GENETIKA, Vol. 26, broj 1 (1994)
N. DELIĆ i R. PETROVIĆ
IDENTIFIKACIJA SINTETIČKIH POPULACIJA KAO DONORA POŽELJNIH ALELA ZA POPRAVKU ELITNOG SC HIBRIDA KUKURUZA (ZEA MAYS L.) [Izvod]
R. KRISHNA i D.K. DWIVEDI
GENETIKA OSOBINA PRINOSA PŠENICE [Izvod]
M. BABIĆ i Zorica PA.JIĆ
NASLEĐIVANJE SVO.ISTVA ZAPREMINE KOKIČAVOSTI HIBRIDA KUKURUZA KOKIČARA (ZEA MAYS L. EVERTA) [Izvod]
Z. AHMAD i R. KRISHNA
GENETIKA PRINOSA JARE PŠENICE [Izvod]
R. KRISHNA i Lalmani RAM
HETEROZIS MEKE PŠENICE [Izvod]
D. KNEŽEVIĆ, M. MENKOVSKA
VISOKOMOLEKULARNE PODJEDINICE GLUTENINA I KOMPOZICIJA ALELA Glu-1 LOKUSA KOD MAKEDONSKIH SORTI PŠENICE [Izvod]
Vesna TOMIĆ, Slavenka JANKOVIĆ, D. MARINKOVIĆ
GENETIČKA HOMOZIGOTNOST KOD OBOLELIH OD ALERGIJSKE BRONHIJALNE ASTME [Izvod]
G. CEKUŠ
VARIJACIJA IVICE KOSE NA ČELU U UZORCIMA IZ SEVERNE SRBIJE [Izvod]
R.V. ŽIKIĆ, Mirjana KRAJNOVIĆ-OZRETIĆ i D. BANKOVIĆ
VARIJABILNOST ESTERAZNIH IZOZIMA I GENETIČKI DIVERZITET JADRANSKE SRDELE (Sardina pilchardus Walb.) [Izvod]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 1-11
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 631.52.633.15
Originalni naučni rad
IDENTIFIKACIJA SINTETIČKIH POPULACIJA KAO DONORA POŽELJNIH ALELA ZA POPRAVKU ELITNOG SC HIBRIDA KUKURUZA (ZEA MAYS L.)
N. DELIĆ i R. PETROVIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje", 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavia
Izvod
Izbor selekcionog materijala za popravku elitnih hibrida može se izvršiti na bazi procene relativne vrednosti lokusa potencijalnih donora poželjnih alela. Primenom metoda za procenu relativne vrednosti lokusa, došli smo do zaključka da u većini slučajeva ispitivani potencijalni donori poseduju poželjne alele za popravku elitnog hibrida B73 x Mo 17.
Najveći broj poželjnih alela za popravku prinosa zrna hibrida B73 x Mo17 je imala populacija Tuxpeno CO.
Prema pokazateljima genetičke srodnosti sintetičkih populacija u odnosu na roditelje elilnog hibrida B73, odnosno Mo 17, koji predstavljaju najčešće korišćeni heterotični par, ispitivani materijal je ispoljio veću genetičku srodnost sa inbred roditeljem B73 za većinu ispitivanih osobina.
Pozitivne korelacije između poželjnih alela (μG) i GCA nisu nađene za prinos zrna, ali su utvrđene za osobine dužina klipa i broj redova zrna.
Za izbor populacija kao početnog materijala za korišćenje u budućim programima selekcije, bilo bi korisno, pored poznavanja vrednosti GCA, oceniti populacije primenom metoda procene relativne vrednosti lokusa.
Populacija HCBSA je bila dobar donor poželjnih alela za prinos zrna, mada sa negativnim vrednostima GCA, odnosno visokom frekvencijom nepoželjnih alela za ovu osobinu. To znači da i populacije sa visokom frekvencijom nepoželjnih alela za određenu osobinu, mogu imati poželjne alele za tu osobinu na klasama lokusa za koje inbred roditelji hibrida kojeg popravljamo imaju fiksirane nepoželjne alele.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 13-20
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 631.52:633.11
Originalni naučni rad
GENETIKA OSOBINA PRINOSA PŠENICE
R. KRISHNA i D.K. DWIVEDI
Odeljenje za genetiku i oplemenjivanja biljaka N.D. Univerziteta za poljoprivredu i tehnologiju, Faizabad 224229, Indija
Izvod
Proučavana je genetička arhitektura prinosa i komponenata prinosa u F2 generaciji svih mogućih 36 ukrštanja devet različitih sorata meke pšenice. Analiza varijanse je pokazala signifikantnost za F2 generaciju, roditelje (izuzev za produktivno bokorenje) i za odnos roditelja prema F2 potomstvima za sve proučavane osobine. Zapažena je predominantna uloga neaditivnog genskog delovanja u nasleđivanju proučavanih osobina. Procene heritabilnosti su bile visoke za osobine: dužina klasa, broj zrna po klasu i broj klasića po klasu, i umerena za sva ostala svojstva. Očekivani genetički napredak bio je mali za sva svojstva. Varijansa specifične kombinacione sposobnosti (SKS) je bila predominantna za sva svojstva, ukazujući na značaj dominantnih efekata. Roditelji C306, UP115 i Sonalika su bili dobri kombinatori. F2 hibridi koji su imali visoke efekte SKS imali su, isto tako, i visoke SKS efekte za svojstva komponenata prinosa, kao i za performanse per se.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 21-30
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 631.52:633.15.2
Originalni naučni rad
NASLEĐIVANJE SVO.ISTVA ZAPREMINE KOKIČAVOSTI HIBRIDA KUKURUZA KOKIČARA (ZEA MAYS L. EVERTA)
M. BABIĆ i Zorica PA.JIĆ
Institut za kukuruz "Zemun Polje", 11000 Beograd -Zemun, Jugoslavia
Izvod
Glavni cilj oplemenjivačkih programa kokičara jeste povećanje zapremine kokičavosti. Zapremina kokičavosti i rodnost su osobine uslovljene sa više naslednih faktora pa otuda i poteškoća u dobijanju superiornih genotipova u pogledu obe osobine. Ipak, moguće je dobiti genotipove koji pored dobre zapremine kokičavosti daju i zavodoljavajući prinos.
Na osnovu analize kombinacionih sposobnosti, postoje signifikantni efekti OKS i PKS za obe lokacije. Znači, može se reči da je zapremina kokičavosti uslovljena i aditivnim i neaditivnim delovanjem gena. Analiza komponenti genetičke varijanse za zapreminu kokičavosti pokazuje da aditivna komponenta (D), kao i dominantne komponente (H1 i H2) imaju značajan uticaj u nasleđivanju ove osobine kod kukuruza kokičara.
Broj dominantnih alela je bio veći od broja recesivnih alela kod roditelja uključenih u dialel, što je i razumljivo s obzirom da se radi o linijama visoko selekcionisanim na zapreminu kokičavosti.
U ovom istraživanju ispoljena je super dominacija u nasleđivanju zapremine kokičavosti. Najveća zapremina kokičavosti je dobijena u ukrštanju linije sa najnižom sa linijom visoke zapremine kokičavosti, u obe lokacije.
Ovi rezultati ukazuju da linije sa niskom zapreminom kokičavosti mogu imati značaja u ukrštanjima sa linijama visoke zapremine kokičavosti.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 31-35
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 631.52:633.11
Originalni naučni rad
GENETIKA PRINOSA JARE PŠENICE
Z. AHMAD i R. KRISHNA
Odeljenje za genetiku i oplemenjivanje biljaka
C. S. Azad Univerziteta za poljoprivredu i tehnologiju, Kanpur 208002, Indija
Izvod
Vršna je analiza linija x tester 18 novih linija i četiri testera jare pšenice. Analiza varijanse je pokazala signifikantno variranje za ukrštanja, odnos roditelja prema hibridima i linija x tester interakciju za žetveni indeks, produktivno bokorenje, dužinu klasa, broj zrna po klasu, masu zrna po klasu, test masu i prinos zrna. Varijansa za specifičnu kombinacionu sposobnost je bila predominantna za sve osobine, što ukazuje na značaj efekata dominantnosti. Roditelji WL711 i HD2160 su bili dobri kombinatori. Ukrštanja koja su imala visoke efekte specifične kombinacione sposobnosti, ispoljavala su, takođe, i heterotične efekte.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 37-42
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 633.11
Originalni naučni rad
HETEROZIS MEKE PŠENICE
R. KRISHNA i Lalmani RAM
Odeljenje za genetiku i oplemenjivanje biljaka N.D. Univerziteta za poljoprivredu i tehnologiju, Faizabad 224229, Indija
Izvod
U dialelnom setu 9 x 9 hibrida pšenice zapažen je visok nivo heterozisa u poređenju sa boljim roditeljem i standardnom sortom Sonalika za prinos i srodna svojstva. Heterozis za prinos zrna kretao se od -61,61 do 65,0% u poređenju sa boljim roditeljem i od 21.15 do 73,71 % u poređenju sa standardom. Visok standardni heterozis u poređenju sa boljim roditeljem zapažen je u devet ukrštanja gde su ispoljena oba tipa heterozisa i za srodna svojstva. Ove kombinacije se mogu koristiti za oplemenjivanje.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 43-49
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 577.2:633.11
Originalni naučni rad
VISOKOMOLEKULARNE PODJEDINICE GLUTENINA I KOMPOZICIJA ALELA Glu-1 LOKUSA KOD MAKEDONSKIH SORTI PŠENICE
D. KNEŽEVIĆ1, M. MENKOVSKA2
Institut za strna žita, Kragujevac 34000, Jugoslavia Zyto Skopje, Skupje, Makedonija
Izvod
Kod 8 makedonskih sorti pšenice (Tr. aestivumL.) analizirana je varijabilnost visokomolekularnih podjedinica glutenina. metodom sodijumdodecil poliakril amid gel elektroforezom (SDS-PAGE). Podjedinice visokomolekularnih glutenina su određene poređenjem elektroforegrama sa standardnim sortama Chinese Spring, Cajeme 72, Yecora Rojo i Stephens.
Analizom elektroforegrama za visokomolekularne glutenine za svaku sortu su identifikovani aleli Glu-1 lokusa. Identifikovano je 5 različitih kombinacija alela od kojih je c, c, a kombinacija alela sa tri Glu-1 lokusa bila najčešća (kod tri sorte). Kod analiziranih sorti je identifikovano 7 različitih alela sa tri Glu-1 lokusa i to: 2 alela sa Glu-A1l, 3 sa Glu-B1 i 2 sa Glu-D1 lokusa.
Na osnovu Glu-1 alela izračunat je koeficijent sličnost prema formuli Sheen (1972), čija je vrednost varirala između 8.4% i 100%. Sorte su grupisane na osnovu koeficijenta sličnosti, a međusobna sličnost i razlike sorti pšenice su predstavljene dendogramom, u kome se jasno razlikuju 2 grupe međusobno sličnih sorti pšenice. Sličnost sorti unutar grupa je varirala između 100 i 66% a sličnost grupa sorti bila je 8,4%.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 51-56
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
Originalni naučni rad
GENETIČKA HOMOZIGOTNOST KOD OBOLELIH OD ALERGIJSKE BRONHIJALNE ASTME
Vesna TOMIĆ1, Slavenka JANKOVIĆ2, D. MARINKOVIĆ3
1Klinika za alergologiju i imunologiju,
2Institut za epidemiologiju Medicinskog fakulteta
3Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu, 11000 Beograd, Jugoslavia
Izvod
Analiza 28 mono- i oligogenski determinisanih morfofizioloških osobina obavljena je u uzorku 100 osoba obolelih od alergijske bronhijalne astme, kao i u kontrolnom uzorku 100 zdravih osoba. Utvrđivanjem prisustva homozigotno-recesivnih karaktera (HRC'- TEST) nađeno je da je ukupna prisutnost ovakvih osobina približno bila ista kod kontrolne i kod grupe pacijenata uz približno sličan opseg individualne varijabilnosti. Razlike su, međutim, utvrđene u tipu distribucije učestalosti kod jedne trećine analiziranih karakteristika, tako da je pet homozigotno-recesivnih osobina bilo značajno češće prisutno kod uzorka zdravih ispitanika, a četiri su bile više prisutne kod uzorka obolelih pacijenata. Ovaj podatak sugeriše da se dva analizirana uzorka ispitanika mogu smatrati genetički različitim. Pošto uvećana genetička opterećenja nisu vidljiv uzrok nastanka oboljenja, uticaj dominantnih naslednih činilaca, uz poligensku regulaciju ekspresivnosti gena, mogao bi biti od presudnog značaja za nastanak alergijske bronhijalne astme.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 57-62
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
Originalni naučni rad
VARIJACIJA IVICE KOSE NA ČELU U UZORCIMA IZ SEVERNE SRBIJE
G. CEKUŠ
F. Kluza 23, 24107 Subotica, Jugoslavija
Izvod
Ovaj rad je rezultat antroposkopskog proučavanja školske dece Severne Srbije. Cilj ispitivanja je bio određivanje varijacije ivice kose na čelu u četiri uzorka iz okoline Suhotice (Bački Vinogradi, Hajdukovo, Horgoć i Male Pijace). Tokom ispitivanja pregledani sn svi učenici svakog naselja, ukupno 1260 (652 dečaka i 614 devojaka). Koristili smo modifikovanu somatoskopsku metodu po Loreneovoj. Po ovoj modifikovanoj metodi postoji 4 tipa granice kose u predelu čela: vodoravna. konveksna, konkavna i srcasta. Srcast je dominantan tip. Najčešće smo zapazili konveksnu ivicu kose (34.75%), što se odnosi i na dečake (33.44%) i na devojčice (36.16%). Srcast oblik se javlja ređe, kod devojaka neznatno češće (25.90%,) nego kod dečaka (24.08%). I po naseljima najčešće se zapaža konveksni oblik, od 31.97% (Hajdukovo) do 38.89% (B.Vinogradi). Učestalost ovog oblika po uzrastu jako varira, od 21.55% (14 godina starosti) do 45.36% (7 godina). Među pojedinim tipovima se javlja signifikantna razlika (X2= 131.550). Ne postoji značajna polna razlika X2=2.700. U okviru dečaka pojedini tipovi se signifikantno razlikuju, X2=62.453 a u okviru devojčica ne,
X2 =33.930. Na kraju, možemo zaključiti, da je u ovom uzorku konveksni tip ivice kose na čelu najviše zastupljen, mada frekvenca ovog oblika jako varira i po naseljima i po uzrastu. Srcast oblik je u Hajdukovu najviše zastupljen (27,50%) u odnosu na ostala naselja.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 26, broj 1 (1994),
str: 63-72
© 1994 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 577.151.64
Originalni naučni rad
VARIJABILNOST ESTERAZNIH IZOZIMA I GENETIČKI DIVERZITET JADRANSKE SRDELE (Sardina pilchardus Walb.)
R.V. ŽIKIĆ1, Mirjana KRAJNOVIĆ-OZRETIĆ2 i D. BANKOVIĆ1
1Prirodno-matematički fakultet, Univerzitet
u Kragujevcu, 34000 Kragujevac, Jugoslavija
2Centar za istraživanje mora. Rovinj, Hrvatska
Izvod
Esterazne izozimske frakcije Es-I u jetri jadranske srdele genetički su kontrolisane od četiri kodominantna autosomalna alela na jednom lokusu (Krajnović-Ozrelić i Žikić, 1982). Vrednosti genetičkog identiteta, genetičke distance kao i diverzitet unutar uzoraka, između uzoraka iz različitih i ribolovnih sezona i ukupna varijabilnost pokazuju da je populacija jadranske srdele homogena u odnosu na esterazni sisteim (Es-I).