GENETIKA, Vol. 32, broj 2 (2000)

 

Snežana DRINIĆ MLADENOVIĆ, Kosana KONSTANTINOV, Goran DRINIĆ i Dražen JELOVAC

PRIMENA MOLEKULARNIH MARKERA I BIOINFORMATIKE U OPLEMENJIVANJU BILJAKA [Izvod]

 

Ljubiša TOPISIROVIĆ, Milan KOJIĆ, Đorđe FIRA, Nataša MILADINOV, Ivana STRAHINIĆ, Olivera GAJIĆ, Slavica ARSENIJEVIĆ, Irena SPASOJEVIĆ i Maja VUKASINOVIĆ

MOLEKULARNA GENETIKA AUTOHTONIH BAKTERIJA MLEČNE KISELINE [Izvod]

 

Ljiljana RAKIĆEVIĆ, Dubravka GEORGIJEVIĆ, Gordana JANKOVIĆ, Danijela MIKOVIĆ i Dragica RADOJKOVIĆ

GENETIČKO PREDVIĐANJE HEMOFILIJE ANALIZOM INT18/BClI RFLP [Izvod]

 

Milorad ROŠULJ, Ivan HUSIĆ i Slobodan TRIFUNOVIĆ

GENETIČKI NAPREDAK U TEST OGLEDIMA KUKURUZA (ZEA MAYS L.) U ZAVISNOSTI OD BROJA LOKACIJA, PONAVLJANJA I HIBRIDA [Izvod]

 

Olivera SPASIĆ-BOŠKOVIĆ, Tanja LAZIĆ, Grozdana BILIĆ, i Mladen VUJOŠEVIĆ

RASPORED C-TRAKA I LOKACIJA NUKLEOLUSNIH ORGANIZATORA KOD DVE VRSTE ŽABA, BUFO BUFO I BUFO VIRIDIS IZ JUGOSLAVIJE [Izvod]

 

Anna NIKOLIĆ, Olgica NEDIĆ i Romana MASNIKOSA

KONCENTRACIJE INSULINU-SLIČNIH FAKTORA RASTA (IGF-I I IGF-II) SE SMANJUJU SA STAROŠĆU KOD ZDRAVIH ODRASLIH OSOBA [Izvod]

 

Nada HLADNI, Dragan ŠKORIĆ, and Marija KRALJEVIĆ-BALALIĆ

KOMPONENTE VARIJANSE I EFEKAT GENA MORFOLOŠKIH SVOJSTAVA SUNCOKRETA (HELIANTHUS ANNUUS L.) [Izvod]

 

Dragoljub MAKSIMOVIĆ, Dušan UROŠEVIĆ i Aleksandar PAUNOVIĆ

NASLEĐIVANJE RAZLIČITIH BOTANIČKIH TIPOVA VARIJETETA I OTPORNOSTI PREMA NISKOJ TEMPERATURI U F₁ GENERACIJI JEČMA [Izvod]

 

Aleksandra NASTASIĆ, Milisav STOJAKOVIĆ, Đorde JOCKOVIĆ, Goran BEKAVAC, Nenad VASIĆ i Zoran PETROVIĆ

EFEKAT S₁ REKURENTNE SELEKCIJE NA TRULEŽ STABLA, KLIPA I KORENA (FUSARIUM GRAMINEARUM) KOD SINTETIČKE POPULACIJE KUKURUZA NSB [Izvod]

 

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 93-113
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 577.218; 575.827

Pregledni rad

 

PRIMENA MOLEKULARNIH MARKERA I BIOINFORMATIKE U OPLEMENJIVANJU BILJAKA

Snežana DRINIĆ MLADENOVIĆ, Kosana KONSTANTINOV, Goran DRINIĆ i Dražen JELOVAC

 

Institut za kukuruz “Zemun Polje”, 11080 Zemun-Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

Tokom posledenje decenije razvoj molekularne biologije uneo je novu dimenziju u oplemenjivanje biljaka. Molekularni markeri kao univerzalna metoda za sve sisteme je značajno uticala na uspeh direktnog ispitivanja strukture i funk­cije genoma kao i ispitivanje genetičkog polimorfizma. Potencijalne primene molekularnih markera u oplemenjivanju biljaka su: ispitivanje molekularne osnove' evolucije; identifikacija, klasifikacija i održavanje germplazme; ispitivanje ge­netičke raznovrsnosti; identifikacija gena koji kontrolišu prinos, heterosis, stres ili bolesti. Formirane su visoko zgusnute genetičke mape za brojne biljne vrste kao osnova selekcije zasnovane na markerima za agronomski važne osobine kao i izolovanje gena. Važan faktor u uspehu genetičkog poboljšanja biljaka je razvoj brzih i pouzdanih metoda koji omogućavaju lakšu analizu podataka kao i brzu razmenu informacija. Primena informatike i razvoj statističkih metoda za analizu genetičkih informacija poznata je kao "bioinformatika". Integracijom genetike sa informatikom ispitivanja na nivou genoma sa ciljem da se rasvetli struktura, funk­cija i evolucija biljnog genoma su ubrzana. Zajedno ove tehnologije kao sastavni deo konvencionalnih programa oplemenjivanja značajno doprinose skraćenju procesa selekcije.

 

 

Autor za kontakt: Snežana Drinić Mladenović, Maize Research Institute “Zemun Polje”, Slobodana Bajića 1, 11080 Zemun, Yugoslavia

e-mail: msnezana@mrizp.co.yu

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 115-127
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 579.6

Pregledni rad

 

MOLEKULARNA GENETIKA AUTOHTONIH BAKTERIJA MLEČNE KISELINE

Ljubiša TOPISIROVIĆ, Milan KOJIĆ, Đorđe FIRA, Nataša MILADINOV, Ivana STRAHINIĆ, Olivera GAJIĆ, Slavica ARSENIJEVIĆ, Irena SPASOJEVIĆ i Maja VUKASINOVIĆ

 

Institut za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo,

11001 Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

Autohtoni sojevi bakterija mlečne kiseline (BMK) su izolovane iz fer­mentisanih mlečnih proizvoda radjenih u domaćoj radinosti. Fermentisani mlečni proizvodi su sakupljani sa specifičnih ekoloških lokaliteta kao što su visoke planine (iznad 1200 m nadmorske visine), planinske visoravni, rečne doline, ostrva, obala Jadranskog mora, itd. Analiza kolekcije prirodnih izolata BMK je pokazala da izolati proizvode proteinaze, bakteriocine i egzopolisaharide. Poka­zano je, takodje, da neki izolati laktokoka i laktobacila proizvode istovremeno dva različita bakteriocina. Pored toga, odredjeni broj izolata proizvodi i proteinaze i bakteriocine. Nadjeno je da prirodni izolati sintetišu specifične proteinaze. Analiza organizacije prt gena u prirodnim izolatima BMK je pokazala da četiri laktobacila poseduju organizaciju prt gena koja se razlikuje od do sada opisanih. Izučavanje regulacije gena koji kodiraju proteinaze, bakteriocine ili egzopolisaharide može olakšati konstrukciju specifičnih starter kultura za proizvodnju autohtonih fermen­tisanih mlečnih proizvoda, tj. fermentisanih proizvoda sa geografskim poreklom.

 

 

Autor za kontakt: Dr Ljubiša Topisirović, Institut za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo,

11001 Beograd, Jugoslavija

Tel: +381 11 397 59 60

Fax: +381 11 397 58 08

E-mail: LAB6@EUnet.yu

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 129-135
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.113.2; 616.151.5

Originalni naučni rad

 

GENETIČKO PREDVIĐANJE HEMOFILIJE ANALIZOM INT18/BClI RFLP

Ljiljana RAKIĆEVIĆ¹, Dubravka GEORGIJEVIĆ¹, Gordana JANKOVIĆ², Danijela MIKOVIĆ² i Dragica RADOJKOVIĆ¹

 

¹Institut za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo, 11000 Beograd

²Nacionalni institut za transfuziju krvi, 11000 Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

Hemofilija A je X vezana bolest, koja se javlja sa učestalošću od 1 do 2 na 10000 muškaraca. Ona predstavlja najčešći koagulacioni poremećaj i izazvana je mutacijama u genu koji kodira osmi faktor koagulacije (FVIII). Nakon kloniranja gena za FVIII okarakterisan je veliki broj mutacija koje dovode do hemofilije A, što otežava direktnu DNK dijagnostiku ove bolesti. Indirektna DNK dijagnostika primenom polimorfizama u dužini restrikcionih fragmenata DNK (RFLPs) pred­stavlja alternativni pristup. Cilj ovog rada je bio da se utvrdi informativnost porodica u kojima se javlja hemofilija A za prenatalnu dijagnostiku u narednim trudnoćama. Korišćenjem reakcije lančanog umnožavanja DNK (PCR), analizirano je 67 uzoraka DNK članova, 24 porodice, u kojima se javlja hemofilija A. Um­nožavan je polimorfan region u intronu 18, gena za VIII faktor koagulacije i obrađivan restrikcionim enzimom BclI. Utvrđeno je da je 12 porodica (50%) in­formativno za 18/BclI RFLP. Urađena je i jedna prenatalna dijagnoza, kod žene u prvom trimestru trudnoće, i pri tom je kod fetusa muškoga pola detektovan isti obrazac restrikcionih fragmenata kao kod obolelog od hemofilije. S obzirom da je indirektna DNK dijagnostika brz i ekonomski isplativ metod, ona predstavlja di­jagnostičku strategiju izbora u većini porodica u kojima je indikovana genetička dijagnostika hemofilije A.

 

 

Autor za kontakt: Ljiljana Rakićević, Institut za molekularnu genetiku i genetičko inženjerstvo, 11000 Beograd, Vojvode Stepe 444a, P.O. Box: 446

tel. +381-11-491391, fax: +381-11-3975808

e-mail: QWERT@Eunet.YU

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 137-143
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.21

Originalni naučni rad

 

GENETIČKI NAPREDAK U TEST OGLEDIMA KUKURUZA (ZEA MAYS L.) U ZAVISNOSTI OD BROJA LOKACIJA, PONAVLJANJA I HIBRIDA

Milorad ROŠULJ, Ivan HUSIĆ i Slobodan TRIFUNOVIĆ

 

Institut za kukuruz „Zemun Polje”, 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija

 

Izvod

U cilju smanjenja troškova i grešaka u setvi, berbi i tokom daljeg rada na materijalu, praktičnije je postavljati oglede sa manjim brojem ponavljanja po lo­kaciji. Na taj način broj lokacija se može povećavati. Ovakvi ogledi omogućuju bolje uzorkovanje uslova spoljne sredine. Ovo proučavanje obuhvata 280 test ogleda izvedenih u Institutu za kukuruz u periodu 1994 - 1999. Ogledi su bili postavljeni po slučajnom blok sistemu sa 1 - 4 ponavljanja i 2 - 11 lokacija. Prose­čan genetički napredak je procenjivan po matematičkom modelu od Spraque and Federer (1951). Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da se veći ge­netički napredak dobija sa povećanjem broja lokacija i hibrida, a smanjenjem broja ponavljanja po lokaciji.

 

 

Autor za kontakt: Milorad Rošulj, Institut za kukuruz „Zemun Polje”, 11080 Beograd-Zemun, Jugoslavija

e-mail: mrosulj@yahoo.com

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 145-153
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.853; 597.82

Originalni naučni rad

 

RASPORED C-TRAKA I LOKACIJA NUKLEOLUSNIH ORGANIZATORA KOD DVE VRSTE ŽABA, BUFO BUFO I BUFO VIRIDIS IZ JUGOSLAVIJE

Olivera SPASIĆ-BOŠKOVIĆ, Tanja LAZIĆ, Grozdana BILIĆ

i Mladen VUJOŠEVIĆ

 

Odeljenje za genetiku, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković”, 11060 Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

Ispitivani su kariotipovi, C - trake i položaj nukleolusnih organizatora (NOR) dve evropske vrste žaba, Bufo bufo i Bufo viridis, sa 7 jugoslovenskih loka­liteta. Kariotipski i hromozomalni markeri ovih vrsta poredeni su sa podacima koji se odnose na druge vrste i podvrste. Rezultati ukazuju da je raspored C-traka speci­fičane za ispitivane vrste. Kod vrste B. bufo bufo nađena je marker traka na petom hromozomu.

 

 

Autor za kontakt: Mladen Vujošević, Odeljenje za genetiku, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković”, 11060 Beograd, Jugoslavija

e-mail: mladenvu@ibiss.bg.ac.yu

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 155-165
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.22

Originalni naučni rad

 

 

KONCENTRACIJE INSULINU-SLIČNIH FAKTORA RASTA (IGF-I I IGF-II) SE SMANJUJU SA STAROŠĆU KOD ZDRAVIH ODRASLIH OSOBA

Anna NIKOLIĆ, Olgica NEDIĆ i Romana MASNIKOSA

 

INEP - Institut za primenu nuklearne energije, 11080 Zemun-Beograd, Jugoslavija

 

Izvod

Cilj ovog rada bio je odredjivanje ukupnih koncentracija insulinu-sličnih faktora rasta (IGF-I i IGF-II) u krvnom serumu zdravih osoba različitih starosti. Dobijeni su uzorci periferne krvi od ukupno 52 muškarca i 45 žena starosti od 18 do 75 godina. Posle odvajanja seruma, IGF-I i IGF-II su odredjivani u neutrali­sanim ekstraktima proverenim radioimunološkim testovima. Vrlo specifična anti-IGF antitela su korišćena kao reagensi u oba testa. Nadjene su prosečne vrednosti od 26.2 (SD 9.7) nmol/l za IGF-I i 73.4 (SD 14.6) nmol/l za IGF-II. Vrednosti su medjusobno bile u pozitivnoj korelaciji (r = 0:460; P < 0.001). Koncentracija imu­noreaktivnog IGF-I u serumu opadala je sa starošću i to sličnom brzinom kod muškaraca (r = -0.525; P < 0.001) i žena (r = -0.422; P = 0.004). Srazmerno sma­njenje koncentracije imunoreaktivnog IGF-II sa starošću konstatovano je kod žena (r = -0.514; P < 0.001), dok je kod muškaraca pad IGF-II sa godinama bio mali i nije bio statistički značajan (r = -0.251; P = 0.072). Ove fiziološke vrednosti dobi­jene za lokalnu populaciju će biti osnov za uporedjivanje sa vrednostima nadjenim kod pacijenata obolelih od različitih poremećaja kao što su akromegalija, deficit hormona rasta i ciroza jetre. Istaknuta je važnost uzimanja godina starosti u obzir pri odredjivanju opsega normalnih vrednosti ovih faktora rasta u serumu ljudi.

 

 

Autor za kontakt: Dr Anna Nikolić, INEP - Institut za primenu nuklearne energije, 11080 Zemun-Beograd, Jugoslavija

tel: 381-11-617252

fax: 381-11-618724

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 167-174
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.21

Originalni naučni rad

 

KOMPONENTE VARIJANSE I EFEKAT GENA MORFOLOŠKIH SVOJSTAVA SUNCOKRETA (HELIANTHUS ANNUUS L.)

Nada HLADNI¹, Dragan ŠKORIĆ¹, and Marija KRALJEVIĆ-BALALIĆ²

 

¹Naučni institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad

²Poljoprivredni fakultet , Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Izvod

Da bi se obezbedio napredak u selekciji suncokreta potrebno je obratiti veću pažnju na morfo-fiziološke osobine (ugao lisne drške i dužinu lisne drške) koje značajno utiču na prinos semena i sadržaj ulja. Radi proučavanja nasleđivanja, efekta gena, komponenti genetske varijanse i heritabilnosti ugla i dužine lisne drške šest genetski divergentnih inbred linija suncokreta u F₁ i F₂ generaciji primenjena analiza dialelenih ukrštanja za kombinacione sposobnosti, Griffing, 1956 metod 2, model I. Za ocenu komponenti genetske varijanse i regresionu analizu korišćen je metod Mather and Jinks (1982). Ocena heritabilnosti u užem smislu je rađena po formuli Mather and Jinks (1971). U nasleđivanju ugla i dužine lisne drške aditivna komponenta genetske varijanse je bila predominantna u F₁ i F₂ generaciji. Prosečan stepen dominacije (H₁/D)^1/2 i presek očekivane linije regresije sa Wr osom ukazuje na parcijalnu dominaciju u nasleđivanju ugla i dižine lisne drške. Heritabilnost u užem smislu za ugao lisne drške iznosi 88%, a za dužinu lisne drške 85%.

 

 

Autor za kontakt: Nada Hladni, Naučni institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 175-180
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.12; 580.036

Originalni naučni rad

 

NASLEĐIVANJE RAZLIČITIH BOTANIČKIH TIPOVA VARIJETETA I OTPORNOSTI PREMA NISKOJ TEMPERATURI U F₁ GENERACIJI JEČMA

Dragoljub MAKSIMOVIĆ¹, Dušan UROŠEVIĆ¹ i Aleksandar PAUNOVIĆ²

 

¹Centar za strna žita, 34000 Kragujevac

²Agronomski fakultet, 32000 Čačak, Jugoslavija

 

Izvod

U ovom radu prikazani su rezultati istrživanja nasleđivanja različitih ti­pova varijeteta i otpornosti prema niskoj temperaturi hibrida F₁ generacije. Ut­vrđene su korelacije između otpornosti prema niskoj temperaturi i nekih morfo-fizioloških osobina roditelja različitih varijeteta i njihovih hibrida F₁ generacije. Istraživanja su obavljena kod tri kombinacije ukrštanja po šemi: neotporna sa neot­pornom, otporna sa neotpornom i otporna sa otpornom sortom ječma, prema niskoj temperaturi.

 

 

Autor za kontakt: Dragoljub Maksimović, Centar za strna žita, 34000 Kragujevac, Yugoslavia

 

Povratak na sadržaj

 

Štampano u „GENETIKA“ Vol. 32, broj 2 (2000), str: 181-188
© 2000 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun

Srbija

 

UDC 575.827

Originalni naučni rad

 

EFEKAT S₁ REKURENTNE SELEKCIJE NA TRULEŽ STABLA, KLIPA I KORENA (FUSARIUM GRAMINEARUM) KOD SINTETIČKE POPULACIJE KUKURUZA NSB

Aleksandra NASTASIĆ, Milisav STOJAKOVIĆ, Đorde JOCKOVIĆ, Goran BEKAVAC, Nenad VASIĆ i Zoran PETROVIĆ

 

Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Izvod

U radu je ispitivan uticaj S₁ rekurentne selekcije na trulež stabla, klipa i korena Fusarium graminearum u sintetičkoj populaciji kukuruza NSB. Nakon pet ciklusa S₁ rekurentne selekcije, došlo je do značajnog povećanja otpornosti stabla prema prouzrokovaču truleži Fusarium graminearum. Procenat poleglih biljaka je smanjen sa. 57,7% na 41,6%. Najveće smanjenje procenta poleglih biljaka je utvrdeno u C₅ ciklusu. Lokaliteti Ada i Sombor, u uslovima prirodne infekcije imali su manji procenat truleži stabla po ciklusima, nego lokaliteti Rimski Šančevi i Srbobran, u uslovima veštačke inokulacije.

 

 

Autor za kontakt: Aleksadra Nastasić, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Jugoslavija

 

Povratak na sadržaj