GENETIKA, Vol. 22, No. 3 (1990)
Gordana ŠURLAN i Đ. NIKOLIĆ
KORELACIJA I "PATH" KOEFICIJENT ANALIZA SOJE [Izvod]
R.K. GUPTA i S.P. SINGH
KOMBINACIONA VREDNOST U ODNOSU NA SISTEME OPLEMENJIVANJA ŠAFRANJIKE (CARTHAMUS TINCTORIUS L.) [Izvod]
Ljiljana VAPA i P. BOŽA
ANALIZA KVANTITATIVN1H SVOJSTAVA PRIRODNIH POPULACIJA HAYNALDIA VILLOSA [Izvod]
V. NOVOSEL
48.XXY.+ 21 KARIOTIP NOVOROĐENČETA [Izvod]
M. DIMITRIJEVIĆ
UTICAJ GENA INHIBITORA NA NASLEĐIVANjE HIBRIDNE NEKROZE U UKRŠTANJIMA HEKSAPLOIDNE PŠENICE [Izvod]
Katarina BOROJEVIĆ
GENETSKI RIZIK U JUGOSLAVIJI IZAZVAN ZRAČENjEM NAKON ČERNOBILA [Izvod]
F. MESTRES i L. SERRA
FORTRAN PROGRAM ZA IZRAČUNAVANjE VIJABILITETA HROMOZOMSKIH KOMBINACIJA [Izvod]
M. STUPAR i Katarina BOROJEVIĆ
EFEKAT GENA ZA SADRŽAJ PROTEINA U ZRNU PŠENICE [Izvod]
Marija RADOJČIĆ
FOSFORILACIJA STEROIDNIH RECEPTORA [Izvod]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 165-172
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.116/162 : 576.3 : 631.52
Originalni naučni rad
KORELACIJA I "PATH" KOEFICIJENT ANALIZA SOJE
Gordana ŠURLAN1 i Đ. NIKOLIĆ2
1 Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Beogradu, 11080 Beograd-Zemun
2 Institut za kukuruz "Zemun Polje", 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija
Izvod
Cilj ovih istraživanja su: (1) da se odrede genetički i fenotipski koeficijenti korelacije između nekoliko agronomskih i biohemijskih osobina dvanaest sorti soje, i (2) da se analiziraju njihove međuzavisnosti pomoću "path" koeficijent analize. Genetička "path" koeficijent analiza je ukazivala na signifikantni uticaj mase 1000 zrna, broja zrna i broja mahuna na prinos. Fenotipska "path" koeficijent analiza ukazuje da je broj mahuna bio manje značajan nego broj zrna i mase 1000 zrna. Međutim, sadržaj proteina i ulja imali su signifikantan i negativan direktni efekat na prinos soje.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 173-182
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.222 : 631.52
Originalni naučni rad
KOMBINACIONA VREDNOST U ODNOSU NA SISTEME OPLEMENJIVANJA ŠAFRANJIKE (CARTHAMUS TINCTORIUS L.)
R.K. GUPTA i S.P. SINGH
Odeljenje za oplemenjivanje biljaka, Nacionalni botanički institut Lucknow - 226001, Indija
Izvod
Proučavana je kombinaciona vrednost osobina sadržaja ulja, prinosa i još šest osobina dijalelnog ukrštanja 10 roditelja različitog porekla. Proučavanja su vršena u F1 i F2 generacijama. Za sva proučavana svojstva nađene su visoko signifikantne varijanse kako zbog opšte, tako i zbog specifične kombinacione vrednosti. Procenjene komponente varijansi su ukazale da je neaditivno delovanje gena bilo važno za sve proučavane osobine (osim visine biljaka) u obe generacije. Sve kombinacije koje su imale visoku specifičnu kombinacionu vrednost uključivale su sva tri tipa genske interakcije: aditivna x aditivna, aditivna x dominantna i dominantna x dominantna.
Ova istraživanja su pokazala da bi u poboljšanju prinosa i povećanju sadržaja ulja, bili poželjni metodi selekcije, kao što su poboljšanje populacija potomstva dobijenih ukrštanje dva roditelja praćeno rekurentnom selekcijom.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 183-190
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.17: 576.3
Originalni naučni rad
ANALIZA KVANTITATIVN1H SVOJSTAVA PRIRODNIH POPULACIJA HAYNALDIA VILLOSA
Ljiljana VAPA i P. BOŽA
Institut za biologiju, PMF, 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Proučavana je varijabilnost kvantitativnih svojstava (dužina klasa, broj klasića u klasu, broj zrna u klasti i dužina zrna) u populacijama Haynaldia villosa koje potiču sa različitih lokaliteta (Kotor, Opuzen, Smederevo, Pirovac i Titov Veles).
Srednje vrednosti kvantitativnih svojstava analiziranih populacija su iznosile: za dužinu klasa od 8,0-24 mm; za broj klasića u klasu od 4,6-11,3; za broj zrna u klasu od 3,0-10,5; za dužinu zrna od 3,2-3,7 mm.
Rezultati analize varijanse su pokazali signifikantne razlike između srednjih vrednosti većine ispitivanih svojstava u populacijama H. villosa. Biljke populacije iz Pirovca su imale najduži klas, najveći broj klasića u klasu i najveći broj zrna, te će se koristiti za dalja istraživanja.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 191-194
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.224.23
Originalni naučni rad
48.XXY.+ 21 KARIOTIP NOVOROĐENČETA
V. NOVOSEL
Institut za biološka i medicinska istraživanja 81000 Titograd, Jugoslavija
Izvod
Trizomija 21. hromozoma i polizomija XXY (Klinefelterov sindrom) u kombinaciji pokazuju obilježje neuravnotežene hromozomske aberacije i mentalnu retardaciju koja je kombinovana sa polnom abnormalnošću. Kariotip sa 48,XXY+21 se rijetko nalazi kod živorođene djece jer je inkompatibilan sa životom.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 195-204
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.113.3
Originalni naučni rad
UTICAJ GENA INHIBITORA NA NASLEĐIVANjE HIBRIDNE NEKROZE U UKRŠTANJIMA HEKSAPLOIDNE PŠENICE
M. DIMITRIJEVIĆ
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Hibridna nekroza je tip hibridnog slabljenja ili odumiranja biljaka u potomstvima nekih ukrštanja različitih vrsta ili sorata roda Triticum. U radu je ispitivano devet ukrštanja pšenice Triticum aestivum ssp. vulgare tj. odnosi razdvajanja u F2 i F3 (u dva ukrštanja). U F1 nije bilo fenotipskog ispoljavanja hibridne nekroze, dok su se u F2 pojavili odnosi razdvajanja 9:55, 1:15, 19:45, a u F3 (dva ukrštanja) odnos 5:11 (nekrotične: normalne biljke). Dobijeni rezultati ukazuju na moguće delovanje inhibitornog gena u dominantnoj formi (I), koji kontroliše delovanje dva dominantna komplementarna gena (Ne1 i Ne2) u nasleđivanju ovog svojstva, što je u saglasnosti sa rezultatima Pukhaljskih (1975)i Pukhaljskij i Kosareva (1978).
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 205-209
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.224
Originalni naučni rad
GENETSKI RIZIK U JUGOSLAVIJI IZAZVAN ZRAČENjEM NAKON ČERNOBILA
Katarina BOROJEVIĆ
Institut za biologiju Prirodno-matematičkog Fakulteta u Novom Sadu 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Posle Černobilske katastrofe ljudi u perifernoj Evropi u koju spada i Jugoslavija primili su oko 100 μSv komtitentu dozu koja uključuje eksternu dozu dobivenu inhalacijom, kao i dozu dobijenu kroz hranu u prvoj godini (WHO report, 1986), pa se očekuje delovanje niskih doza zračenja kako na čoveka tako i na biljni svet koji ga okružuje. Totalna doza biće povećana iz nuklida sa dugim životom poluraspada, tako da će biljke, a preko njih i životinje i čovek biti izloženi delovanju malih doza zračenja sledećih 50-70 godina, koja se dodaje dozi od 150-200 μSv koje je čovek primio iz prirodnih izvora, i pre černobilske katastrofe.
Procenjuje se da su ove doze povećale stopu spontanih mutacija za 0,50 x 10-6 po generaciji.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 211-212
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.224
Originalni naučni rad
FORTRAN PROGRAM ZA IZRAČUNAVANjE VIJABILITETA HROMOZOMSKIH KOMBINACIJA
F. MESTRES i L. SERRA
Odeljenje za genetiku Univerziteta u Barceloni, Av. Diagonal 645, 08071 Barselona, Španija
Izvod
U radu je opisan FORTKAN-ov program za tumačenje podataka dobijenih proučavanjem vijabiliteta homozigota za hromozome uzete iz prirodnih populacija organizama. Programom se, osim toga, izračunavaju mnogi populacioni parametri, medu kojima su i letalna genetička opterećenja.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 213-220
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.113.3/825
Originalni naučni rad
EFEKAT GENA ZA SADRŽAJ PROTEINA U ZRNU PŠENICE
M. STUPAR i Katarina BOROJEVIĆ
Institut za nuklearne nauke 'Boris Kidrič', Vinča, 11000 Beograd
Institut za biologiju, Univerzitet u Novom Sadu, 21000 Novi Sad, Jugoslavija
Izvod
Da bi se ispitao način interakcije gena i genetska varijabilnost za sadržaj proteina u zrnu pšenice, urađeno je dijalelno ukrštanje osam genotipova uključujući i reeipročne kombinacije. Od osam upotrebljenih genotipova, tri su bile mutantne linije. Nađene su signifikantne razlike u sadržaju proteina u zrnu pšenice između roditelja i njihovih hibrida. Ustanovljeno je da nasleđivanje proteina u zrnu pšenice u F1 generaciji, kod ispitivanih genotipova, uključuje kako aditivno, tako i ne-aditivno delovanje gena, sa preimućstvom aditivne komponente.
Mutantne linije poseduju više dominantnih nego recesivnih gena, Roditelj sa najboljim opštim kombinacionim sposobnostima, unutar mutantnih linija, je genotip 310/8.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 22, broj 3 (1990),
str: 221-235
© 1990 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.852112:577.1
Originalni naučni rad
FOSFORILACIJA STEROIDNIH RECEPTORA
Marija RADOJČIĆ
Laboratorija za molekularnu biologiju i endokrinologiju, Institut za nuklearne nauke 'Boris Kidrič', Vinča, 11000 Beograd, Jugoslavija
Izvod
Modifikacije polipeplidnog lanca igraju važnu ulogu u određivanju spektra karakteristika pojedinog proteina, i time često utiču na generisanje ili modifikaciju njegove biološke aktivnosti. Specijalno su zanimljive takozvane prolazne, dinamičke ili reverzibilne fosforilacije proteina kojima se može "uključiti" ili "isključiti" specifična biološka aktivnost nekog proteina. Reverzibilna fosforilacija proteina je glavni način na koji se u ćeliji regulišu različite fiziološke funkcije, kao što su na primer: permeabilnost i transport kroz membranu, inicijacija sinteze proteina i transdukcija signala kroz ćeliju. Reverzibilna fosforilacija proteina takođe je uključena u regulaciju transkripcije gena.
Steroidni receptori su superfamilija inducibilnih transkripcionih faktora koji regulišu inicijaciju transkripcije gena čija je ekspresija regulisana steroidima. Članovi ove superfatnilije imaju sličnu strukturno-funkcionalnu organizaciju. Oni se sastoje od tri strukturna domena koji ostvaruju više funkcija: vezivanje steroida, transdukciju hormonskog signala (preko 90kDa HS proteina), transport u jedro, prepoznavanje specifične sekvence nukleotida na DNK i vezivanje za tu sekvencu, dimerizaciju i aktivaciju transkripcije. Nekoliko klasa steroidnih receptora se fosforiliše in vivo u većem broju tkiva. Fosforilacija se događa na više mesta na proteinu i ta mesta su u određenim regionima steroidnih receptora. Funkcionalna analiza je pokazala da reverzibilna fosforilacija steroidnih receptora može biti način kojim se u ćeliji reguliše vezivanje steroida, raspodela receptorskih proteina između citoplazme i jedra, kao i aktivacija transkripcije specifičnih gena.