gardner-ai Eberhart-a (1966) razrađenom od strane Singh-a (1978).
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 269-278
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.182/.183.8
Originalni naučni rad
UTICAJ POLA I STAROSTI RODITELJA NA ODNOS POLOVA POTOMSTVA VINSKE MUŠICE (DROSOPHILA MELANOGASTER)
Estera MRČARICA
Medicinski fakultet Univerziteta u Nisu 18000 Niš, Jugoslavija
Izvod
Analiziran je uticaj pola i starosti roditelja na sekundarni odnos polova u eksperimentalnim populacijama vinske mušice Drosophila melanogaster.
Radi ispitivanja značaja pola roditelja u svim eksperimentima vršena su ukrštanja većeg broja neoplodenih ženki sa jednim mužjakorn, a odnos polova potomstva svake ženke posebno je utvrđivan na stadijumu imaga. Konstatovano je da genomi oba roditelja utiču na determinaciju odnosa polova kod ove vrste.
Odnos starosti roditelja i stope maskuliniteta analiziran je kroz sledeće tipove ukrštanja:
(a) ukrštanje mladih mužjaka sa mladim, a zatim sa starim ženkama (isti mužjaci su neposredno nakon prvog parenja korišteni u drugom),
(b) ukrštanje mladih, a potom ostarelih mužjaka sa mladim ženkama (mužjaci su nakon prvog parenja ostavljeni da stare u prisustvu ženki koje nisu korištene u eksperimentu, a zatim su ponovo ukrštani),
(c) ukrštanje starih mužjaka i starih ženki. Mlade mušice imale su 1-3, a stare 21-23 dana.
Podaci o odnosu polova potomaka ukazuju da starost roditelja utiče na smanjenje stope maskuliniteta, pri tom je uticaj muškog pola jače izražen. Povećanje procentualnog udela ženskih jedinki u potomstvu starih mužjaka najverovatnije je uslovljeno genetičkim promenama koje vode obrazovanju većeg broja spermatozoida sa hromozomom-X. Izgleda, da su spermatozoidi koji sadrže hromozom-X i nešto uspešniji u oplodnji jajnih ćelija starijih ženki.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 279-286
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.13/.224.2
Originalni naučni rad
NEMENDELOVSKO PREURANJENO OTVARANJE VAGINE KOD PACOVA POSLE IZLAGANJA X-ZRACIMA
N. ŽIVKOVIĆ, O. MILOVANOVIĆ, D. PAVIĆ, Đ. PRIJOVIĆ i P.N. MARTINOVIĆ
Laboratorija za molekularnu biologiju i endokrinologiju, Institut za nuklearne nauke "Boris Kidrič"
11001 Beograd, Jugoslavija
Izvod
Nasledna pojava ranog otvaranja vagine kod pacova izazvana je primenom X-zraka na embrione i infantilne životinje. Fenomen ranog vaginalnog otvaran prac'en je u potomstvu ozračenih pacova.
Kada su skotne ženke 6. dana gestacije bile izložene srednjim dozama X-zraka (2.9 i 1.9 Gy), rano otvaranje vagine javilo se u F2 generaciji, a najniža srednja vrednost zaovu pojavu postignuta je u F19 i F20 generaciji.
Kod infantilnih pacova koji su bili lokalno ozračeni visokim dozama X-zraka (8.6 ili 9.6 Gy), rano otvaranje vagine usledilo je već u prvoj filijalnoj generaciji. U ovim eksperimentima je jasno došao do izražaja efekat doze.
Ukrštanje između pacova koji potiču iz ozračenih linija i normalnih partnera pokazala su da se faktor koji je odgovoran za pojavu ovog fenomena može prenositi sa istim efektom kako preko ženki, tako i preko mužjaka.
Za razliku od eksperimentalnih životinja, kod inbred i random-bred kontrolu nije zabeležen nijedan slučaj ranog otvaranja vaginalne membrane.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 287-291
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.174.015.3
Originalni naučni rad
RASPORED KRVNIH GRUPA SISTEMA ABO, Rh (D) I MN U TRI MESTA SRBIJE
Branka KRAJINČANIĆ, M. KIČIĆ, T. JOVANOVIĆ, D. NINKOVIĆ i Vesna KRAJINČANIĆ
Defektološki fakultet Univerziteta u Beogradu
VMA u Beogradu Dom zdravlja u Zemunu, 11000 Beograd, Jugoslavija
Izvod
Izvod je štampan samo na engleskom jeziku.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 293-298
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.224.46.044
Originalni naučni rad
EFEKAT VINBLASTINA I VINKRISTINA NA INDUKCIJU MEJOTSKIH RECIPROČNIH TRANSLOKACIJA KOD MIŠEVA MUŽJAKA I NJIHOVOG F1 POTOMSTVA
Ljiljana VUKSANOVIĆ, Jugoslava PEČEVSKI, Nada SAVKOVIĆ i Dušanka RADIVOJEVIĆ
Institut za nuklearne nauke "Boris Kidrič", Laboratorija za Radiobiologiju, 11000 Beograd, Jugoslavija
Izvod
Ispitivani su efekti vinblastina (VLB) i vinkristina (VCR) u funkciji doze na fertilnost i indukciju hromozomskih translokacija kod tretiranih miševa i njihovih F1 mužjaka. Jednokratno i.p. tretiranje sa VLB i VCR (doze: 0,5; 1,0 i 2,0 mg/kg) smanjilo je veličinu okota u svim grupama. VCR je smanjio fertilnost (65%) u grupi tretiranoj sa 2,0 mg/kg kao i težinu testisa (38%) u istoj grupi direktno tretiranih miševa. I vinblastin i vinkristin su indukovali hromozomske translokacije kod parentalne generacije: VLB posle doze od 2,0 mg/kg (1,94%), a VCR posle doze od 1,0 mg/kg (0,12%). Citološka analiza F1 mužjaka nije otkrila hromozomske translokacije. Nađeno je značajno povećanje univalenata polnog hromozoma kod svih tretiranih mužjaka.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 299-304
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.224.234.2
Originalni naučni rad
ENDOPOLIPLOIDNE SOMATSKE STANICE S MORFOLOŠKIM KARAKTERISTIKAMA ENDOMITOZE U SPERMATOGENEZI VRSTE LEPTINOTARSA DECEMLINEATA SAY (COLEOPTERA: CHRYSOMELIDAE)
R. JUREČIĆ i Dražena PAPEŠ
Laboratorij za citogenetiku, Biološki odjel, Prirodoslovno matematički
fakultet Sveučilišta u Zagrebu, 41001 Zagreb, Jugoslavija
Izvod
Tijekom analize gametogeneze mužjaka krumpirove zlatice uočene su endopoliploidne somatske stanice različitog stupnja ploidije s morfološkim karakteristikama endomitoze. Te su stanice tzv. cistocite i stanice unutrašnjeg parijetalnog sloja folikula testisa kod mužjaka zlatice, za koje se smatra da imaju nutritivnu ulogu u spermatogenezi kukaca. Stanice višeg stupnja ploidije nalažene su najčešće u stadiju interfaze, dok su stanice nižeg stupnja ploidije nalažene u različitim stadijima endomitoze, a najčešće u endoprofazi i endometafazi.
Endopoliploidija je vjerojatno uključena u diferencijaciju tih stanica, kao što je slučaj kod mnogih drugih tkiva kukaca. Multiplicirani genom i povedani transkripcijski kapacitet su neophodni uvjeti za nutritivnu ulogu somatskih stanica u gonadama kukaca. Jedan od najboljih mehanizama endopoliploidije, koji multiplicira genom i ujedno povećava transkripcijski kapacitet stanice, jest endomitoza. Taj endociklus ne troši energiju stanice koja je inače potrebna za organizaciju diobenog vretena i za ciklus kondenzacije i dekondenzacije kromosoma u normalnoj mitozi.
Za potpunije upoznavanje geneze i uloge endopoliploidnih somatskih stanica u gametogenezi kukaca neophodne su daljnje morfološske, citološke i biokemijske studije tih stanica.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 17, broj 3 (1985),
str: 305-313
© 1985 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.116.14
Pregledni rad
TRANSFER GENA U EUKARIOTSKU ĆELIJU - PREDUSLOV ZA USPEŠNU GENSKU TERAPIJU
Zorica ČKREBIĆ, Gordana TROJANOVIĆ i Zvezdana POPOVIĆ
Odeljenje za molekularnu biologiju, Institut za biološka istraživanja "Siniša Stanković", 11000 Beograd, Jugoslavija
Izvod
Izvod je štampan samo na engleskom jeziku.