GENETIKA, Vol. 22, broj 1 (1990)
J. ĐORĐEVIĆ
EFEKAT EPISTAZE NA PRINOS ZRNA KUKURUZA (ZEA MAYS L.) [Izvod]
B.C. SINHA i B.C. SAHA
NASLEĐIVANJE SPOLJNIH GLUMA ŠESTOREDNOG JEČMA (HORDEUM VULGARE L.) [Izvod]
Estera MRČARICA i Jelena ŽlVANOV-ČURLIS
UTICAJ FENOLA NA GENETIČKU STRUKTURU POPULACIJE DROSOPHILA MELANOGASTER [Izvod]
Katarina PAP, Olga ĐORĐEVIĆ, Snežana SEDLECKI i Ljiljana KOSTIĆ
ODGOVOR IZOLOVANIH SISARSK1H ĆELIJA NA DELOVANJE CINK POLIKARBOKSILATNOG CEMENTA [Izvod]
Svetlana MILOŠEVIĆ i V. JOVANOVIĆ
ELEKTROFORETSKE KARAKTERISTIKE SRNE (CAPREOLUS CAPREOLUS L). II RAZLIČITI ENZIMI I NEENZIMSKI PROTEINI [Izvod]
Dinka VUJANIĆ-VARGA i V. OGNJANOV
POPULACIJA VINOGRADARSKE BRESKVE U FRUŠKOJ GORI [Izvod]
Marina STAMENKOVIĆ-RADAK, M. ANĐELKOVIĆ i Linda PARTRIDGE
KVANTITATIVNO GENETIČKA ANALIZA KOMPONENTI PONAŠANJA PRI PARENJU KOD OBA POLA Drosophila melanogaster [Izvod]
V. BOŽIĆ-KRSTIĆ, M, SAVIĆ i N. STAJIĆ
OSETLJIVOST UKUSA FENILTIOKARBAMIDA (PTC) UČENIKA TITOVOG VRBASA I NIKŠIĆA [Izvod]
V. BOŽIĆ-KRSTIĆ
UČESTALOSTI TIPOVA UŠNE JAGOD1CE (LOBUS AURICULARIS) UČENIKA TITOVOG VRBASA I NIKŠIĆA [Izvod]
Vesna HADŽI-TAŠKOVIĆ ŠUKALOVIĆ
PROMENE ZEINA I SLOBODNOG PROLINA U RAZLIČITIM GENOTIPOVIMA KUKURUZA ZA VREME KLIJANJA [Izvod]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 1-7
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.1 : 633.15
Originalni naučni rad
EFEKAT EPISTAZE NA PRINOS ZRNA KUKURUZA (ZEA MAYS L.)
J. ĐORĐEVIĆ
Institut za kukuruz 'Zemun Polje', 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
Odabrane su četiri inbred linije kukuruza različite otpornosti prema poleganju tako da su dobijeni hibridi dve neotporne i dve otporne inbred linije. Proučavan je efekat aditivnih, dominantnih i epistatičnih gena za prinos zrna kukuruza analizom proseka generacija ukrštanja dva roditelja (P1I, P2, F1, F2, BC1, BC2). Takođe, poređenjem stvarnih i očekivanih vrednosti heterozisa, ocekivalo se da se utvrdi značaj dvogenske epistaze u determinaciji ovog svojstva. Uporedni poljski ogledi roditelja i potomstva bili su zasejani u Zemun Polju tokom 1985. godine po slučajnom blok sistemu u četiri ponavljanja, pri gustini od 59.700 biljaka/ha-1. Na osnovu izvršenih istraživanja može se zaključiti sledeće:
- Kod ukrštanja V158 x K134 ispoljen je veći efekat dominantnih gena koji je bio nekoliko puta veći od efekta aditivnih gena.
- Kod ukrštanja Va35 x B14 efekat dominantnih gena bio je negativan, dok je efekat aditivnih gena bio pozitivan, ali i manje znacajan za prinos zrna.
- Kod oha ukrštanja otkriveno je postojanje dvogenske duplikatne epistaze (dominantni x dominantni, [1]) koja je, po pravilu, nepovoljna kada se radi o prinosu zrna kukuruza.
- Izračunate očekivane vrednosti za efekat heterozisa, u odnosu na stvarne, potvrđuju pretpostavku o značaju dvogenske epistaze na prinos zrna kukuruza.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 9-13
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.1 : 631.16
Originalni naučni rad
NASLEĐIVANJE SPOLJNIH GLUMA ŠESTOREDNOG JEČMA (HORDEUM VULGARE L.)
B.C. SINHA i B.C. SAHA1
Odeljenje za oplemenjivanje biljaka, Poljoprivredni fakultet Bihara, Sabour (Bhagalpur), Bihar- 813 210, Indija i
Odeljenje za oplemenjivanje biljaka, Poljoprivredni fakultet Tirhuta, Poljoprivrednog univerziteta Rajendra, Dholi Campus, Bihar - 843 121, Indija
Izvod
Proučavano je nasleđivanje spoljnih gluma u ječmu u kombinaciji ukrštanja između Sabour Dwarf i BR 31. Sabour Dwarf ima široke spoljne glume sa erektoidnim klasovima, dok BR 31 ima kratke i uske spoljne glume i normalne klasove. Ustanovljeno je da su spoljne glume centralnih i lateralnih cvetova pod kontrolom različitih gena. Geni koji kontrolišu spoljne glume centralnih i lateralnih cvetova prema centralnom redu su parcijalno dominantni, dok su geni koji kontrolišu drugu glumu lateralni cvetova po svojoj prirodi dominantni.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 15-21
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.17
Originalni naučni rad
UTICAJ FENOLA NA GENETIČKU STRUKTURU POPULACIJE DROSOPHILA MELANOGASTER
Estera MRČARICA i Jelena ŽlVANOV-ČURLIS
Medicinski fakultet Univerziteta u Nišu 18000 Niš, Jugoslavija
Izvod
Ispitivan je uticaj fenola na genetičku strukturu populacije vinske mušice Drosophila melanogaster uzgajane u optimalnim laboratorijskim uslovima. Uporedo su proučavane populacije na hranljivoj podlozi sa 0,1% koncentracijom fenola i kontrolna populacija.
Mutagenost fenola testirana je nakon pet generacija obrazovanjem homozigota za drugi par hromozoma. Analizom hromozoma 2 nije ustanovljeno povećanje genetičkog opterećenja. Rezultati hi-kvadrat testa pokazuju da je individualna varijabilnost nešto manja u populaciji uzgajanoj sa fenolom.
Toksično delovanje upotrebljene koncentracije fenola uzrokuje značajno skraćenje dužine života i smanjenje broja adultnih potomaka. Populacija se brzo oporavlja posle presađivanja na standardnu podlogu.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 23-28
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.17
Originalni naučni rad
ODGOVOR IZOLOVANIH SISARSK1H ĆELIJA NA DELOVANJE CINK POLIKARBOKSILATNOG CEMENTA
Katarina PAP, Olga ĐORĐEVIĆ1, Snežana SEDLECKI i Ljiljana KOSTIĆ1
Klinika za bolesti zuba, Stomatološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Rankeova 4, 11000 Beograd
Institut za radiobiologiju i radijacionu medicinu, Institut za nuklearne nauke "Boris Kidrič", Vinča, post, fah 522, 11001 Beograd, Jugoslavija
Izvod
Ispitivano je delovanje cink polikarboksilatnog cementa na preživljavanje i indukciju hromozomskih oštećenja u L ćelijama. Nađeno je da cink polikarboksilatni cement u ispitivanim uslovima može da izazove citotoksični efekat i hromozomske abcracije u izolovanim sisarskim ćelijama. Najizrazitiji efekat u smislu redukcije preživljavanja i povećanje hromozomskili oštećenja dobijen je kada su ćelije tretirane 3 sata test-medijumom koji je pripremljen od svežeg diska cink polikarboksilatnog cementa. Ovaj efekat je umanjen kada su ćelije tretirane test-medijumom pripremljenim 24 časa, 7 i 20 dana po pravljenju diska. Najveći broj hromozomskih aberacija nađen je u svim uzorcima 24-og sata posle tretmana i inkubiranja u svežem medijumu. Nastale aberacije se delimično ili potpuno repariraju kada se ćelije posle tretmana irikubiraju 48 i 72 sata u svežem medijumu na 37°C.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 29-36
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 577.15: 547.96
Originalni naučni rad
ELEKTROFORETSKE KARAKTERISTIKE SRNE (CAPREOLUS CAPREOLUS L). II RAZLIČITI ENZIMI I NEENZIMSKI PROTEINI
Svetlana MILOŠEVIĆ i V. JOVANOVIĆ
Institut za biologiju, Prirodno-matematički fakultet, Univerzitet "Svetozar Marković", 34000 Kragujevac i
Institut za zoologiju, Biološki fakultet PMF, Univerzitet u Beogradu, 11000 Beograd, Jugoslavija
Izvod
Elektroforetske karakteristike na horizontalnom skrobnom gelu od 6 enzima (SOD, HK, AK, EST, ALP, FH) i 3 neenzimatska proteina (HB, ALB, TRF) proučavane su na uzorcima jetre i bubrega srna iz centralne Srbije. Ovo je nastavak rada o elektroforetskim karakteristikama srne (Milošević i Jovanović, 1988), koje treba da posluže kao osnova za buduća populaciono-genetička i sistematska istraživanja.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 37-44
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.17.857 : 576.3
Originalni naučni rad
POPULACIJA VINOGRADARSKE BRESKVE U FRUŠKOJ GORI
Dinka VUJANIĆ-VARGA i V. OGNJANOV
Institut za vinogradarstvo, voćarstvo i hortikulturu, Poljoprivredni fakultet, 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Inventarizacija i proučavanje vinogradarske breskve vršeno je u Fruškoj Gori. Celokupna populacija zadržala je dominantno svojstvo dlakavosti pokožice ploda, a belo meso samo u 75,64% stabala. Svi tipovi su kasnog zrenja ploda, (prema Redhavenu), a koštica se lako odvaja od mesa ploda, sem u takozvanih "durancija" čiju prirodu treba proučiti. Populacija još uvek ima izvanredan ukus, miris i aromu ploda, dok su se druge kvantitativne osobine razdvojile, onako, kako je to diktirao čovek razmnožavajući je isključivo semenom. Klijavost semena u populaciji je izvanredna, a izdvojeni tipovi bilo za stonu upotrebu, bilo za eksploataciju semena su veoma različiti, ili su heterogeni ili uniformni.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 45-53
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.222./172
Originalni naučni rad
KVANTITATIVNO GENETIČKA ANALIZA KOMPONENTI PONAŠANJA PRI PARENJU KOD OBA POLA Drosophila melanogaster
Marina STAMENKOVIĆ-RADAK, M. ANĐELKOVIĆ i Linda PARTRIDGE1
Institut za biološka istraživanja 'S. Stanković' 11000 Beograd, Jugoslavia
1 Odeljenje za zoologiju, Univerzitet u Edinburgu, Edinburg EH 9 3JT, Skotska, UK
Izvod
Za održavanje genetičkog polimorfizma prirodnih populacija Drosophila, od uticaja su činioci vezani za proces parenja, koji uključuje niz komponenti ponašanja, kao sto su latencija, brzina i učestalost parenja, trajanje kopulacije.
Selekcijom su dobijene linije D. melanogaster odvojene prema brzini parenja kod oba pola, posebno, što omogućava sagledavanje njihovog doprinosa u različitim fazama ponašanja pri parenju, kao i međusobni odnos posmatranih faza. Metodama neparametarske statistike poređene su dobijene vrednosti za latenciju i brzinu parenja kod oba pola i vreme trajanja kopulacije muzjaka.
Proces parenja uključuje interakciju niza kvantitativnih osobina osim ponašanja (morfološke, fiziološke). Karakteri mužjaka i ženki uključeni u proces parenja ne mogu evoluirati odvojeno.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 55-60
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.17.164
Originalni naučni rad
OSETLJIVOST UKUSA FENILTIOKARBAMIDA (PTC) UČENIKA TITOVOG VRBASA I NIKŠIĆA
V. BOŽIĆ-KRSTIĆ, M, SAVIĆ i N. STAJIĆ
Institut za biologiju, Prirodno-matematički fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Cilj ovog ispitivanja je bio da se utvrdi distribucija alternativnih fenotipova (ne)sposobnosti osećanja ukusa feniltiokarbamida u učeničkoj populaciji Titovog Vrbasa (SAP Vojvodina) i Nikšića (SR Crna Cora), zato što je u Titov Vrbas 1946. godine kolonizovano 1054 porodica sa 6194 osobe iz Nikšića i njegove okoline. Ispitivanje je izvršeno po metodi Harris-a i Kalmus-a (1949), a rastvor broj 5 je određivao fenotip osećanja (Ka1mus, 1958). Testirano je 1920 učenika oba pola od 10-18-te godine. U Titovom Vrbasu je testirano 1290 učenika i to 674 učenika migranata Crnogoraca (roditelji i učenici rođeni u Titovom Vrbasu, dedovi i bake kolonizirani iz Nikšića i okoline) i 616 učenika starosedelačkog porekla (oni čiji su dedovi i bake, roditelji i oni samo rođeni u Titovom Vrbasu). U Nikšiću je testirano 630 učenika crnogorske narodnosti.
Analizirajući distribuciju (Tab. I) učestalosti recesivnog fenotipa po polno određenim kategorijama posmatranih uzoraka, vidi se da nema statistički značajno različite frekvencije "non-tastera" kod dečaka i devojčica. Zbog toga je posmatrana distribucija "non-teslera" samo u ukupnim uzorcima populacija.
Učestalost recesivnog fenotipa u skupu ukupnih uzoraka kreće se od 25,40% (q = 0,50) kod Crnogoraca u Nikšiću do 28,90% (q = 0,54) ko<l starosedelaca u Titovom Vrbasu. Razlike između pojedinih uzoraka su beznačajne, a Wahlund-ova varijansa pokazuje da su ispitivani uzorci vrlo homogeni.
Na osnovu uporednog pregleda učestalosti fenotipa "non-taster" u odabranim evropskim populacijama (Tab. 2) može se zaključiti da se ispitane populacije Titovog Vrbasa i Nikšića (kao i ostale jugoslovenske populacije) nalaze unutar šireg raspona variranja posmatrane frekvencije (21% do 37%). Međutim, prikazani uzorci stanovništva Makedonije i Crne Gore su sa nižom učestalošću recesivnog fenotipa.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 61-66
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.17:576.3
Originalni naučni rad
UČESTALOSTI TIPOVA UŠNE JAGOD1CE (LOBUS AURICULARIS) UČENIKA TITOVOG VRBASA I NIKŠIĆA
V. BOŽIĆ-KRSTIĆ
Institut za biologiju, Prirodno-matematičkog fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Cilj rada je bio da se utvrdi frekvencija alternativnih fenotipova (slobodan/ prirastao) ušnog priveska u uzorku učenika Tilovog Vrbasa i Nikšića, zbog toga što je Titov Vrhas posle Drugog svetskog rata naseljen stanovništvom iz Nikšića i njegove okoline. U Titov Vrbas do marta 1946. godine kolonizirane su 1054 porodice sa 6194 osobe. Posmatranjem je određen tip ušne resice kod 2266 učenika oba pola. U Titovom Vrbasu analizirano je 668 starosedelaca (dedovi, bake, roditelji i deca rođeni u Titovom Vrbasu )i 745 Crnogoraca-migranata (roditelji i deca rođeni u Titovom Vrbasu, a dedovi i bake doseljeni iz Nikšića). U Nikšiću je pregledano 853 učenika Crnogorske narodnosti. Učestalost srasle ušne resice u celokupnom uzorku je 30,54% (q = 0,55). Kod učesnica se sreće češće srasli ušni privezak (34,66%: q = 0,59), nego kod učenika (26,60%: q = 0,52) t% test = 4,18. Ispitivane populacije starosedelaca (32,13%: q = 0,57) i Crnogoraca u Titovom Vrbasu (32,21 : q = 0,57) i Crnogoraca u Nikšiću (27,90 : q = 0,53) u učestalosti recesivnog fenotipa i frekvenciji gena se ne razlikuju (Tab. 1). Učestalost prirasta ušne resice dobijena našim ispitivanjem upoređena sa istim podacima za ostale jugoslovenske populacije (T;d). 2) pokazuje da je u upoređenih populacija frekvencija gena približno ista, izuzev područja Titovog Užica i Niša, gde je ona veća. Naslućivanje razlika iako neznačajnih u procentualnoj distribuciji recesivnog fenotipa i frekvenciji alelogena u dve ispitivane grupe Crnogoraca, ukazuju da u procesu stvaranja geografskih razlika u učestalosti tipa ušne resice pored kombinovanog delovanja većeg broja determinatora ove pojave, verovatno je odlučujuća i uloga genetičkog drifta.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 1 (1990),
str: 67-73
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 633.15
Originalni naučni rad
PROMENE ZEINA I SLOBODNOG PROLINA U RAZLIČITIM GENOTIPOVIMA KUKURUZA ZA VREME KLIJANJA
Vesna HADŽI-TAŠKOVIĆ ŠUKALOVIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje", 11000 Beograd- Zemun, Jugoslavija
Izvod
U radu su dati rezultati praćenja hidrolize zeina i sadržaja i distribucije slobodnog prolina u endospermu, skutelumu i klijancu inbred linija: Oh43, Mo17 i ZPL773. Ispitivane linije kukuruza su se razlikovale po sadržaju slobodnog prolina u zrnu i po raspodeli u delovima klijanca za vreme klijanja. Rezultati pokazuju da je količina zeina hidrolizovanog po mg sveže mase klijanca slična za sve ispitivane genotipove, a da postoje razlike u vremenu degradacije zeina. Takođe, na hidrolizu zeina ne utiče količina slobodnog prolina uskladištena u endospermu ili skutelumu zrelog zrna.