GENETIKA, Vol. 44, broj 1 (2012)
Milisav STOJAKOVIĆ, Mile IVANOVIĆ, Goran BEKAVAC, Aleksandra NASTASIĆ, Bojan MITROVIĆ, Dušan STANISAVLJEVIĆ
PROCENA VREDNOSTI NOVIH NS HIBRIDA KUKURUZAPRIMENOM BIPLOT ANALIZE [Izvod] [Rad]
Miloje DENIC, Dragana IGNJATOVIC MICIC, Goran STANKOVIC, Ksenija MARKOVIC, Sladjana ZIVIC, Vesna LAZIC JANCIC, Pedro CHAUQUE, Pedro FATO, Constantino Senete, David MARIOTE and Wayne HAAG
ZNAČAJ GENETIČKIH RESURSA IZ RAZLIČITIH GEOGRAFSKIH I KLIMATSKIH REGIONA U SIMULTANOM OPLEMENJIVANJU KUKURUZA NA VISOK KVALITET PROTEINA (VKP) I TOLERANTNOST NA STRES [Izvod] [Rad]
NASLEĐIVANJE I NAČIN DEJSTVA GENA KOJI KONTROLIŠU BRZINU NALIVANJA I RELATIVNI SADRŽAJ VLAGE U SEMENU HEKSAPLOIDNE PŠENICE [Izvod] [Rad]
Vera POPOVIĆ, Miloš Vidić, Đorđe JockoviĆ, Jela Ikanović, Snežana Jakšić, Gorica Cvijanović
varijabilnost i međuzavisnost komponenti prinosa soje Glycine Max (L.) Merr. [Izvod] [Rad]
Goran JEVTIĆ, Bojan ANĐELKOVIĆ, Zoran LUGIĆ, Jasmina RADOVIĆ i Bora DINIĆ
HERITABILNOST PROIZVODNIH OSOBINA REGIONALNIH POPULACIJA MEDONOSNE PČELE IZ SRBIJE [Izvod] [Rad]
Janko Cervenski, Jelica Gvozdanovic-Varga, Svetlana Glogovac
KOMPONENTE VARIJANSE I KORELACIJE AGRONOMSKIH SVOJSTAVA KUPUSA (Brassica oleracea var. capitata L.) RAZLIČITIH GRUPA ZRENJA [Izvod] [Rad]
Jelena VANČETOVIĆ, Dragana IGNJATOVIĆ-MICIĆ, Sofija BOŽINOVIĆ, Nenad DELIĆ and Zoran ČAMDŽIJA
KOMBINOVANA S1-TC-RRS PRI KORIŠĆENJU CMS-A I DIHAPLOIDA KOD KUKURUZA [Izvod] [Rad]
Dušica BOŠNJAKOVIĆ, Vladislav OGNJANOV, Mirjana LJUBOJEVIĆ, Goran BARAĆ, Marija PREDOJEVIĆ, Emina MLADENOVIĆ, i Jelena ČUKANOVIĆ
BIODIVERZITET SAMONIKLIH VOĆNIH VRSTA SRBIJE [Izvod] [Rad]
Miodrag Dimitrijević, Sofija Petrović, Borislav bANJAC
OPLEMENJIVANJE PŠENICE U USLOVIMA ABIOTIČKOG STRESA SOLONJECA
Vladan IVETIĆ, Vasilije ISAJEV, Ana NIKOLIĆ, Milun KRSTIĆ, Danijela RISTIĆ, Marija KOSTADINOVIĆ
IZDVAJANJE REGIONA PROVENIJENCIJA BUKVE U SRBIJI PROSTORNOM ANALIZOM GENETIČKOG DIVERZITETA [Izvod] [Rad]
Mladen ĐORĐEVIĆ, Tzenko VATCHEV, Zdenka GIREK, Milan ŠEVIĆ, Bogoljub ZEČEVIĆ, Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Mirko IVANOVIĆ
REAKCIJA RAZLIČITIH KULTIVARA PARADAJZA PREMA RASI 1 FUSARIUM OXYSPORUM F. SP. LYCOPERSICI [Izvod] [Rad]
Milosav BABIĆ, Vojka BABIĆ, Slaven PRODANOVIĆ, Milomir FILIPOVIĆ, Violeta ANDJELKOVIĆ
POREDJENJE MORFOLOŠKIH I MOLEKULARNIH GENETIČKIH DISTANCI LINIJA KUKURUZA [Izvod] [Rad]
Milan LUKIĆ, Slađana MARIĆ, Ivana GLIŠIĆ, Nebojša MILOŠEVIĆ
VARIJABILNOST OSOBINA PERSPEKTIVNIH SELEKCIJA JABUKE GRUPE ‘JONATHAN’ [Izvod] [Rad]
Branislava BATOS, Danijela MILJKOVIĆ, Jelena NINIĆ-TODOROVIĆ
TRAJANJE VEGETACIJE KAO PARAMETAR FENOLOŠKE VARIJABILNOSTI LUŽNJAKA (QUERCUS ROBUR L.) [Izvod] [Rad]
Vladan BOGDANOVIĆ
IZVORI VARIJABILNOSTI I NASLEDNOST DIREKTNO MERENIH OSOBINA U PERFORMANS TESTU BIKOVA SIMENTALSKE RASE [Izvod] [Rad]
Sonja TANČIĆ, Slavica STANKOVIĆ, Jelena LEVIĆ, Vesna KRNJAJA, Jelena VUKOJEVIĆ
DIVERZITET FUSARIUM VERTICILLIOIDES I F. PROLIFERATUM IZOLATA U POTENCIJALU SINTEZE FUMONIZINA B1 ZAVISNO OD POREKLA [Izvod] [Rad]
Ahmad DADASHPOUR
PRIMENA KRITERIJUMA SORTIRANJA U ODREĐIVANJU VOLUMENA I POVRŠINE OŠTEĆENJA PLODA IRANSKE SORTE JABUKE “GOLAB-KOHANZ“ [Izvod] [Rad]
Violeta ORO i Vesna ORO RADOVANOVIĆ
MOLEKULARNA KARAKTERIZACIJA POPULACIJA CNK IZ SRBIJE [Izvod] [Rad]
Dušan Kovačević i Branka Lazić
SAVREMENI PRAVCI RAZVOJA POLJOPRIVREDE I ZAHTEVI U OPLEMENJIVANJU BILJAKA I KORIŠĆENJU ZEMLJIŠTA [Izvod] [Rad]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012), str: 1-12
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
DOI: 10.2298/GENSR1201001S
Originani naučni rad
PROCENA VREDNOSTI NOVIH NS HIBRIDA KUKURUZA
PRIMENOM BIPLOT ANALIZE
Milisav STOJAKOVIĆ, Mile IVANOVIĆ, Goran BEKAVAC, Aleksandra NASTASIĆ,
Bojan MITROVIĆ, Dušan STANISAVLJEVIĆ
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija
Izvod
Analizirani su dvogodišnji rezultati ispitivanja važnijih osobina 20 novih hibrida kukuruza FAO 600 grupe zrenja u poređenju sa standardom. Detaljnije su komentarisani podatci koji se odnose na hibride NS6683, NS6686, NS281633 i NS396432. Za ispitivanje prinosa zrna, sadržaja vlage u zrnu u berbi, čvrstoće stabla i otpornosti na bolesti i štetočine postavljen je ogled u polju po RCB dizajnu u 4 ponavljanja, na 6 lokacija u 2009. i na 5 lokacija u 2010. godini. Rezultati su predstavljeni preko GGE biplotova u cilju: rangiranja hibrida u odnosu na standard uzimajući u obzir prisustvo interakcije genotip-sredina, i identifikacije najprinosnijih genotipova u različitim sredinama. Kod novih NS hibrida kukuruza je ustanovljen viši prinos zrna od standarda za 0,883 do 1.720 tha-1, niži sadržaj vlage u zrnu za 0,85 do 2,54%, veća čvrstoća stabla i otpornost prema bolestima i insektima na nivou standarda. Identifikovani su tzv. idealni lokaliteti za pojedine hibride što može biti od koristi prilikom njihove rejonizacije.
Autor za kontakt: Milisav Stojaković, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Maksima Gorkog 30, 21000 Novi Sad, Srbija, email: milisav.stojakovic@ifvcns.ns.ac.rs, phone: 021 4898-286, 064 8205-764
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 13 -23
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.633.15
Originani naučni rad
ZNAČAJ GENETIČKIH RESURSA IZ RAZLIČITIH GEOGRAFSKIH I KLIMATSKIH REGIONA U SIMULTANOM OPLEMENJIVANJU KUKURUZA NA VISOK KVALITET PROTEINA (VKP) I TOLERANTNOST NA STRES
Miloje DENIC1, 2, 3, Dragana IGNJATOVIC MICIC1, Goran STANKOVIC1, Ksenija MARKOVIC1, Sladjana ZIVIC, Vesna LAZIC JANCIC1, Pedro, CHAUQUE2, Pedro FATO2, Constantino Senete, David MARIOTE2 and Wayne HAAG3
1Institut za kukuruz “Zemun polje”, Begrad, Srbija
2Institut za poljoprivredna istrazivanja Mozambika, Maputo, Mozambik
3SG 2000, Maputo, Mozambik
Izvod
Zbog niske bioloske vrednosti proteina zrna standardnog tipa kukuruza se pristupilo stvaranju sorata i linija kukuruza visokog kvaliteta proteina (VKP) koriscenjem tri geneticka sistema: opaque-2 gena, gena modifikatora endosperma i gena enhansera koji povecavaju sadrzaj lizina i triptofana u opaque-2 osnovi. Da bi se istovremeno ublazilo i delovanje abiotskih i biotskih faktora stresa ukljuceni su i genotipovi sa tolerantnoscu na ove faktore. Korisceni su geneticki resursi poreklom iz Severne, Centralne i Juzne Amerike, zatim Zapadne, Centralne i Juzne Afrike i resursi iz banke gena Instituta za kukuruz “Zemun polje”. Kombinovanjem selekcionih pristupa u izboru genetickih resursa, tehnika u poljskim i laboratorijskim uslovima stvoren je veliki broj ranih sorata, inbred linija i hibrida VKP, modifikikovanog endosperma i visokog potencijala rodnosti pod losim i normalnim uslovima gajenja. Takodje, stvorene inbred linije su ispoljile visoku kombinacionu sposobnost u nekonvencionalnim i konvencionalnim hibridima. Poljski ogledi su pokazali da VKP hibridi konkurisu po prinosu najboljim komercijalnim hibridima standardnog tipa kukuruza.
Autor za kontakt: Miloje Denic, Institut za kukuruz “Zemun polje”, Slobodana Bajica 1, 11185 Beograd, Srbija, Tel.:011/3756704, e-mail: denicm@eunet.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012), str: 25 - 32
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.633.11
Originani naučni rad
NASLEĐIVANJE I NAČIN DEJSTVA GENA KOJI KONTROLIŠU BRZINU NALIVANJA I RELATIVNI SADRŽAJ VLAGE U SEMENU HEKSAPLOIDNE
Ahmad Reza GOLPARVAR
Poljoprivredni fakultet, Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran
Izvod
Način dejstva gena, naslednost i utvrđivanje efektivne strategije oplemenjivanja na unapređenje fizioloških osobina i osobina specifičnih za tolerantnost prema stresu izazvanog sušom su veoma značajan factor u oplemenjivanju pšenice. U ovim istraživanjima tako i u stepenu dominantnosti su kao eksperimentalni material korišćene dve sorte pšenice tolerantne i osetljive na sušu. Sorte Sakha8 (tolerantna) i Pishtaz (osetljiva) kao roditeljske linije F1, F2, BC1 i BC2 generacija su posejane u potpunom random blok u tri ponavljanja u uslovima stresa na sušu. Rezultati analize varianse ukazuju na značajne razlike kako između generacija tako i na stepen dominantnosti pokazujući over – dominantni efekat gena za ispitivane osobine. Testiranje jednostavnog modela aditivno – dominantnog efekta je pokazalo da nije bilo moguće da se utvrde promene osobina koje se odnose naa relativni sadržaj vode i proseka brzine nalivanja semena. Pokazalo se da su modeli m-d-h-i-j za relativni sadržaj vode i m-d-h-i model za prosečnu brzinu nalivanja semena najbolji. Utvvrđivanje naslednosti i načina dejstva gena je pokazalo da selekcija na poboljšanje ispitivanih osobina u uslovima stresa a posebno u ranijim generacijama ima srednju genetičku dobit. U zaključku, brzina nalivanja semena je bolja od relativnog sadržaja vode kao indirektni kriterijum u selekciji poboljšanja prinosa zrna u uslovima stresa na sušu.
Autor za kontakt: Ahmad Reza Golparvar, Faculty of agricultural, Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran, P.O.Box:81595-158, e-mail:agolparvar@khuisf.ac.ir
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012), str: 33-45
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.34
Originani naučni rad
varijabilnost i međuzavisnost komponenti prinosa soje -
Glycine Max (L.) Merr.
Vera POPOVIĆ1, Miloš Vidić1, Đorđe JockoviĆ1, Jela Ikanović2, Snežana Jakšić1, Gorica Cvijanović3
1Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija
2 Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet, Zemun, Srbija
3Megatrend Univerzitet Beograd, Fakultet za Biofarming, Bačka Topola, Srbija
Izvod
U radu je proučavana varijabilnost i međuzavisnost komponenti prinosa i interakcija genotip spoljna sredina kod NS sorti soje. Istraživanje je izvedeno na Oglednom polju u Rimskim Šančevima tokom 2009. i 2010. godine. Ispitivana su sledeća svojstva: visina biljaka (cm) i visina prve mahune (cm), masa 1000 zrna (g) i prinos zrna soje (kg/ha) i sadržaj ukupnih proteina i ulja u zrnu (%). Sadržaj ukupnih proteina i ulja u zrnu soje određen je metodom infracrvene spektroskopije na aparatu Perten DA 7000, (NIR/VIS Spektrofotometar) nedestruktivnom metodom, na principu NIR (Near Infra Red) tehnike.
Sva proučavana svojstva signifikantno su varirala u zavisnosti od genotipa i godine. Najveći prinos 5.273 kg/ha u 2009.oj godini dao je genotip Victoria. Najveću masu 1000 zrna imali su genotipovi Valjevka i Victoria (149,27 gr i 147,23 gr) u obe godine. Najveću visinu prve mahune imao je genotip Victoria (19,40 cm), 2009.-2010. Najveći sadržaj proteina imali su genotipovi Valjevka i Victoria, dok je najveći sadržaj ulja imao genotip Tea (21,73 %). Sadržaj proteina bio je u pozitivnoj statistički značajnoj korelaciji sa masom 1000 zrna, a u negativnoj statistički značajnoj korelaciji sa sadržajem ulja, i negativnoj sa prinosom i visinom prve mahune. Sadržaj ulja bio je u pozitivnoj korelaciji sa visinom prve mahune, a u negativnoj ali statistički visoko značajnoj korelaciji sa masom 1000 zrna. Masa 1000 zrna bila je u negativnoj statistički značajnoj korelaciji sa visinom prve mahune.
Ova istraživanja predstavljaju osnov za dalje oplemenjivanje soje, poboljšanog prinosa semena i sadržaja proteina i ulja.
Autor za kontakt: Vera Popović, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Maksima Gorkog, Novi Sad. Phone: +381 21 4898 481; cell phone: +381 64 820 5733; e-mail: vera.popovic@ifvcns.ns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012), str: 47 -54
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
DOI:
10.2298/GENSR1201047J
Originani naučni rad
HERITABILNOST PROIZVODNIH OSOBINA REGIONALNIH POPULACIJA MEDONOSNE PČELE IZ SRBIJE
Goran JEVTIĆ, Bojan ANĐELKOVIĆ, Zoran LUGIĆ,
Jasmina RADOVIĆ i Bora DINIĆ
Istitut za krmno bilje Kruševac, Srbija
Izvod
U ogledu u koji su uključena društva iz šest regionalnih populacija sa područja Republike Srbije, praćene su dve generacije (majčinska društva i njihovo potomstvo). Praćene su proizvodne osobine i temperament društava. Matice ćerke su se sparivale u nekontrolisanim uslovima (slobodno sparivanje) u cilju utvrđivanja nasledljivosti proizvodnih osobina u uslovima praktičnog pčelarenja. Za utvrđene proizvodne karakteristike medonosne pčele izračunati su koeficijenti heritabilnosti. Ustanovljeno je da je prinos meda uslovljen genetičkim faktorima, ali i uslovima spoljašnje sredine. Heritabilnost za prinos meda (h2) je varirala od 72.72% (rasinska populacija) do 81.04% (banatska populacija). Za razliku od prinosa osobine koje determinišu temperament pčela imale su znatno niže koeficijente heritabilnosti. Snaga društva je dosta zavisila od spoljašnjih faktora, ali i od samih populacija. Kada je u pitanju zaliha hrane dobijene su velike razlike u vrednostima koeficijenata heritabilnosti, sto se može objasniti spregom genetičkih (nagon za sakupljanjem) i faktora spoljašnje sredine (medonosno bilje i klimatske prilike tokom medobranja) ali i uticajem pčelara (prihrana društava).
Autor za kontakt: Goran Jevtić, Institut za krmno bilje, Globoder, 37251 Kruševac, Srbija; www.ikbks.com, email:goran.jevtic@ikbks.com, tel: +381 64 8759 011, fax: +381 37 441 295
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1(2012), str: 55-68
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.42
Originani naučni rad
KOMPONENTE VARIJANSE I KORELACIJE AGRONOMSKIH SVOJSTAVA KUPUSA (Brassica oleracea var. capitata L.) RAZLIČITIH GRUPA ZRENJA
Janko Cervenski, Jelica Gvozdanovic-Varga, Svetlana Glogovac
Institut za ratarstvo i povrtastvo Novi Sad, Novi Sad, Republika Srbija
Izvod
U radu smo istraživali varijabilnost i korelacije svojstava kupusa iz različitih grupa zrenja. Ubuhvaćeni su rani-prolećni kupusi (posejani rano u proleće, posečeni u rano leto), i jesenji kupusi (posejani sredinom leta, posečeni kasno u jesen). Koeficijentima varijacije i korelacionim koeficijentima analizarano je 17 kupusnih svojtava, izmedju 35 komercijalno gajenih sorata, F1-hibrida i eksperimentalnih hibrida kupusa. Svojstva sorata i F1-hibrida kupusa smo analizirali posebno kod svake grupe zrenja. Koeficijent varijacije analiziranih svojstava se kretao od minimalnih 4,8% do maksimalnih 44,2%. Navedeni koeficijenti varijacije su pripadali kupusima iz rane grupe zrenja. Medjutim korelacioni koeficijenti su bili različiti izmedju analiziranih grupa zrenja kupusa. Kupusi iz rane grupe zrenja imali su 32 signifikantno pozitivne korelacije, a kasno jesenji kupusi su imali 26 signifikantno pozitivnih korelacija. Visina biljke i prečnik rozete kod ranih genotipova je u visokoj pozitivnoj korelaciji sa masom rozete, masom cele biljke, masom glavice, korisnim delom glavice, visinom glavice i prečnikom glavice. Kod ranih kupusa sa većom visinom glavice, lisna rozeta tokom proleća neće ležati na hladnoj površini zemljišta. Ovako je aktivnost biljke više usmerena na formiranje veće mase glavice. Zapremina glavice kod kasnih genotipova je u visoko pozitivnoj korelaciji sa prečnikom rozete, masom cele biljke, masom glavice, korisni delom glavice, dužinom unutašnjeg kočana i visinom glavice. Aktivnost biljaka kod kasnih kupusa na formiranju veće zapremine glavice je u funkciji dužeg vegetacionog perioda, većih listov rozete i drugačijih klimatskih uslova.
Autor za kontakt: Janko Červenski, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Maksima Gorkog, Novi Sad, Srbija, phone + 381 21 4898356, e-mail: jankic@ifvcns.ns.ac.rs, web: www.nsseme.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 69 -794
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
DOI:
10.2298/GENSR1201069V
Originani naučni rad
KOMBINOVANA S1-TC-RRS PRI KORIŠĆENJU CMS-A
I DIHAPLOIDA KOD KUKURUZA
Jelena VANČETOVIĆ , Dragana IGNJATOVIĆ-MICIĆ, Sofija BOŽINOVIĆ, Nenad DELIĆ and Zoran ČAMDŽIJA
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd, Srbija
Izvod
Prestavlja se kombinovani S1-HS-RRS metod uz korišćenje inbred testera (S1-TC-RRS), kao dugoročni program u oplemenjivanju kukuruza, koji povećava frekvenciju poželjnih alela i održava genetičku varijabilnost dve genetički opozitne populacije. Metodom se u isto vreme popravljaju dva genetički opozitna izvora, gde se S1 familije, dobijene samooplodnjom fenotipski superiornih biljaka iz obe populacije, ukrštaju sa opozitnim inbred testerom radi selekcije na posebne kombinacione sposobnosti, uz istovremenu selekciju S1 familija per se. Određen procenat ispitivanih S1 familja se koristi za sledeći TC-RRS ciklus selekcije. Uz pomoć metode majčinskih haploida, iz odabranih S1 linija svakog S1-TC-RRS ciklusa mogu se dobiti 100% homozigotne elitne inbred linije (dihaploidi) za kratko vreme, što smanjuje vreme i troškove selekcionog ciklusa, a utiče na efikasnost semenske prooizvodnje i zaštitu oplemenjivačkih prava. Ove elitne inbred linije mogu se prevesti na cms verziju (očinski haploidi), što smanjuje troškove u semenskoj proizvodnji.
Autor za kontakt: Jelena Vančetović, Institut za kukuruz, Beograd, Srbija +381-11-3756-704, fax +381-11-3756-707 e-mail: vjelena@mrizp.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 81 -90
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
Originani naučni rad
BIODIVERZITET SAMONIKLIH VOĆNIH VRSTA SRBIJE
Dušica BOŠNJAKOVIĆ, Vladislav OGNJANOV, Mirjana LJUBOJEVIĆ, Goran BARAĆ, Marija PREDOJEVIĆ, Emina MLADENOVIĆ, i Jelena ČUKANOVIĆ
Departman za voćarstvo, vinogradarstvo, hortikulturu i pejzažnu arhitekturu
Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
Izvod
Oplemenjivački rad na očuvanju genetičkih resursa u periodu 2009-2011. potvrdio je da su šumske voćne vrste neiscrpan genofond koje daju plodove izuzetnog kvaliteta i visoke nutritivne vrednosti sa važnom ulogom u ljudskoj ishrani, i velikim mogućnostima prerade i primene u medicini. Cilj istraživanja je bio razvijanje dugoročnog multidisciplinarnog pristupa selekciji samoniklih voćnih vrsta kroz razne metode oplemenjivanja, kao i popularizacija izabranih selekcija i njihovo uvođenje u intenzivne zasade. Izučavane su najvažnije morfološke, ekološke i biološke karakteristike vrsta Cornus mas, Sambucus nigra, Morus sp. i Rosa sp. Kod svake izučavane voćne vrste izdvojena je jedna ili više perspektivnih selekcija kao potencijalno novih sorti samoniklih voćnih vrsta u Srbiji.
Autor za kontakt: Bošnjaković Dušica, Departman za voćarstvo, vinogradarstvo, hortikulturu i pejzažnu arhitekturu Poljoprivredni fakultet, Novi Sad, Trg Dositeja Obradovića 8., 21000 Novi Sad. Email: dusicab@polj.uns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 4, broj 1(2012),
str: 91-100
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.11
DOI:
10.2298/GENSR1201091D
Originani naučni rad
OPLEMENJIVANJE PŠENICE U USLOVIMA ABIOTIČKOG STRESA SOLONJECA
Miodrag Dimitrijević, Sofija Petrović, Borislav bANJAC
Poljoprivredni fakultet, Departman za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Izvod
Složeni stresni uslovi gajenja na lokalitetu Kumane (Banat), pored alkalnog zemljišta tipa solonjec, uključuju I druge izvore varijacije osobina pšenice – vodoleže i povremene temperaturne ekstreme. Da bi se dobile sorte pšenice tolerantnije na uslove abiotičkog stresa prevashodno izazvanog alkalizovanim zemljištem, postavljeni su višegodišnji paralelni ogledi na lokalitetu Kumane (solonjec) i Rimski Šančevi (černozem). Ovi ogledi su pomogli da se izdvoje one sorte pšenice u postojećem sortimentu, koje su iskazivale pojedine osobine, ili grupe osobina koje sui m davale prednost u gajewu u uslovima alkalnog zemljišta. Izabrane sorte su poslužile kao roditelji u ukrštanjima na samom lokalitetu Kumane. Rezultati dobijeni u F2 generaciji ovih in situ ukrštanja pokazuju das u prosečne vrednosti potomsva prevazilazile proseke roditelja za sve tri ispitivane komponente prinosa – visinu biljke, kao i broj i masu zrna po klasu. Ovo pruža mogućnost da se kreiranjem nove genetičke varijabilnosti, rekombinacijom postojećeg genskog fonda, kao da dobije ideotip biljke sposobna da iznese ekonomski opravdan prinos u uslovima abiotičkog stresa alkalizovanih zemljišta.
Autor za kontakt: Miodrag Dimitrijević, Poljoprivredni fakultet, sq. D. Obradovića 8, 21000 Novi Sad, Srbija. Phone: +381 21 485 3211, e-mail mishad@polj.uns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2011), str: 101 - 108
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
Originani naučni rad
IZDVAJANJE REGIONA PROVENIJENCIJA BUKVE U SRBIJI PROSTORNOM ANALIZOM GENETIČKOG DIVERZITETA
Vladan IVETIĆ 1, Vasilije ISAJEV 1, Ana NIKOLIĆ 2, Milun KRSTIĆ 1,
Danijela RISTIĆ2, Marija KOSTADINOVIĆ2
1 Univerzitet u Beogradu, Šumarski Fakultet, Beograd, Srbija
2 Institut za kukuruz, Zemun Polje, Bograd, Srbija
Izvod
Rezultаti prostorne аnаlize genetičkog diverzitetа imаju prаktičnu primenu u definisаnju i rаzgrаničenju regionа provenijencijа šumskih vrstа drvećа. Istrаživаnjа u ovom rаdu, obuhvаtilа su mаterijаl iz 27 prirodnih populаcijа bukve u Srbiji. Genetičkа komponentа istrаživаnjа bаzirа se nа аnаlizi RAPD mаrkerа iz zbirnih uzorаkа, korišćenjem 28 prаjmerа. Prostornа komponentа istrаživаnjа, bаzirа se nа geogrаfskom položаju ispitivаnih populаcijа. Grupisаnje ispitivаnih populаcijа u regione, kаo i njihovo rаzgrаničenje, izvršeno je primenom Monmonierovog аlgoritmа nаjvećih rаzlikа. Zа vizuаlizаciju rezultаtа i izrаdu kаrаtа regionа provenijencijа bukve u Srbiji, korišćen je GIS, čijа je bаzа podаtаkа obuhvаtilа rezultаte nаvedenih istrаživаnjа.
Autor za kontakt: Vladan Ivetić, Kneza Višeslava 1, 11030 Beograd; tel.: +381 11 3053 874; fax: +381 11 2545 485; e-mail: vladan.ivetic@sfb.bg.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 109 - 118
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635.64
Originani naučni rad
REAKCIJA RAZLIČITIH KULTIVARA PARADAJZA PREMA RASI 1 FUSARIUM OXYSPORUM F. SP. LYCOPERSICI
Mladen ĐORĐEVIĆ1, Tzenko VATCHEV2, Zdenka GIREK1, Milan ŠEVIĆ1, Bogoljub ZEČEVIĆ1, Jasmina ZDRAVKOVIĆ1, Mirko IVANOVIĆ3
1Institut za Povrtarstvo, Smederevska Palanka, Srbija
2Institut za zaštitu bilja, Kostinbrod, Sofia, Bugarska
3Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija
Izvod
Cilj ovog rada je da se ispita reakcija različitih kultivara paradajza u odnosu na rasu 1 Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici. Ispitivani genotipovi paradajza su sorte: Adonis, Gružanski zlatni, Jasmin crveni, Narvik SPF i Sp-109, selekcione linije Hom-3, Hom-4, L-4, S-49, S-31, S-35, SPA, SPR, V-100, 34/56, 93/10 i 93/16. Takođe, ispitana je i reakcija F1 generacije sledećih kombinacija 93/16 x V-100, S-35 x L-4, S-49 x SPA, 34/56 x SPR, S-49 x Hom-4, 93/16 x Hom-3 i 93/10 x S-31. Biljke su inokulisane potapanjem povređenog korena u suspenziju patogena. Intenzitet oboljenja je ocenjivan nakon 30 dana posle inokulacije. Nakon evaluacije 15 genotipova je pokazalo rezistentnu reakciju prema ovom patogenu. Među njima 93/10 x S-31, Hom-3 i 93/10 imali su prosečnu vrednost oboljenja (ADR) 1,0. Ostali genotipovi su bili sledećih ADR vrednosti: Narvik SPF i S-49 (1,1), 34/56, Hom-4 i S-49 x Hom-4 (1,2), dok su Adonis, 93/16 x Hom-3, 34/56 x SPR i 93/16 x V-100 imali ADR vrednost 1,3. Genotipovi SPR i 93/16 imali su 1,7 ADR, dok je Sp-109 imao 1,8 prosečnu vrednost. Genotipovi SPA (2,1), S-49 x SPA (2,1), V-100 (2,2) i L-4 (2,6) svrstani su u grupu tolerantnih genotipova koji nisu imali tipične simptome hloroze i uvenuća ali se kod njih razvio određeni nivo nekroze ksilema lokalizovane na donji deo stabla. Kao najosetljiviji prema ovom patogenu pokazali su se S-35 x L-4 (3,3), S-35 (3,5), S-31 (3,6), Gružanski zlatni (3,8) i Jasmin Crveni sa prosečnom vrednošću oboljenja 4,0.
Autor za kontakt: Mladen Djordjevic, Institut za povrtarstvo, Karadjordjeva 71, 11420 Smederevska Palanka, Srbjia; tel.: +381 64/221-05-41 ; fax.: +381 26/317-785.e-mail:mladendj1981@hotmail.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 119 -128
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
DOI:
10.2298/GENSR1201119B
Originani naučni rad
POREDJENJE MORFOLOŠKIH I MOLEKULARNIH GENETIČKIH DISTANCI LINIJA KUKURUZA
Milosav BABIĆ1, Vojka BABIĆ1, Slaven PRODANOVIĆ2, Milomir FILIPOVIĆ1 , Violeta ANDJELKOVIĆ1
1Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
2 Poljoprivredni fakultet, Beograd
Izvod
Zbog nepoznatog mehanizma genetičke kontrole i velikog uticaja spoljne sredine u procesu ekspresije svojstava, o morfološkim markerima se često govori kao o nepouzdanim pokazateljima genetičkih odnosa. Morfološka karakterizacija 19 linija kukuruza je uradjena po UPOV deskriptoru, vizuelnom ocenom grupe biljka, dok je molekularna karakterizacija uradjena RAPD markerima. Na osnovu ocena fenotipa po UPOV deskriptoru izračunati su kvadrati euklidskog rastojanja na osnovu kojih je formirana matrica morfoloških sličnosti. Na osnovu prisustva-odsustva traka na gelovima u RAPD nanalizi izračanati su koeficijenti genetičkih sličnosti po Jaccardu. Nakon toga vršena su poredjenja morfoloških i genetičkih sličnosti ispitivanih linija kukuruza. Korelacije su se kretale od 0.47 za liniju L 217 do 0.76 za liniju L 86. Prosečna vrednost korelacija za sve ispitivane linije je iznosila 0.64. Rezultati klaster analize, kako za molekularne tako i za morfološke markere, bili su u visokoj saglasnosti sa pedgre podacima. Degradiranjem merne skale sa skalnog na ordinarni nivo merenja, kod morfoloških markera (po UPOV deskriptoru), je ublažen efekat spoljne sredine. Na taj način su se rezultati morfoloških markera približili rezultatima molekularnih makera u proceni GD inbred linija kukuruza.
Autor za kontakt: Vojka Babić, Institut za kukuruz, Zemun Polje, Beograd, Tel: +381 11 3756704; E-mail: vbabic@mrizp.rs.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1(2012),
str: 129 - 138
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:634.11
Originani naučni rad
VARIJABILNOST OSOBINA PERSPEKTIVNIH SELEKCIJA JABUKE
GRUPE ‘JONATHAN’
Lukić Milan, Marić Slađana, Glišić Ivana, Milošević Nebojša
Institut za voćarstvo, Čačak
Izvod
Jabuka (Malus ´ domestica Borkh.) je ekonomski najznačajnija vrsta roda Malus Miller, koja se u Srbiji gaji na oko 30.000 ha sa prosečnom proizvodnjom od 209.089 tona (za period 2000-2009. godina). Oplemenjivanje jabuke zauzima značajno mesto u programima više naučnih institucija širom sveta. Osnovni ciljevi oplemenjivanja su nove sorte visokog kvaliteta ploda i dobrih skladišnih sposobnosti, otporne prema prouzrokovačima bolesti i štetočinama i to pre svega prema Venturia inaequalis. Analizom pedigrea 50 sorti jabuke utvrđeno je da se sorte ‘Cox's Orange Pippin’, ‘Golden Delicious’, ‘Jonathan’ i ‘McIntosh’ najčešće pojavljuju u pedigreu ekonomski značajnih sorti.
U radu je prikazano šest perspektivnih selekcija jabuke, stvorenih u Institutu za voćarstvo u Čačku, kod kojih je ‘Jonathan’ jedna roditeljska sorta. Ispitivane selekcije su nastale iz sledećih ukrštanja: ‘Jonathan’ ´ ‘Idared’ (J/3/60 i J/2/53), [‘Jonathan’ ´ J/54/53/59] ´ J/27/127/62 (J/4/106) i ‘Jonathan’ ´ J/54/53/59 (J/1/55, J/1/71 i J/1/15). Proučavane su fenološke osobine (fenofaze cvetanja i zrenja), pomološke osobine (fizičke i hemijske osobine ploda) i rodnost. Selekcije nastale ukrštanjem ‘Jonathan’ ´ ‘Idared’ imale su prosečno najveću masu ploda (J/2/53; 188,4 g) i prosečno najveći prinos po jedinici površine (J/3/60; 34 t ha-1). Visokim kvalitetom ploda odlikuju se selekcije nastale iz ukrštanja ‘Jonathan’ ´ J/54/53/59. Najviši sadržaj rastvorljivih suvih materija imala je selekcija J/1/55 (15,3%), dok je selekcija J/1/71 imala najviši sadržaj ukupnih šećera i kiselina (9,61% i 1,46%, resp.).
Autor za kontakt: Milan Lukić, Institut za voćarstvo, Kralja Petra I/9, 32000 Čačak, Srbija, Phone: ++381 32 221 375, Fax: ++381 32 221 391,
E-mail: milanmlukic@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1(2012), str: 139 – 152
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
DOI:
10.2298/GENSR1201139B
Originani naučni rad
TRAJANJE VEGETACIJE KAO PARAMETAR FENOLOŠKE VARIJABILNOSTI LUŽNJAKA (QUERCUS ROBUR L.)
Branislava BATOS1, Danijela MILJKOVIĆ2, Jelena NINIĆ-TODOROVIĆ3
1Institut za šumarstvo, Beograd, Srbija,
2Institut za biološka istraživanja ”S. Stanković”, Univerzitet u Beogradu,
Beograd, Srbija,
3Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, Novi Sad, Srbija
Izvod
U radu su predstavljeni rezultati analize dužine trajanja vegetacije kao faktora fenološke varijabilnosti lužnjaka (Quercus robur L.). Istraživanja su obavljena na stablima u dve populacije lužnjaka na dva lokaliteta na području Beograda. Prosečno dužina trajanja vegetacije na lokalitetu Ada Ciganlija iznosi 166 dana a na lokalitetu Bojčinska šuma 179 dana. Obzirom da se populacije nalaze u sličnim sredinskim i stanišnim uslovima, dobijene razlike se mogu smatrati posledicom unutarvrsne varijabilnosti lužnjaka i genetičke strukture populacije. Potvrđene su značajne razlike između tri uzastopne godine osmatranja.
Autor za kontakt: Branislava Batos, Institut za šumarstvo,Kneza Višeslava 3,11030 Beograd, Srbija,Tel.: +381 11 3553454,Fax: +381 11 2545969,E-mail: branislavabatos@gmail.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1(2012), str: 153 – 162
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
DOI:
10.2298/GENSR1201153B
Originani naučni rad
IZVORI VARIJABILNOSTI I NASLEDNOST DIREKTNO MERENIH OSOBINA U PERFORMANS TESTU BIKOVA SIMENTALSKE RASE
Vladan BOGDANOVIĆ
Univerzitet u Beogradu – Poljoprivredni fakultet, Beograd, Srbija
Izvod
U cilju proučavanja varijabilnosti i naslednosti direktno merenih osobina (osobine porasta i telesne razvijenosti) u performans testu bikova simentalske rase, podaci o 371 biku koji su rođeni i testirani u peridou od 13 godina su analizirani. Podaci su analizirani kako bi se ocenio uticaj godine i meseca telenja, matične farme i grupe u testu, kao i uticaj ostalih, nedeterminisanih faktora na osobine porasta i telesne razvijenosti, ali i da se procene komponente varijanse pomenutih osobina. Godina i meseca telenja su imali različit efekat na varijabilnost osobina porasta, dok su matična farma i grupa u testu ispoljile konzistentan, visoko značajan uticaj na one osobine na koje su mogle da utiču. Sa druge strane, sve osobine telesne razvijenosti su bile pod stalnim i visoko značajnim uticajem godine telenja, dok je mesec telenja ispoljavao svoj efekat na različitim nivoima statističke značajnosti. Uticaj matične farme se skoro kod svih osobina telesne razvijenosti smanjivao od početka do kraja testa. Koeficijenti heritabiliteta za prosečan dnevni prirast pre testa, u testu i od rođenja do kraja testa iznosili su 0.27, 0.39 i 0.29, odgovarajuće. Za izmerene telesne mase, koeficijenti heritabiliteta su iznosili 0.23, 0.25 i 0.30 za telesnu masu pri telenju, telesnu masu na početku i na kraju testa, odgovarajuće. Koeficijenti heritabiliteta za visinu grebena, obim grudi, dubinu grudi i dužinu tela na kraju performans testa iznosili su 0.43, 0.30, 0.33 i 0.29, odgovarajuće.
Autor za kontakt: Vladan Bogdanović, univerzitet u Beogradu – Poljoprivredni fakultet, , Nemanjina 6, 11080 Zemun-Beograd, Srbija,Phone: +381-11-2615-315, Fax: +381-11-3161-490,E-mail: vlbogd@agrif.bg.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1(2012),
str: 163-176
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:632
DOI:
10.2298/GENSR120113T
Originani naučni rad
DIVERZITET FUSARIUM VERTICILLIOIDES I F. PROLIFERATUM IZOLATA U POTENCIJALU SINTEZE FUMONIZINA B1 ZAVISNO OD POREKLA
Sonja TANČIĆ1, Slavica STANKOVić2, Jelena LEVIĆ2, Vesna KRNJAJa3,
Jelena VUKOJEVIĆ4
1 Laboratorija za fitopatologiju, Odeljenje za uljane culture, Institut za ratarstvo i povrtarstvo Novi Sad, Srbija
2 Laboratorija za fitopatologiju, Institut za kukuruz Zemun Polje, Srbija
3Institut za stočarstvo, Zemun, Srbija
4 Katedra za algologiju, mikologiju i lihenologiju, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija
Izvod
Vrste roda Fusarium karakteriše izuzetna intraspecijska i interspecijska varijabilnost u pogledu morfoloških, fizioloških i genetičkih svojstava. Proučavan je intraspecijski i interspecijski diverzitet izolata vrsta Fusarium verticillioides i Fusarium proliferatum u produkciji fumonizina B1 zavisno od njihovog porekla sa zrna kukuruza i pšenice. Potencijal sinteze fumonizina B1 kod 42 izolata je ispitivan HPTLC i ELISA metodom. Svih 22 izolata vrste F. verticillioides i 20 izolata vrste F. proliferatum su imali sposobnost stvaranja toksina fumonizina B1. Potencijal za sintezu fumonizina je varirao od 88.60 ppm do 1,300.60 ppm kod izolata vrste F. verticillioides i od 2.37 ppm do 1,246.00 ppm kod F. proliferatum izolata. Prema Mann-Whitnev U testu nije bilo statistički značajnih razlika srednjih vrednosti sintetisanog FB1 između F. verticillioides izolata poreklom sa kukuruza (628.13 ppm) i pšenice (696.38 ppm), kao ni kod F. proliferatum izolata poreklom sa kukuruza (212.32 ppm) i pšenice (158.07 ppm). Visoke vrednosti koeficijenta varijacije ukazuju da je varijabilnost u potencijalu sinteze fumonizina B1 bila više izražena kod izolata poreklom sa kukuruza nego pšenice kod obe ispitivane vrste.
Autor za kontakt: Sonja Tančić, Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Maksima Gorkog, Novi Sad,
tel +38121 4898425, +38164 8706073, Fax r: +38121 6413833,
e-mail: sonja.tancic@ifvcns.ns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 177-187
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:634.11
DOI:
10.2298/GENSR120177D
Originani naučni rad
PRIMENA KRITERIJUMA SORTIRANJA U ODREĐIVANJU VOLUMENA I POVRŠINE OŠTEĆENJA PLODA IRANSKE SORTE JABUKE “GOLAB-KOHANZ“
Ahmad DADASHPOUR
Young Researchers Club, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University,
Tehran, Iran
Izvod
Obim oštećenja jabuke u procesu od branja do iskorišćavanja ploda zavise od genetičke osnove sorte i efekta faktora dorade kao što su površina podloge brojača, visina pada i linearnosti početne brzine pada. Uticaj ovih faktora je ispitivan na oštećenja ploda iranske sorte “Golab-Kohanz” u eksperimentu postavljenog u kompletnom random sistemu (CRD – Completely Randomized Design). Korišćenjem faktorijalnog testa na tri nivoa visine pada ( 10, 20 i 30 cm), brzine trake transporta (0.05, 0.1 i 0.15 ms-1 i četiri vrste površine trake (drvo, čelik, plastika i karton). Testiranja su vršena u tri ponavljanja sa 108 tretmana. Rezultati analize varijanse su pokazali značajnost efekta visine pada i vrste površine trake na površinu nagnječenja ploda (na nivou verovatnoće P ≤ 1%) dok je zapremina oštećenja bila značajno zavisna samo od kontakta sa površinom trake (P ≤ 0.01 %). Test poređenja proseka je ukazao da ne postoje značajne razlike uticaja nivoa brzine transporta na površinu i volumen nagnječenja. Takođe nije bilo značajnih razlika između nivoa uticaja visine pada na volume nagnječenja dok su razlike statistički značajne u površini nagnječenja. Čelična i drvena površina trake nisu značajno uticale na površinu i volume oštećenja dok su utvrđene statistički značajne razlike kod plastične i kartonske podloge. Zbog svega utvrđenog u procesu od branja do iskorišćavanja ploda iranske jabuke “Golab-Kohanz”.
Autor za kontakt: Ahmad Dadashpour, Young researchers club, Shahr-e-qods branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran, dadashpour@can.ut.ac.ir
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 189-200
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:632
DOI: 10.2298/GENSR12011809O
Originani naučni rad
MOLEKULARNA KARAKTERIZACIJA POPULACIJA CNK IZ SRBIJE
Violeta ORO1 i Vesna ORO RADOVANOVIĆ2
1 Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu, Beograd, Srbija
2 Štampa Sistem, Beograd, Srbija
Izvod
Morfologija cistolikih nematoda krompira (CNK) je do nedavno bila gotovo jedini način identifikacije ovih karantinskih organizama. Molekularne analize su u poslednje dve decenije doprinele bržoj i efikasnijoj identifikaciji dve Globodera vrste (Globodera pallida i G. rostochiensis) i omogućile uvid u genetičku strukturu onih delova koji su praktično bili nedostupni morfološkim studijama. Molekularna karakterizacija je urađena u ITS1-5.8S-ITS2 regionu. Poređenja su vršena sa sekvencama različitih stranih populacija CNK preko NCBI GenBank baze podataka. Rezultati molekularnih studija pokazuju sličnosti i razlike domaćih i stranih populacija CNK u proučavanom delu genoma.
Autor za kontakt: Violeta Oro, Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu, Teodora Drajzera 9, Beograd, Srbija, tel: 381 11 2660 049, e-mail: viooro@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, broj 1 (2012),
str: 201-216.
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
DOI: 10.2298/GENSR1201201K
Pregledni rad
SAVREMENI PRAVCI RAZVOJA POLJOPRIVREDE I ZAHTEVI U OPLEMENJIVANJU BILJAKA I KORIŠĆENJU ZEMLJIŠTA
Dušan Kovačević1,3 i Branka Lazić2,3
1Poljoprivredni fakultet, Zemun
2Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
3Akademija inženjerskih nauka Srbije
Izvod
Budućnost poljoprivrednog razvoja u XXI veku podrazumeva održivu poljoprivredu kao alternativu sadašnjoj konvencionalnoj. Poljoprivreda je obično razvijena onoliko koliko i samo društvo u kome postoji kao privredna grana. Danas postoje različiti pravci na kojima je zasnovana poljoprivreda, od najviše zastupljene vrlo intenzivne konvencionalne poljoprivrede, do brojnih ekoloških pravaca zasnovanih na ekološkim principima.
Konvencionalna (industrijska) poljoprivreda ima zadatak da obezbedi maksimalnu proizvodnju u pogledu kvantiteta i kvaliteta. Za te svrhe koristimo brojne agrotehničke mere, koje ponekad, pored očekivanih pozitivnih, imaju mnoge negativne dugoročne efekte u agroekosistemima i u ekosistemu u celini.
Organska poljoprivreda je jedan od interesantnih aktuelnih pravaca zasnovan na ekološkim principima i na odsustvu primene agrohemikalija. Zahvaljući sveobuhvatnom pristupu organskom proizvodnjom dobija se bolji kvalitet proizvoda (bolji ukus, povećan sadržaj suve materije, vitamina i drugih antioksidantnih materija), zaštita prirodnih resursa (zemljište, voda) i povećanje biodiverziteta sa pažljivim izborom sorata za specifične namene.
Autor za kontakt: Dusan Kovacevic, Poljoprivredni fakultet,, Nemanjina 6, 11080 Zemun, Srbija. tel: +381 11 2315615