GENETIKA, Vol. 41, broj 2 (2009)
Vesna PERIĆ, Mirjana SREBRIĆ, Ljupcho JANKULOSKI, Mirjana JANKULOVSKA, Slađana ŽILIĆ , Vesna KANDIĆ i Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ
UTICAJ AZOTA NA SADRŽAJ PROTEINA, ULJA I TRIPSIN INHIBITORA U ZRNU SOJE [Izvod] [Rad]
Jan BOĆANSKI, Zorana SREĆKOV i Aleksandra NASTASIĆ
GENETIČKA I FENOTIPSKA MEĐUZAVISNOST PRINOSA ZRNA I KOMPONENTI PRINOSA ZRNA KUKURUZA (Zea mays L.) [Izvod] [Rad]
GEOGRAFSKE PROMENE U RELATIVNOJ FREKVENCIJI INVERZIJA NA HROMOZOMU III DROSOPHILA PSEUDOOBSCURA IZMEĐU PRIRODNIH POPULACIJA U MEKSIKU [Izvod] [Rad]
Miodrag Dimitrijević, Sofija Petrović, Novica MLADENOV, Milivoj BELIĆ, Nikola HRISTOV, Borislav BANJAC i Mirjana VUKOSAVLJEV
fenotipska reakcija pšenice na različitim tipovima zemljišta
Vanya KALCHEVA, Asya DRAGOEVA, Karamfil KALCHEV i Dobromir ENCHEV
NISKA DOZA GENOTOKSIČNOSTI 4–BROMO–N,N–DIETIL–5,5–DIMETIL–2,5–DIHIDRO–1,2–OKSAFOSFOL–2–AMINO 2–OKSIDA U ĆELIJAMA KOŠTANE SRŽI MIŠA I ĆELIJAMA KORENA ALLIUM CEPA L. [Izvod] [Rad]
Slaviša SТOJKOVIĆ, Nebojša DELETIĆ, Milan BIBERDŽIĆ, Miroljub AKSIĆ i Dragoljub BEKOVIĆ
UTICAJ KOMPONENTI PRINOSA NA PRINOS ZRNA KOD RAZLIČITIH POTOMSTAVA JEDNE F3 POPULACIJE KUKURUZA [Izvod] [Rad]
Sofija PETROVIĆ, Miodrag DIMITRIJEVIĆ, Milivoj BELIĆ, Borislav BANJAC i Mirjana VUKOSAVLJEV
DETEKCIJA MUTACIJA U K-RAS ONKOGENU IZ ASPIRATA BRONHA PACIJENATA SA NESITNOĆELIJSKIM KARCINOMOM PLUĆA [Izvod] [Rad]
Nebojša DELETIĆ, Slaviša STOJKOVIĆ, Slaviša GUDŽIĆ i Milan BIBERDŽIĆ
PROMENA GENETSKE I FENOTIPSKE VARIJANSE KOMPONENTI PRINOSA NAKON REKURENTNE SELEKCIJE KUKURUZA [Izvod] [Rad]
Radomir ČVARKOVIĆ, Gordana BRANKOVIĆ, Irena ČALIĆ, Nenad DELIĆ, Tomislav ŽIVANOVIĆ i Gordana ŠURLAN MOMIROVIĆ
STABILNOST PRINOSA I KOMPONENTI PRINOSA HIBRIDA KUKURUZA [Izvod] [Rad]
Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ i Kosana KONSTANTINOV
40 GODINA ČASOPISA GENETIKA [Izvod] [Rad]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 137-144
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
DOI: 10.2298/GENSR0902137P
Originalni naučni rad
UTICAJ AZOTA NA SADRŽAJ PROTEINA, ULJA
I TRIPSIN INHIBITORA U ZRNU SOJE
Vesna PERIĆ1, Mirjana SREBRIĆ1, Ljupcho JANKULOSKI2,
Mirjana JANKULOVSKA2, Slađana ŽILIĆ 1 , Vesna KANDIĆ1
i Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ1
1Institut za kukuruz„Zemun Polje“, Beograd, Srbija
2Poljoprivredni fakultet, Skopje, Makedonija
Izvod
Đubrenje azotom ima uticaj na sadržaj proteina, ulja i tripsin inhibitora u zrnu različitih genotipova soje. Sadržaj proteina se povećao iznad vrednosti kontrole primenom 60 kg ha-1 dok se sadržaj tripsin inhibitora smanjio u svim tretmanima (30, 60, 90 N kg ha-1) u poređenju sa kontrolom. Značajno genetičko variranje tripsin inhibitora je utvrđeno unutargenotipova koji sadrže Kunic tripsin inhibitor kao i genotipova bez ovog inhibitora. Genotipovi koji sadrže KTI su ispoljili veće vrednosti za tripsin inhibitore nego genotipovi bez ovog proteina, dok je kod obe grupe genotipova uticaj azota na sadržaj tripsin inhibitora bio isti. Sadržaj ulja se smanjio nakon primene azotnog đubriva.
Autor za kontakt: Vesna Perić, Institut za kukuruz Zemun Polje, S.Bajica 1, Beograd, Srbija, email: vperic@mrizp.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 145-154
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633:15
DOI:10.2298/GENSR0902145B
Originalni naučni rad
GENETIČKA I FENOTIPSKA MEĐUZAVISNOST PRINOSA ZRNA I KOMPONENTI PRINOSA ZRNA KUKURUZA (Zea mays L.)
Jan BOĆANSKI1, Zorana SREĆKOV1 i Aleksandra NASTASIĆ2
1 Poljoprivredni fakultet, Univerzitet Novi Sad, Srbija
2 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija
Izvod
Za efikasnu selekciju prinosa zrna, kao najvažnije ekonomske osobine, s obzirom na to da je pod jakim uticajem faktora spoljašnje sredine, ima veoma kompleksno nasleđivanje i uglavnom nisku heritabilnost, neophodno je poznavati genotipske i fenotipske korelacije prinosa i ostalih osobina biljke koje utiču na formiranje prinosa. Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrde korelativni odnosi koji vladaju između prinosa zrna i morfoloških osobina biljke i klipa, kod 8 inbred linija i 15 hibrida, dobijenih njihovim međusobnim ukrštanjem. Jaki genetički i fenotipski korelacioni koeficijenti ustanovljeni su između prinosa zrna i svih ostalih proučavanih osobina, izuzev između prinosa i broja redova zrna na klipu, gde je ustanovljena srednje jaka korelacija. Između ostalih proučavanih osobina, najveća vrednost, i genotipskog, i fenotiopskog korelacionog koeficijenta, ustanovljena je između dužine klipa i mase oklaska.
Autor za kontakt: prof dr Jan Bocanski, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad, Srbija, email: bocanski@polj.ns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009), str: 155-167
© 2009 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC575
DOI: 10.2298/GENSR0902155S
Originalni naučni rad
GEOGRAFSKE PROMENE U RELATIVNOJ FREKVENCIJI INVERZIJA NA HROMOZOMU III DROSOPHILA PSEUDOOBSCURA IZMEĐU PRIRODNIH POPULACIJA U MEKSIKU
Víctor M. SALCEDA
Departamento de Biología,Instituto Nacional de Investigaciones Nucleares.
Carretera México-Toluca S/N, MEXICO
Izvod
Hromozomski polimorfizam u prirodnim populacijama Drosophila pseudoobscura je široko ispitivan u SAD ali u Meksiku je analizirano samo 60 lokaliteta. Razlike između oba regiona su opštepoznate sa obzirom na njihovu hromozomsku konstituciju. Severne populacije, u SAD, imaju kao reprezentativnu inverziju sekvenca ST, AR i CH nasuprot onim u Južnim regionima (Meksiko) u kojima preovladavaju genski arnžmani TL, CU i SC. Ispitano je 29 populacija ove vrste raspoređenih duž Sever-Jug sekcije. Vrste D. pseudoobscura uhvaćene sa fermetisanom bananom kao mamcem su prenete u laboratoriju gde je od svake ženke uspostavljena izolinija. Na hromozomima izolovanim iz pljuvačnih žlezda pojedinačnih larvi, potomstva izoženki, identifikovane su za svaku larvu, inverzije na trećem hromozomu, 3439 hromozoma je analizirano. Između 29 lokaliteta identifikovano je 17 različitih inverzija ali je broj varirao od 3 do 11. Relativna frekvencija svake inverzije na svakoj lokaciji je izračunata. Dobijeni rezultati su u saglasnosti sa rezultatima objavljenim za populacije iz SAD. Mehanizam koji objašnjava Sever-Jug substituciju predominatnih inverzija ostaje otvoreno pitanje.
Autor za kontakt: Víctor M. Salceda, Departamento de Biología.,Instituto Nacional de Investigaciones Nucleares, Carretera México-Toluca S/N, La Marquesa, Ocoyoacac,MEXICO, C.P. 52750, victor.salceda@inin.gob.mx
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 169-177
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC633.1:631
DOI: 10.2298/GENSR0902169D
Originalni naučni rad
fenotipska reakcija pšenice na različitim tipovima zemljišta
Miodrag Dimitrijević 1, Sofija Petrović1, Novica MLADENOV2, Milivoj BELIĆ1, Nikola HRISTOV2, Borislav BANJAC1 i Mirjana VUKOSAVLJEV1
1Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
2Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Izvod
Praćena je fenotipska reakcija devet sorti pšenice na uslove gajenja. Ogledi su postavljeni na zemljištu tipa solonjec, ritska crnica i černozem na lokalitetima Kumane i Rimski Šančevi. Ispitivan je prinos, kao i visina biljke, dužina klasa i žetveni indeks. AMMI modelom je analiziran uticaj različitih sredina na fenotipsku varijabilnost sorti, kao i interakcija genotipa i spoljne sredine.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 177-188
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC575
DOI: 10.2298/GENSR0902179K
Originalni naučni rad
NISKA DOZA GENOTOKSIČNOSTI 4–BROMO–N,N–DIETIL–5,5–DIMETIL–2,5–DIHIDRO–1,2–OKSAFOSFOL–2–AMINO 2–OKSIDA U ĆELIJAMA KOŠTANE SRŽI MIŠA I ĆELIJAMA KORENA ALLIUM CEPA L.
Vanya KALCHEVA, Asya DRAGOEVA, Karamfil KALCHEV,
i Dobromir ENCHEV
Fakultet prirodnih nauka, Universitet Shumen, Bugarska
Izvod
Hemija organofosfornih componenti je subjekat povećanog interesa a različite nove komponente su sintetisane. Oksafosfol derivati su biološki aktivni i mogu da utiču na proliferaciju ćelija. Objekat ovih istraživanja je određivanje genotoksičnosti u niskim dozama (2.82x10–6 μg/kg i 2.82x10–9 μg/kg, odgovarajućih koncetrancija 10–12М I 10–15М) 4–bromo–N,N–diethol–5,5–dimetil–2,5–dihidro–1,2–okasfofhol–2–amino 2–oksida (Br–oxph) u ICR ćelijama koštane srži miša i Allium cepa L. ćelijama korena. Tretman sa Br–oxph 3 h dovodi do promena u indeksu mitoze kod Allium cepa ćelija i indukuje hromozomske aberacije u oba sistema. Ovi efekti se zadržavaju 48 h nakon tretmana. Podaci iz ispitivanja pokazuju postojanje citotoksičnog i genotoksičnog efekta Br–oxph pri testiranim dozama.
Autor za kontakt: Vanya Kalcheva, Faculty of Natural Sciences, University of Shumen, str. "Universitetska" 115, 9712 Shumen, Bulgaria, fax: +359 54 830 371, e-mail: v_kalcheva@abv.bg
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 189-198
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC575:633:15
DOI: 10.2298/GENSR0902189S
Originalni naučni rad
UTICAJ KOMPONENTI PRINOSA NA PRINOS ZRNA KOD RAZLIČITIH POTOMSTAVA JEDNE F3 POPULACIJE KUKURUZA
Slaviša SТOJKOVIĆ, Nebojša DELETIĆ, Milan BIBERDŽIĆ,
Miroljub AKSIĆ i Dragoljub BEKOVIĆ
Univerzitet u Prištini, Poljoprivredni fakultet Kosovska Mitrovica – Zubin Potok
Izvod
U radu su ispitivana S1 i HS potomstva dobijena od jedne F3 populacije kukuruza. Nakon stvaranja navedenih potomstava tokom 2004 godine, ogledi su obavljeni u periodu 2005-2006 u okolini Aleksinca, Leskovca i Kruševca, po RCBD metodi. Nakon izračunavanja koeficijenata genotipskih korelacija, na osnovu njih su izračunati koeficijenti putanje i koeficijenti višestruke determinacije. Analiza “path” koeficijenata je pokazala značajan direktan uticaj za sva svojstva i kod S1 i HS potomstava. Kod S1 potomstava indirektni uticaji bili su značajni za sve osim za procenat poleglih i slomljenih biljaka preko mase 1000 zrna, mase 1000 zrna preko procenta poleglih i slomljenih biljaka i mase 1000 zrna preko broja redova zrna. Najjači direktan uticaj na prinos zrna kod HS potomstava je pokazao procenat poleglih i slomljenih biljaka (0,68**), dok je broj zrna u redu ostvario najjači negativni direktan uticaj na prinos zrna (-0,97**). Koeficijenti višestruke determinacije su bili značajni za većinu kombinacija nezavisno promenljivih kod obe grupe potomstava. Veliki broj kobinacija od svega par svojstava je pokazao združeni uticaj skoro jednak uticaju svih sedam ispitivanih svojstava.
Autor za kontakt: S. Stojković, Univerzitet Priština, Poljoprivredni fakultet, Zubin Potok, slavisass@gmail.com, 028-461-108, 065-3403693
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 199-205
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC633.11:631
DOI: 10.2298/GENSR0902199P
Originalni naučni rad
Stabilnost parametara klasa sorti pšenice na solonjecu
Sofija PETROVIĆ, Miodrag DIMITRIJEVIĆ, Milivoj BELIĆ,
Borislav BANJAC i Mirjana VUKOSAVLJEV
Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
Izvod
U radu je ispitana fenotipska varijabilnost broja i mase zrna po klasu, kao i dužine klasa novosadskih sorti pšenice NSR-5, Evropa 90 i Pobeda. Ogled je postavljen na lokalitetu Kumane u Banatu, na zemljištu tipa solonjec, na kontrolnoj varijanti i popravkama uz primenu 25t/ha i 50t/ha fosforgipsa u 3 vegetacione sezone. Sorta Evropa 90 pokazuje maksimalne vrednosti svih ispitivanih parametara klasa u godinama ispitivanja. Primenom AMMI modela je uočena značajna vrednost PCA1 ose za broj i masu zrna po klasu.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 207-214
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC575:633.15
DOI: 10.2298/GENSR0902207D
Originalni naučni rad
PROMENA GENETSKE I FENOTIPSKE VARIJANSE KOMPONENTI PRINOSA NAKON REKURENTNE SELEKCIJE KUKURUZA
Nebojša DELETIĆ, Slaviša STOJKOVIĆ, Slaviša GUDŽIĆ i Milan BIBERDŽIĆ
Univerzitet u Prištini, Poljoprivredni fakultet Kosovska Mitrovica – Zubin Potok
Izvod
U radu je ispitivana 31 SSD linija iz ZP-Syn-1 C0 i 37 iz ZP-Syn-1 C3 populacije kukuruza. Nakon odabira i umnožavanja semena linija u prvoj godini, ogledi su obavljeni tokom dve godine u Kruševcu i Zemun Polju, po RCBD metodi sa tri ponavljanja. Izračunata je aditivna i fenotipska varijabilnost komponenti prinosa, a urađena je i procena suženja varijabilnosti na osnovu multivarijacione cluster analize. Razlike između aditivnih i fenotipskih varijansi između ciklusa su bile značajne samo za dužinu klipa, a visoko značajne za broj redova zrna i procenat poleglih i slomljenih biljaka. To znači da je samo kod ova tri svojstva došlo do značajnog smanjenja aditivne i fenotipske varijanse, dok za ostala svojstva nije bilo značajnih promena pod uticajem selekcije. Cluster analiza je pokazala, po svim kriterijumima, dvostruko veće distance između genotipova i grupa u nultom ciklusu, a bolju definisanost grupa u trećem ciklusu. Ovo nam na posredan način ukazuje na suženje ukupne varijabilnosti nakon tri ciklusa rekurentne selekcije.
Autor za kontakt: N. Deletić, Univerzitet Priština, Poljoprivredni fakultet, Zubin Potok, ndeletic@gmail.com, 028-461-108, 0642265279
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 215-224
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575: 633.15
DOI: 10.2298/GENSR0902215C
Originalni naučni rad
STABILNOST PRINOSA I KOMPONENTI PRINOSA
HIBRIDA KUKURUZA
Radomir ČVARKOVIĆ1, Gordana BRANKOVIĆ1, Irena ČALIĆ1, Nenad DELIĆ2, Tomislav ŽIVANOVIĆ1 i Gordana ŠURLAN MOMIROVIĆ1
1 Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija
2 Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Belgrade, Serbia
Izvod
Analizirani su dvogodišnji podaci prinosa i mase 1000 semena kod 24 hibrida kukuruza FAO grupe zrenja 400, 500, 600 i 700. Istraživanja su izvršena na dva lokaliteta tokom dvogošnjeg perioda. Primenom neparametrijskih metoda: Kubingerove i van der Laana i de Kroona, utvrđeno je postojanje interakcije genotip × spoljašnja sredina za obe ispitivane osobine a metoda Hildebranda je utvrdila postojanje interakcije za masu 1000 zrna. Stabilnost hibrida procenjena je pomoću neparametrijskih parametara stabilnosti: Si(1)- prosečne razlike rangova u različitim sredinama; Si(2)- varijanse rangova; Si(3) i Si(6)- relativnog odstupanja u odnosu na prosečan rang. Na osnovu izračunatih vrednosti parametara stabilnosti utvrđeni su najstabilniji i najnestabilniji hibridi za svaku FAO grupu zrenja, kod obe ispitivane osobine. Izračunati su koeficijenti korelacije između obe ispitivane osobine i parametara stabilnosti kao i između samih parametara stabilnosti. Iako je između sva četiri parametra stabilnosti utvrđena jaka povezanost, ipak se može govoriti o dve grupe parametara stabilnosti: u prvu grupu spadaju prosečna razlika rangova u različitim sredinama i varijansa rangova, a u drugu grupu relativno odstupanje u odnosu na prosečan rang.
Autor za kontakt: Gordana Branković, Poljoprivredni fakultet, Nemanjina 6, 11000 Beograd, gbrankovic@hotmail.com, tel: 0628668321, fax: (0)113161-987
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 41, broj 2 (2009),
str: 225-248
© 2009 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
40 GODINA ČASOPISA GENETIKA
Snežana Mladneović Drinić i Kosana Konstantinov
Društvo genetičara Srbije, Beograd
Izvod
Časopis Društva genetičara Srbije „GENETIKA“ počeo je da izlazi 1969. godine kao ACTA BIOLOGICA IUGOSLAVICA (ABI) Serija F – GENETIKA. Od 2008 godine, vol. 40, časopis menja ime u „Genetika“. U elektronskoj formi na internet prezentaciji Društva genetičara Srbije (http://www.dgsgenetika.org.rs/) nalaze se integralne verzije radova objavljeni u časopisu od 2002. godine, a abstrakti iz perioda 1969-2001. godina. Tokom 40 godina izlaženja u časopisu „Genetika“ je objavljeno ukupno 1150 radova, odnosno u proseku 28,7 rada po godini. U periodu od 1969-78 objavljeno je 299 rada, 1979-88 309 rada, 270 rada u periodu 1989-98 i 272 rada tokom 1999-2008. Kao autori ili koautori radove je objavilo ukupno 1715 autora od toga 71,2% domaći i 28,8% strani autori. Autori su iz 46 države. Struktura objavljenih radova prema oblastima je sledeća: oplemenjivanje biljaka 402, biljna genetika 187, medicinska genetika 116, populaciona genetika 115, citogenetika 90, molekularna genetika 87, kvantitativna genetika 63, mutageneza 54, genetika mikroorganizama 15, evoluciona genetika 12, ostalo 9. Kao objekat istraživanja biljke su bile zastupljene u 754 rada, čovek 178, životinje 145, mikroorganizmi 39, a 36 rada su imale opštu tematiku.
Autor za kontakt: dr Snežana Mladenović Drinić, Društvo genetičara Srbije, S.Bajica 1, Beograd, Srbija, email: msnezana@mrizp.rs