GENETIKA, Vol. 38, broj 1 (2006)
Sanja VASILJEVIĆ, Gordana ŠURLAN-MOMIROVIĆ, Tomislav ŽIVANOVIĆ, Mile IVANOVIĆ, Vojislav MIHAILOVIĆ, Aleksandar MIKIĆ, Slobodan KATIĆ, and Dragan MILIĆ
GENETIČKA ANALIZA NASLEĐIVANJA I MEĐUZAVISNOST KOMPONENTI PRINOSA, MORFOLOŠKO-BIOLOŠKIH KARAKTERISTIKA I PRINOSA ZELENE MASE CRVENE DETELINE (TRIFOLIUM PRATENSE L.) [Izvod] [Rad]
S.P. SINGH, Meenakshi SINGH and H.K. YADAV
DIALELNA ANALIZA PRINOSA I KOMPONENATA PRINOSA ZRNA CUPHEA PROCUMBENS [Izvod] [Rad]
R. Ramesh KUMAR and S.P. SINGH
ANALIZA MULTIVARIANSE I GRUPISANJE SAMOOPLODNIH LINIJA CUPHEA PROCUMBENS [Izvod] [Rad]
Milica RADOSAVLJEVIĆ
UPOREDNO ISPITIVANJE SKROBA I IZOLOVANJE IZ AMARANTHUS CRUENTIS I KUKURUZA (ZEA MAYS L.) [Izvod] [Rad]
Slađana ŽILIĆ, Marija MILIVOJEVIĆ, Slađana ŠOBAJIĆ, Milan MAKSIMOVIĆ
UTICAJ MULTIPLIH ALELA NA OKSIDACIONU STABILNOST I KLIJAVOST SEMENA SOJE NAKON UBRZANOG STARENJA [Izvod] [Rad]
Dragan NIKOLIĆ
KOMPONENTE VARIJABILNOSTI I HERITABILNOST FENOLOŠKIH FAZA
U INTERSPECIES POTOMSTVIMA F1 GENERACIJE VINOVE LOZE [Izvod] [Rad]
Dragana IGNJATOVIĆ-MICIĆ, Ksenija MARKOVIĆ, Vesna LAZIĆ-JANČIĆ
PRIMENA MOLEKULARNIH MARKERA U ANALIZI PRINOSA GRUPNIH UZORAKA SINTETIČKIH POPULACIJA KUKURUZA (ZEA MAYS L.) [Izvod] [Rad]
Borislav KOBILJSKI, Srbislav DENČIĆ, Jelena PILIPOVIĆ
MOLEKULARNA ANALIZA ALELNIH VARIJANTI U LOKUSU Rht8 GENA DOMAĆE GERMPLAZME PŠENICE [Izvod] [Rad]
Zoran KAPOR, Sofija PETROVIĆ, Miodrag DIMITRIJEVIĆ
VARIJABILNOST VISINE BILJKE I ŽETVENOG INDEKSA RAZLIČITIH GENOTIPOVA PŠENICE GAJENIH NA ČERNOZEMU I SOLONJECU [Izvod] [Rad]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 1-8
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.21; 633.63
Originalni naučni rad
GENETIČKA ANALIZA NASLEĐIVANJA I MEĐUZAVISNOST KOMPONENTI PRINOSA, MORFOLOŠKO-BIOLOŠKIH KARAKTERISTIKA I PRINOSA ZELENE MASE CRVENE DETELINE (TRIFOLIUM PRATENSE L.)
Sanja VASILJEVIĆ1, Gordana ŠURLAN-MOMIROVIĆ2, Tomislav ŽIVANOVIĆ2, Mile IVANOVIĆ1, Vojislav MIHAILOVIĆ1, Aleksandar MIKIĆ1, Slobodan KATIĆ1 i Dragan MILIĆ1
1 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2 Poljoprivredni fakultet, Zemun-Beograd
Izvod
U radu je korišćeno pet divergentnih genotipova crvene deteline (dve
sorte: Junior, Diana i tri populacije: Vlaška, BL-3, M-11) koje su dialelno
ukrštene. Eksperimentalni deo ogleda je bio urađen na oglednom polju Zavoda za
krmno bilje Naučnog Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu. Tokom
2001 i 2002 godine izvršeno je testiranje dobijenog potomstva u odnosu na
ispitivane osobine (dužina stabljike, debljina stabljike, dužina centralne
liske, prinos zelene mase po biljci, vreme početka cvetanja, perzistentnost i
forma rasta). Analizom fenotipske varijanse može se
zaključiti da je aditivan način delovanja gena imao dominantnu ulogu u
nasleđivanju: dužine stabljike, prinosa zelene mase po biljci, forme rasta, a
kao najčešći način nasleđivanja ispoljila se parcijalna dominacija. Veće učešće
dominantne varijanse u ukupnoj genotipskoj varijansi, kao i niske vrednosti
heritabilnosti u užem smislu (
) su dobijene za: debljinu
stabljike (16,67 % i 23,07 %). Tokom obe godine (2001-2002) analizom
path koeficijenta utvrđen je značajan direktan efekat dužine stabljike na
prinos zelene mase po biljci crvene deteline (9,09*, odnosno 6,23*).
Autor za kontakt: Sanja VASILJEVIĆ, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
E-mail: sanjava@ifvcns.ns.ac.yu
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 9-22
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.22; 633.15
Originalni naučni rad
DIALELNA ANALIZA PRINOSA
I KOMPONENATA PRINOSA ZRNA CUPHEA PROCUMBENS
S.P. SINGH, Meenakshi SINGH i H.K. YADAV
Odelenje za Genetiku i oplemenjivanje biljaka,
Nacionalni botanički istraživački Institut (CSIR), Lucknow, Indija
Izvod
Cuphea procumbens Ortega je značajna jednogodišnja biljka izvor viših masnih kiselina srednje dužine lanca. U ovim istraživanjima su dati rezultati istražuivanja različitih sistema gena uključenih u kontrolu nasleđivanja važnih kvantitativnih osobina kao što su visina biljke, grančica po biljci, plodova po biljci, semena po plodu i prinos semena po biljci. Istraživanja su vršena u F1 i F2 generaciji polu dialela 6 roditeljskih linija. Grafički prikaz Wr – Vr i analiza komponenata prinosa su potvrdili glavni uticaj overdominatnosti u kontroli svih osobina izuzev broja grančica po biljci u F1 generaciji. Raspored podataka duž linije regresije se približava paraboli u dve grupe, dominatnosti i recesivnosti i potvrđena je grafikonom standardne devijacije. Rang značajnosti na osnovu vrednosti oplemenjivanja roditela i osobine per se su usko povezani (r=0.83**). Na bazi ranga, roditelji NBC-01, NBC-25 i NBC-30 su odabrani kao najbolji jer nose dominantne alele za većinu osobina. U radu je na osnovu aktivnosti uključenih gena diskutovan plan oplemenjivanja.
Autor za kontakt: S.P. Singh, National Botanical Research Institute, Rana Pratap Marg, Lucknow - 226001, India, Phone: 91-522-2205836;
e-mail: sant_psingh@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 23-30
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.21; 633.63
Originalni naučni rad
ANALIZA MULTIVARIANSE I GRUPISANJE SAMOOPLODNIH LINIJA CUPHEA PROCUMBENS
R. Ramesh KUMAR and S.P. SINGH
Odelenje za Genetiku i oplemenjivanje biljaka,
Nacionalni institut za botanička istraživanja Institut (CSIR), Lucknow, Indija
Izvod
Istraživanja su obuhvatila 15 samooplodnih linija C. procumbens različitog eko-geografskog porekla koje se održavaju u Nacionalnom insitutu za botanička istraživanja, Lucknow; Indija. Vršeno je ocenjivanje prinosa semena i šest komponenata prinosa u cilju utvrđivanja genetičke divergentosti linija. Standardne srednje vrednosti različitih osobina su bile uključene u analizu glavnih komponenata prinosa (PC) glavne komponente i grupisanje (clustering) korišćenjem UPGMA i metoda Warda. Wardova metoda, koja je pokazala relativno visok kofenetički koeficijent korelacije i značajna Wilksova Lambda su idenetifikovani kao najbolje rešenje za grupisanje. Prve četiri glavne PC komponente sa vrednostima >1 su doprinele 91.56% varijabilnosti među samooplodnim linijama. Prva PC je vezana za broj plodova po biljci, druga PC za prinos po biljci, broj semena po plodu i težini, treća PC je vezana za visinu viljke a četvrta PC sa brojem dana pre cvetanja. Genotipovi su se grupisali u pet grupa. Grupa (cluster) II je bila najveća (5 genotipa) a slede grupe I, II, IV i V. Grupa IV pokazuje veću srednju vrednost za prinos semena (14,77g) a slede grupa III (14,53g) i uključene samooplodne linije NBCP-53 i NBCP-58, značajno divergentne kako međusobno tako i od geneotipova koje pripadaju drugim grupama. Linije u grupi IV i grupi III velike genetičke divergentnosti sa superiornim agronomskim osobinama su identifikovane kao perspektivne linije i osnova za razvoj superiornih rekombinacija, koje će imati poželjne agronomske osobine.
Autor za kontakt: S.P. Singh, National Botanical Research Institute, Rana Pratap Marg, Lucknow - 226001, India, Phone: 91-522-2205836;
e-mail: sant_psingh@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 31-36
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.21
Originalni naučni rad
UPOREDNO ISPITIVANJE SKROBA I IZOLOVANJE IZ AMARANTHUS CRUENTIS I KUKURUZA (ZEA MAYS L.)
Milica RADOSAVLJEVIĆ
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd-Zemun
Izvod
Skrob je veoma važan prirodno obnovljiv i relativno jevtin sirovinski marerijal. Pošto moderna industrija postavlja određene zahteve u pogledu negovog kvaliteta, razvoju novih i unapređenju postojećih tehnoloških postupaka za dobijanje skroba razlicirog botanickog porekla pridaje se sve veći značaj.
U ovom radu opisan je postupk za dobijanje skroba alkalnom ekstrakcijom. Skrob je izolovan iz semena vrste Amaranthus cruentus primenom alkalnog močenja i enzimskog tretmana. Osobine izolovanog skroba ispitivane su različitim metodama i poređene sa osobinama normalnog i voštanog kukuruznog skroba.
Autor za kontakt: Milica Radosavljević, Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd - Zemun
e-mail: rmilica@mrizp.co.yu
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 37-48
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.21
Originalni naučni rad
UTICAJ MULTIPLIH ALELA NA OKSIDACIONU STABILNOST I KLIJAVOST SEMENA SOJE NAKON UBRZANOG STARENJA
Slađana ŽILIĆ 1, Marija MILIVOJEVIĆ1,
Slađana ŠOBAJIĆ2, Milan MAKSIMOVIĆ3
1Institut za kukuruz “Zemun Polje”, 11185 Zemun Polje, Zemun-Beograd, Srbija
2Farmaceutski fakultet, Institut za bromatologiju, 11000 Beograd,
3Vojno Medicinska Akademija, Institut za higijenu, 11000 Beograd, Srbija
Izvod
Svrha ovih istraživanja bila je da se odrede promene aktivnosti izoenzima lipoksigenaze, sadržaja antioksidanasa (tokoferola α, β-karotina i hlorofila), masnih kiselina i rastvorljivih proteina, kao i životne sposobnosti semena soje nakon ubrzanog starenja. Za istraživanja su korišćene sledeće sorte soje: Williams 82, Goyou Kurakake and L93-7290.
Nakon testa ubrzanog starenja 23% semena sorte Goyou Kurakake zadržalo je normalnu klijavost, dok je seme sorti Williams 82 i L93-7290 potpuno izgubilo klijavost. Na osnovu naših rezultata sorta Goyou Kurakake, koja se odlikuje odsustvom lipoksigenaze 2, imala je značajno viši sadržaj ispitivanih antioksidanasa (tokofherol α 2,7 mg 100g-1, β-karotina 6,1 μg g-1, hlorofila 4,9 μg g-1). Sadržaj β-karotina i hlorofila, nakon testa ubrzanog starenja, smanjio se za 42,8% odnosno 60,5%, dok je sadržaj tokofherol α ostao nepromenjen. Sadržaj tokofherol α ostao je nepromenjen i u semenu sorti Williams 82 i L93-7290 nakon ubrzanog starenja. Nakon testa ubrzanog starenja u semenu sorte Williams 82 sadržaj β-karotina je ostao isti, dok je u semenu sorte L93-7290 smanjen za 7,7%. S obzirom da nakon testa ubrzanog starenja nije došlo do promene sadržaja masnih kiselina kod sorte Goyou Kurakake, može se zaključiti da antioksidacioni sistem ima značajnu ulogu u zaštiti od lipidne peroksidacije.
Autor za kontakt: Slađana Žilić, Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Zemun, Serbia,
Phone: +381-11-3756-704, e-mail: szilic@mrizp.co.yu
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 49-58
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.21; 634.23
Originalni naučni rad
KOMPONENTE VARIJABILNOSTI I HERITABILNOST FENOLOŠKIH FAZA
U INTERSPECIES POTOMSTVIMA F1 GENERACIJE VINOVE LOZE
Dragan NIKOLIĆ
Poljoprivredni fakultet, 11080 Beograd-Zemun, Srbija i Crna Gora
Izvod
U četiri kombinacije interspecies ukrštanja vinove loze (Sejanac 108 x Muskat hamburg, Muskat hamburg x Sejanac 108, S.V.18315 x Muskat hamburg i Muskat hamburg x S.V.12375) tokom trogodišnjeg perioda istraživanja ispitivane su važnije fenološke faze (vreme kretanja okaca, vreme cvetanja, šarak i vreme sazrevanja). Na osnovu rezultata analize varijanse za sve ispitivane osobine izračunate su komponente varijabilnosti, koeficijenti genetičke i fenotipske varijacije i koeficijent heritabilnosti u širem smislu. Vrednosti ovih parametara umnogome su zavisile od proučavane kombinacije ukrštanja. U ukupnoj varijabilnosti većine ispitivanih osobina u skoro svim kombinacijama ukrštanja najviše je učestvovala genetička varijabilnost. Jedino je u ukupnoj varijabinosti vremena cvetanja u kombinacijama ukrštanja Sejanac 108 x Muskat hamburg i Muskat hamburg x S.V.12375 najviše učestvovala varijabilnost uslovljena godinom. Najmanji koeficijenti genetičke i fenotipske varijacije utvrđeni su za vreme cvetanja (4,01%; 4,86%), a najveći za šarak (36,43%; 38,81%). U zavisnosti od ispitivane kombinacije ukrštanja, koeficijent heritabilnosti za vreme kretanja okaca kretao se od 63,08% do 70,76%, za vreme cvetanja od 60,61% do 87,71%, za šarak od 84,58% do 88,14% i za vreme sazrevanja od 56,86% do 89,29%.
Autor za kontakt: Dragan Nikolić, Poljoprivredni fakultet, Nemanjina 6, 11080 Beograd - Zemun, Srbija
e-mail: nikolicd@agrifaculty.bg.ac.yu
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 59-66
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.22; 633.11
Originalni naučni rad
Primena molekularnih markera u analizi prinosa grupnih uzoraka sintetičkih populacija kukuruza (zea mays L.)
Dragana IGNJATOVIĆ-MICIĆ, Ksenija MARKOVIĆ, Vesna LAZIĆ-JANČIĆ
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, S. Bajića 1, 11185 Beograd, Srbija i Crna Gora
Izvod
Identifikacija hromozomskih regiona potencijalnih nosioca QTL uključenih u ekspresiju visokog prinosa zrna kukuruza kod dve sintetičke populacije – B73xMo17 i L1xMo17, urađena je analizom grupnih uzoraka. Prinos je određen na familijama test-ukrštanja F2 biljaka u poljskim ogledima, po Nested dizajnu. Na osnovu podataka o prinosu odabrane su F3 familije sa najvećim i najmanjim prinosom odgovarajućih familija test-ukrštanja. Analiza genoma visoko i nisko prinosnih grupnih uzoraka F3 familija je urađena pomoću 58 RFLP markera. Na osnovu razlika u frekvenciji alela identifikovana su četiri RFLP lokusa na hromozomima 1, 2, 6 i 10 (B73xMo17), odnosno četiri RFLP lokusa na hromozomima 1, 2, 6 i 9 (L1xMo17). Samo je jedan region, na hromozomu 6, identifikovan u oba ukrštanja, ali sa dva različita markera – umc65 u B73xMo17 i umc21 u L1xMo17. Analiza grupnih uzoraka se pokazala kao brza i informativna metoda u identifikaciji hromozomskih regiona koji determinišu ispoljavanje visokog prinosa kod kukuruza, tj. u identifikaciji RFLP markera blisko vezanih za potencijalne gene uključene u ekspresiju ove osobine.
Autor za kontakt: Dragana Ignjatović-Micić,, Institut za kukuruz „Zemun Polje“, S. Bajića 1, 11185 Beograd, Srbija i Crna Gora
Tel: 011/3756704, e-mail: idragana@mrizp.co.yu
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 67-74
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.22; 633.11
Originalni naučni rad
MOLEKULARNA ANALIZA ALELNIH VARIJANTI U LOKUSU Rht8 GENA DOMAĆE GERMPLAZME PŠENICE
Borislav KOBILJSKI1, Srbislav DENČIĆ1, Jelena PILIPOVIĆ2
1 Naučni institut za ratarstvo i povrtarstvo, 21000 Novi Sad, Srbija i Crna Gora
2Prirodno-matematički fakultet, 21000 Novi Sad, Srbija i Crna Gora
Izvod
U poslednjih 7 godina istraživači su utvrdili postojanje 16 alelnih varijanti u Xgwm 261 lokusu i to sa: 165, 174, 180, 192, 194, 196, 197, 198, 200, 201, 202, 204, 205, 207, 210 i 215 baznih parova, pri čemu skoro 90% svetske germplazme pšenice poseduje jedan od alela sa 165bp, 174bp ili 192bp. Rezultati analize sa mikrosatelitima 269 sorti i linija pšenice poreklom iz Srbije i Crne Gore (SCG) pokazuju snažan selekcioni pritisak za tri glavne alelne varijante u lokusu Rht8 gena, ali i trend proširenja alelne varijabilnosti u ovom lokusu (kod najnovijih sorti i linija) izbegavajući «adaptivnu uniformnost» elitne germplazme. Prisusutvo alela sa 192bp allele koji je “dijagnostički” za Rht8 gen je potvrđeno kao vrlo frekventno kod genotipova pšenice poreklom iz SCG, ali ne u frekvenciji koja je ranijim istraživanjima utvrđena. Od 269 ispitivanih sorti i linija 73.6% ima 192bp alel, 14.9% je sa 174bp alelom, 7% poseduje fragment od 165bp dok 4.56% sorti i linija sadrži nove fragmente veličine oko 200bp. Ovim istraživanjem je utvrđeno da su od početka 1990-tih godina ciljevi oplemenjivanja pšenice u SCG delimično orijentisani ka introdukciji novih alela (različitih od 192bp) u lokusu prajmera Xgwm261. Najnovije priznate sorte iz Novog sada imaju ili fragmente sa 192bp (Cipovka, Simfonija, Balada, Arija, Rapsodija, Helena, Diva, Vila, Astra), 174bp (Sofija, Dragana, Italija, Francuska, Oda) ili oko 200bp (Sonata, Kantata, Jefimija). Nadalje, dve veoma perspektivne linije (NS 260/02 and NS 2-4629/1) i nekoliko odličnih i često korišćenih linija za ukrštanja (NS 20/96, NS 23/94, NS 85/97 and L152/89) takođe poseduju alele veličine oko 200bp.
Autor za kontakt: Borislav Kobiljski , Institute of field and vegetable crops, Maksima Gorkog 20; Novi Sad, Serbia
e-mail: kobboris@ifvcns.ns.ac.yu
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 38, broj 1 (2006), str: 75-82
© 2006 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.21
Originalni naučni rad
VARIJABILNOST VISINE BILJKE I ŽETVENOG INDEKSA RAZLIČITIH GENOTIPOVA PŠENICE GAJENIH NA ČERNOZEMU I SOLONJECU
Zoran KAPOR, Sofija PETROVIĆ, Miodrag DIMITRIJEVIĆ
Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
Izvod
Solonjec je vrsta halomorfnog zemljišta koji je u Vojvodini prisutan na 80 000 ha. Tokom vegetacione sezone 1999/2000. izvršeni su poljski ogledi u kojima je ispitivano jedanaest genotipova pšenice gajenih na solonjecu, na lokalitetu Kumane, i na černozemu, na lokalitetu Rimski Šančevi. U ovom istraživanju ispitivana je varijabilnost visine biljke i žetvenog indeksa na različitim zemljištima, kao i korelacije između ova dva parametra. Cilj ovog istraživanja je utvrđivanjeznačajnosti efekta različitih genotipova i zemljišta na visinu biljke i žetveni indeks, kao i reakcija ispitivanih genotipova na mere popravke solonjeca.
Autor za kontakt: Zoran Kapor, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad, Trg Dositeja Obradovica 8, Univerzitet u Novom Sadu. Tel. 064/118-6114;
e-mail: zkapor@neobee.net