GENETIKA, Vol. 30, broj 3 (1998)

 

Miloje R. SARIĆ, Zora SARIĆ, Mirjana STOJANOVIĆ, Dragana POTPARA, i Deana ILEŠ

USVAJANJE URANA OD STRANE RAZNIH SORATA SOJE [Izvod]

 

Novo PRŽULJ, Novica MLADENOV i Miroslav BOGDANOVIĆ

GENETIKA NALIVANJA ZRNA KOD PŠENICE I. DUŽINA PERIODA NALIVANJA [Izvod]

 

Novo PRŽULJ, Novica MLADENOV i Miroslav BOGDANOVIĆ

GENETIKA NALIVANJA ZRNA KOD PŠENICE II. INTENZITET NALIVANJA [Izvod]

 

Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ i Kosana KONSTANTINOV

GENETIČKA DIVERGENTNOST I HETEROZIS KOD KUKURUZA UTVRĐEN PCR-ZASNOVANIM MARKERIMA [Izvod]

 

Slobodan TRIFUNOVIĆ, Milorad ROŠULJ, Ivan HUSIĆ i Miomir FILIPOVIĆ

ANALIZA GENERACIJSKIH PROSEKA ZA VISINU BILJKE KUKURUZA (ZEA MAYS L.) [Izvod]

 

Slađana ŽILIĆ, Mirjana JOVANOVIĆ, Irina BOŽOVIĆ i Vitomir BEKRIĆ

UTICAJ KUNITZ TRIPSIN INHIBITORA NA AGRONOMSKE KARAKTERISTIKE SOJE [Izvod]

 

Bogoljub ZEČEVIĆ, Dušan STEVANOVIĆ, Jelena DAMNJANOVIĆ, Jasmina ZDRAVKOVIĆ i Mirjana MIJATOVIĆ

NASLEDJIVANJE DEBLJINE PERIKARPA U HIBRIDIMA RAZLIČITIH VARIJETETA PAPRIKE (CAPSICUM ANNUUM L.) [Izvod]

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 30, broj 3 (1998), str: 191-201
© 1998 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 632.118.2; 633.34

Originalni naučni rad

 

USVAJANJE URANA OD STRANE RAZNIH SORATA SOJE

Miloje R. SARIĆ1, Zora SARIĆ2, Mirjana STOJANOVIĆ2, Dragana POTPARA2, i Deana ILEŠ2

 

1 Srpska Akademija nauka i umetnosti,

2 Institut za tehnologiju nuklearnih sirovina, 11000 Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

U ovom radu objekat istraživanja usvajanja urana bile su različiti kulti­vari, odnosno, genotipovi soje. Imajući u vidu da je soja leguminozna biljka, da živi u simbiozi sa kvržičnim bakterijama, koje joj omogućavaju da koristi u svojoj ishrani element azota iz vazduha, želeli smo da ispitamo, da li uran utiče na fik­saciju atmosferskog azota kod ove biljne vrste, imajući u vidu i to da do sada nije bilo ovakvih istraživanja.

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 30, broj 3 (1998), str: 203-215
© 1998 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.1; 633.11

Originalni naučni rad

 

GENETIKA NALIVANJA ZRNA KOD PŠENICE
I. DUŽINA PERIODA NALIVANJA

Novo PRŽULJ1, Novica MLADENOV1 i Miroslav BOGDANOVIĆ2

 

1 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

2 Poljoprivredni fakultet, Srpsko Sarajevo, Republika Srpska

 

Izvod

Radi uspešnijeg oplemenjivanja pšenice i selekcije genotipova za određene agroekološke uslove važno je poznavati genetičku osnovu i način nasleđivanja dužine perioda nalivanja zrna. Devet sorti jare pšenice: Dugoklasa, Lelija, Raduša, Vesna, Bobwhite, Buckbuck, Glennson 81, Mitacore, Sonalika i njihove F1, F2, BC1 i BC2 generacije su korišćene da se odredi genetička osnova trajanja ove faze. Za određivanje genetičke baze nasleđivanja korišćeni su aditivno-dominantni i model sa šest parametara. Srednje vrednosti F1 i F2 generacije zavisile su od ukrštanja i bile su intermedijarne, bliže roditelju sa dužim periodom nalivanja zrna ili bliže roditelju kraćeg perioda nalivanja zrna. Aditivno-dominantnim modelom utvrđeni su aditivni i dominantni efekti gena, a modelom sa šest parametara pored glavnih efekata utvrđene su i epistaze. Od interakcija najveći značaj je imala epistaza dominantni x dominantni. Kod izbora genotipova poželjne dužine perioda nalivanja posebnu pažnju treba pokloniti kombinacijama kod kojih su najznačajniji aditivni genski efekti. Kod tih kombinacija postoji veća mogućnost fiksacije aditivnih gena i selekcije potomstava koja se odlikuju poželjnom dužinom perioda nalivanja zrna.

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 30, broj 3 (1998), str: 217-226
© 1998 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.1; 633.11

Originalni naučni rad

 

GENETIKA NALIVANJA ZRNA KOD PŠENICE II. INTENZITET NALI­VANJA

Novo PRŽULJ1, Novica MLADENOV1 i Miroslav BOGDANOVIĆ2

 

1 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

2 Poljoprivredni fakultet, Srpsko Sarajevo, Republika Srpska

 

Izvod

Intenzitet nalivanja zrna kod pšenice predstavlja prosečno dnevno povećanje mase zrna tokom faze njegovog nalivanja. U radu je određen način nasleđivanja, komponente genetičke varijanse, efekti gena i heritabilnost inten­ziteta nalivanja zrna kod šest ukrštanja različitih sorti jare pšenice. Ukrštanja su obavljena između sorti različitog intenziteta nalivanja: nizak x visok (Lelija x Bobwhite, Lelija x Mitacore, Vesna x Raduša), srednji x visok (Buckbuck x Dugoklasa, Sonalika x Bobwhite) i visok x visok intenzitet nalivanja (Sonalika x Glennson 81). Za određivanje genetičke osnove intenziteta nalivanja korišćen je aditivno-dominantni i model sa šest parametara i analiza varijanse. Srednje vred­nosti F1 i F2 generacije zavisile su od ukrštanja i bile su jednake roditeljskom pro­seku ili roditelju sa nižim ili višim intenzitetom nalivanja. Pomoću aditivno-domi­nantnog modela određena je genetička osnova intenziteta nalivanja zrna kod dve, a pomoću modela sa šest parametara kod četiri kombinacije ukrštanja. Aditivni i dominantni efekti gena su bili značajni kod svih kombinacija, a od interakcija naj­značajnije su bile aditivni x dominantni i dominantni x dominantni. Heritabilnost u užem smislu se kretala od 0,35 do 0,73. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da selekciju na ovu osobinu treba vršiti u starijim generacijama kod već izdvojenih homozigotnih linija.

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 30, broj 3 (1998), str: 227-235
© 1998 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 577.21

Originalni naučni rad

 

GENETIČKA DIVERGENTNOST I HETEROZIS KOD KUKURUZA UTVRĐEN PCR-ZASNOVANIM MARKERIMA

Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ i Kosana KONSTANTINOV

 

Institut za kukuruz “Zemun Polje”, 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija

 

Izvod

Genetička raznovrsnost roditeljskih linija je povezana sa ispoljavanjem heterotičnog efekta u ukrštanjma što je ukazalo na mogučnost predviđanja heterotičnog odgovora u hibridu na osnovu indirektnog merenja genetičke raznovrsnosti (polimorfizam molekularnih markera). Pet samooplodnih linija kukuruza i 10 hibridnih kombinacija su ispitani za prinos zrna u ogledu po slučajnom blok sistemu, dve lokacije, četiri ponavljanja. Heteroticni efekat za prinos je izračunat u odnosu na prosečnog roditelja a procenjen heterozis za prinos zrna na osnovu modela Eberhart i Gardner-a (1966). Polimorfizam genoma roditeljskih linija je ispitan sa slučajno izabranim setom od 58 SSR markera i 15 AFLP prajmera. Dobijeno je ukupno 1306 reproduktivnih umnoženih produkta, od kojih su 595 polimorfni. Roger-ova genetička distanca izračunata za svih deset hibridnih kombinacija na osnovu 595 marker varijanti (501 AFLP, 94 SSR alela) se kretala od 0.618 u kombinaciji F2 x ZP2039 do 0.841 u kombinaciji  ZP120 X W401, prosečno 0.682. Koeficijent korelacije genetičke distance izračunate na osnovu AFLP/ SSR markera sa heterozisom u odnosu na prosečnog roditelja za prinos je pozitivan i značajan 0.604/0.687 odnosno sa procenjenim heterozisom 0.578 / 0.636. Dobijeni rezultati ukazuju da je genetička divergentost između roditeljskih inija povezana sa heterozisom.

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 30, broj 3 (1998), str: 234-243
© 1998 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.21; 633.15

Originalni naučni rad

 

ANALIZA GENERACIJSKIH PROSEKA ZA VISINU BILJKE KUKU­RUZA (ZEA MAYS L.)

Slobodan TRIFUNOVIĆ, Milorad ROŠULJ, Ivan HUSIĆ i Miomir FILIPOVIĆ

 

Institut za kukuruz “Zemun Polje”, 11080 Beograd – Zemun, Jugoslavija

 

Izvod

Ciljevi ovog rada su bili (1) da se procene efekti gena za visinu biljke ku­kuruza pomoću analize generacijskih proseka, (2) da se uporede efekti gena dobi­jeni iz dva tipa eksperimentalnih dizajna. Korišćeno je 6 generacija (P1, P2, F1, F2, BC1, BC2) za procenu aditivnih, dominantnih i dvogenskih epistatičnih efekata. Prvi dizajn je bio RCBD sa 8 ponavljanja. U svakoj generaciji po svakom ponavljanju mereno je 15 biljaka. Drugi dizajn je bio novi eksperimentalni, koji ima izvesne sličnosti sa honeycomb dizajnom. Merena je samo jedna biljka, koja je bila okružena sa 8 biljaka iste generacije i ta grupa biljaka je smatrana kao jedno ponavljanje. Broj ponavljanja za P1, P2, i F1  je bio 15, za BC1  i BC2  je bio 25, i za  F2 - 49. Oba dizajna su sejana tokom 1995 i 1996 godine u dve lokacije, u gustini 53900 bilj./ha. Rezultati su pokazali da najveći uticaj u nasleđivanju visine biljke imaju dominantni efekti gena, koji su bili nekoliko puta veći od aditivnih u oba dizajna. Interakcija dominantni x dominantni efekti gena je bila značajna i prisutna u obliku duplikatne epistaze. Nije bilo značajnih razlika između dizajna.

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 30, broj 3 (1998), str: 245-255
© 1998 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 577.112; 633.34

Originalni naučni rad

 

UTICAJ KUNITZ TRIPSIN INHIBITORA NA AGRONOMSKE KARAK­TERISTIKE SOJE

Slađana ŽILIĆ, Mirjana JOVANOVIĆ, Irina BOŽOVIĆ i Vitomir BEKRIĆ

 

Institut za kukuruz “Zemun Polje”, 11080 Zemun-Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

U cilju ispitivanja uticaja Kunitz tripsin inhibitora  na prinos zrna i kom­ponente prinosa soje u ovim istraživanjima analizirano je 48 linija soje F4 gen­eracije i njihovi roditelji sorta Kunitz i sorta Kador koji su korišćene kao standard. 24 linije i sorta Kador poseduju Kunitz tripsin inhibitor, a ostale 24 linije i sorta Kunitz se odlikuju odsustvom Kunitz tripsin inhibitora. Na slučajno odabranim biljkama proučavane su osobine prinos zrna po biljci, broj mahuna po biljci, broj zrna po biljci i masa 1000 zrna. Na osnovu dobijenih vrednosti ovih osobina, iz­među grupe genotipova soje koje se odlikuju prisustvom Kunitz tripsin inhibitora i grupe genotipova bez Kunitz tripsin inhibitora ispitivane su razlike srenjih vred­nosti, koeficijenata varijacije, komponenti varijabilnosti, koeficijenata korelacije,  koeficijenata regresije i heritabilnosti ispitivanih osobina. Dobijene razlike svih statističkih parametara kod svih ispitivanih osobina nisu bile značajne, pa se može zaključiti da sadržaj Kunitz tripsin inhibitora nema uticaja na prinos zrna soje.

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 30, broj 3 (1998), str: 257-263
© 1998 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.1; 633.842, 635.64

Originalni naučni rad

 

NASLEDJIVANJE DEBLJINE PERIKARPA U HIBRIDIMA RAZLIČITIH VARIJETETA PAPRIKE (CAPSICUM ANNUUM L.)

Bogoljub ZEČEVIĆ1, Dušan STEVANOVIĆ1, Jelena DAMNJANOVIĆ2, Jasmina ZDRAVKOVIĆ1 i Mirjana MIJATOVIĆ1

 

1 Centar za povrtarstvo, 11420 Smederevska Palanka

2 Institut “GOŠA”, 11420 Smederevska Palanka, Jugoslavija

 

Izvod

Analizom dialelnih ukrštanja utvrdjene su kombinacione spusobnosti, efekti gena i način nasledjivanja debljine perikarpa 5 divergentnih genotipova pa­prike. Kombinacione sposobnosti izračunate su po metodu 2 model I, po Griffing - u (1956), analiza komponenti genetičke varijanse je radjena po metodi Hay­man - a (1954) i Jinks - a (1954), a regresiona analiza po metodi Mather & Jinks (1971). Testiranjem srednjih vrednosti F1 generacije u odnosu na roditeljski prosek utvrdjeno je da se u većini slučajeva javio intermedijaran način nasleđivanja. Naj­veće vrednosti OKS imali su genotipovi L1 i L3 dok nijedan hibrid nije imao pozi­tivno signifikantne PKS vrednosti. Podaci dobijeni iz analize varijanse kombina­cionih sposobnosti i podaci iz regresione analize pokazuju da aditivno delovanje gena ima glavnu ulogu u nasledjivanju debljine perikarpa paprike.

 

Povratak na sadržaj