GENETIKA, Vol. 44, broj 2 (2012)
Sofija Petrović i Miodrag Dimitrijević
EROZIJA GENETIČKOG DIVERZITETA STRNIH ŽITA [Izvod] [Rad]
Emina MLADENOVIĆ, Janoš BERENJI, Marija KRALJEVIĆ-BALALIĆ, Jelena ČUKANOVIĆ, Ivana BLAGOJEVIĆ
MULTIVARIJACIONA ANALIZA VRSTA IZ FAMILIJE CUCURBITACEAE [Izvod] [Rad]
Ahmad DADASHPOUR
UTICAJ RAZLIČITIH IZVORA I KONCENTRACIJE SOLI NA KLIJANJE I RAST KLIJANACA VELIKOG BROJA SEMENA BUNDEVE KOJE SE KORISTE KAO PODLOGA U IRANU [Izvod] [Rad]
GENOTIPSKA SPECIFIČNOST NEKIH SVOJSTAVA OZIME PŠENICE I NJIHOV UTICAJ NA PRINOS [Izvod] [Rad]
Evica MRATINIĆ, Milica FOTIRIĆ AKŠIĆ, Radmila JOKOVIĆ
PROUČAVANJE DIVERZITETA DIVLJE TREŠNJE (PRUNUS AVIUM L.) NA PODRUČJU JUGO-ISTOČNE SRBIJE [Izvod] [Rad]
Nenad PAVLOVIĆ, Jasmina ZDRAVKOVIĆ, Dejan CVIKIĆ, Milan ZDRAVKOVIĆ, Slađan ADŽIĆ, Suzana PAVLOVIĆ, Gordana ŠURLAN-MOMIROVIĆ
MOGUĆNOST PRIMENE MOLEKULARNIH RAPD MARKERA U SELEKCIJI CRNOG LUKA [Izvod] [Rad]
ANALIZA MULTIVARIJANSE I UTVRĐ]IVANJE NAJBOLJEG INDIREKTNOG KRITERIJUMA SELEKCIJE NA GENETIČKO POBOLJŠANJE SPOSOBNOSTI BIOLOŠKE FIKSACIJE AZOTA KOD RAZLIČITIH GENOTIPOVA PASULJA (Phaseolus vulgaris L.) [Izvod] [Rad]
Sanja RADIČEVIĆ, Radosav CEROVIĆ, Milan LUKIĆ, Svetlana A. PAUNOVIĆ, Darko JEVREMOVIĆ, Slobodan MILENKOVIĆ i Milisav MITROVIĆ
SELEKCIJA AUTOHTONIH GENOTIPOVA VIŠNJE (Prunus cerasus L.) NA PODRUČJU FEKETIĆA [Izvod] [Rad]
Dragoslav IVANIŠEVIĆ, Nada KORAĆ, Petar CINDRIĆ, Đorđe PAPRIĆ, Ivan KULJANČIĆ, Mira MEDIĆ
SUBKLONOVI RIZLINGA ITALIJANSKOG [Izvod] [Rad]
Janko ČERVENSKI, Jelica GVOZDANOVIĆ-VARGA, Dušanka BUGARSKI, Adam TAKAČ, Svetlana GLOGOVAC
NOVI EKPERIMENTALNI HIBRID KUPUSA POGODAN ZA RANU PROIZVODNJU [Izvod] [Rad]
Zvonko SPASIĆ, Božidar MILOŠEVIĆ, Nebojša LALIĆ, Sonja SAMARDŽIĆ, Zoran ILIĆ, Bojana RISTANOVIĆ
KOMPARACIJA KOEFICIJENATA NASLEDNOSTI PROIZVODNIH OSOBINA U POPULACIJI KRAVA CRNO BELE RASE [Izvod] [Rad]
Naser SABAGHNIA, Rahmatollah KARIMIZADEH, Mohtasham MOHAMMADI
MODEL SELEKCIJE TVRDE PŠENICE PREKO MODELA GLAVNOG ADITIVNOG EFEKTA I VIŠESTRUKE INTERAKCIJE [Izvod] [Rad]
Srđan STOJNIĆ, Saša ORLOVIĆ, Andrej PILIPOVIĆ, Dragica VILOTIĆ, Mirjana ŠIJAČIĆ-NIKOLIĆ, Danijela MILJKOVIĆ
VARIJABILNOST FIZIOLOŠKIH PARAMETARA LISTA KOD TRI PROVENIJENCIJE BUKVE (Fagus sylvatica L.) U PROVENIJENIČNOM TESTU U SRBIJI [Izvod] [Rad]
Vesna DRAGIČEVIĆ, Milena SIMIĆ, Mile SEČANSKI, Gorica CVIJANOVIĆ, Anika NIŠAVIĆ ISPITIVANJE OSETLJIVOSTI LINIJA KUKURUZA PREMA NEKIM SULFONILUREA HERBICIDIMA [Izvod] [Rad]
Mirjana LJUBOJEVIĆ, Vladislav OGNJANOV, Dušica BOŠNJAKOVIĆ, Goran BARAĆ, Marina OGNJANOV, Emina MLADENOVIĆ, i Jelena ČUKANOVIĆ
DEKORATIVNE FORME VIŠNJE I TREŠNJE [Izvod] [Rad]
Dragana Jošić, Radmila Pivić, Miroslav Miladinović, Mira Starović, Snežana Pavlović, Simonida Đurić, Mirjana Jarak
Antifungalna aktivnost i genetički diverzitet selektovanih Pseudomonas spp. iz rizosfere kukuruza u Vojvodini [Izvod] [Rad]
Zoran JOVOVIĆ, Željko DOLIJANOVIĆ, Dušan KOVAČEVIĆ, Ana VELIMIROVIĆ, Milan BIBERDŽIĆ
Produktivne osobine različitih genotipova krompira u planinskom regionu Crne Gore [Izvod] [Rad]
Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ, Marija KOSTADINOVIĆ, Danijela RISTIĆ, Milan STEVANOVIĆ, Zoran ČAMDŽIJA, Milomir FILIPOVIĆ, Dragan KOVAČEVIĆ
KORELACIJA PRINOSA I HETEROZISA HIBRIDA KUKURUZA I NJIHOVIH RODITELJSKIH LINIJA SA GENETIČKOM DISTANCOM NA OSNOVU SSR MARKERA [Izvod] [Rad]
Mihailo JELIĆ, Bojan KENIG, Marija TANASKOVIĆ, Marina STAMENKOVIĆ-RADAK, Marko ANĐELKOVIĆ
ANALIZA POVEZANOSTI HROMOZOMSKE I MITOHONDRIJALNE DNK VARIJABILNOSTI VRSTE Drosophila subobscura IZ KANJONA LAZAREVE REKE [Izvod] [Rad]
Danijela KONDIĆ, Desimir KNEŽEVIĆ, Aleksandar PAUNOVIĆ
MASA ZRNA GENOTIPOVA TRITIKALEA (X TRITICOSECALE WITTMACK) U AGROEKOLOŠKIM USLOVIMA BANJA LUKE [Izvod] [Rad]
Marina NONIĆ, Cristina VETTORI, Fabio BOSCALERI, Jelena MILOVANOVIĆ, Mirjana ŠIJAČIĆ-NIKOLIĆ
GENETSKI MODIFIKOVANO DRVEĆE - STANJE I PERSPEKTIVE [Izvod] [Rad]
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), str. 217-226
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.1
Originalni naučni rad
EROZIJA GENETIČKOG DIVERZITETA STRNIH ŽITA
Sofija Petrović i Miodrag Dimitrijević
Poljoprivredni fakultet, Departman za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Izvod
Žitarice imaju važnu ulogu u ljudskoj ishrani, pa se oplemenjivanjem teži da se dobiju sorte sa visokim genetičkim potencijalom za prinos. One odgovaraju savremenoj poljoprivrednoj proizvodnji, koja uključuje širenje intenzivnih sorti na velikim površinama i kriterijume oplemenjivanja vodi u istom smeru. Posledica je drastično smanjenje broja vrsta i genotipova (genetička erozija), odnosno suženje biološke raznovrsnosti lokalnih populacija i spontanih srodnika (biodiverziteta) strnih žita.
Na osnovu detaljnog inventarisanja na teritoriji Crne Gore i delimično u istočnoj Srbiji, uočena je ugroženost genskog fonda strnih žita. Razlog ovome je prelazak na drugu vrstu poljoprivredne proizvodnje, promena namene zemljišta, prisustvo staračkih domaćinstava, klimatske promene, kao i korišćenje intenzivnih sorti žitarica. Stare sorte i lokalne populacije predstavljaju originalnu genetičku varijabilnost, mogu da se koriste u programima oplemenjivanja i u organskoj proizvodnji. Stoga je bitno da se preduzmu mere za očuvanje genetičkih resursa žitarica.
Autor za kontakt: Sofija Petrović, Poljoprivredni fakultet, Departman za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, D. Obradovića 8, 21000 Novi Sad, Srbija. Tel: +381 21 485 3208, e-mail sonjap@polj.uns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), str.
227-234
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.633
Originlani naučni rad
MULTIVARIJACIONA ANALIZA VRSTA IZ FAMILIJE CUCURBITACEAE
Emina MLADENOVIĆ1, Janoš BERENJI2, Marija KRALJEVIĆ-BALALIĆ1,
Jelena ČUKANOVIĆ1, Ivana BLAGOJEVIĆ1
1Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet, Departman za voćarstvo i vinogradarstvo,
hortikulturu i pejzažnu arhitekturu, Novi Sad
2Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Izvod
Egzotične vrste iz porodice Cucurbitaceae slabo su zastupljene u Srbiji ali s obzirom na njihove morfološke osobine i dekorativnost zaslužuju veću pažnju. Cilj rada je bio proučavanje varijabilnosti i upotrebne vrednosti deset vrsta iz porodice Cucurbiataceae. Na osnovu genetičke varijabilnosti, vrste su grupisane u 8 klastera. Osobine ploda kod većine vrsta pokazale su veliku sličnost dok su se najveće razlike pokazale kod osobina cveta i lista. Najduži plod bio je kod vrste Trichosanthes cucumerina (46.2 cm), dok je najkraći plod imala vrsta Cucumis myriocarpus (3.4 cm) koja je imala i najmanji obim ploda (4.4 cm). Najveći obim ploda zabeležen je kod vrste Cucumis aculeatus (16.4 cm). U pogledu boje ploda izdvojila se vrsta Momordica balsamina koja je imala plod crvene boje za razliku od ostalih vrsta čiji su plodovi bili u različitim nijansama zelene. Budući da je upotreba ovih vrsta višestruka (ishrana ljudi i stoke, dekorativnost) navedene vrste zaslužuju posebnu pažnju u svojoj daljoj proizvodnji i upotrebi.
Autor za kontakt: Emina Mladenović,Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet, Departman za voćarstvo i vinogradarstvo, hortikulturu i pejzažnu arhitekturu, Novi Sad, Dositeja Obradovića 30, 21000 Novi Sad, tel: +38121 485 3269, fax:+381 21 450 123, e-mail: eminam@polj.uns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2 (2012), str. 235 -250
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635.62
Originalni naučni rad
UTICAJ RAZLIČITIH IZVORA I KONCENTRACIJE SOLI NA KLIJANJE I RAST KLIJANACA VELIKOG BROJA SEMENA BUNDEVE KOJE SE KORISTE KAO PODLOGA U IRANU
Ahmad DADASHPOUR
Klub mladih istraživača, Shahr-e-Qods Ogranak, Islamic Azad University,
Tehran, Iran
Izvod
U radu su prikazani rezultati istraživanja efekta različitih izvora i koncentracija soli (C, Cl 2 , NaCl i KCl) , merenih električnom provodljivošću (0, "kontrola", 1, 3, 5, 7 i 9 dS m-1) na klijanje semena i rast klijanaca sorata bundeve “Ferro”, “Obez”, “RS 841” i “Strong Tosa F1” koje se koriste kao podloga. Dobijeni rezultati su pokazali da brzina klijanja, dužina korena, visina klijanca, težina sveže mase korena, težina suve mase korena, težina sveže mase klijanca i težina sveže mase klijanca imaju tendenciju smanjenja kod svih ispitivanih sorata kada je električna provodljivost rastvora veća od 5 dS m-1, nezavisno od izvora soli. Tri dana posle setve klijavosti od 5% je dobijena kod sorte RS 841 na svakom izvoru soli i svim koncentracijama, dok je klijavost iznad 50% dobijena kod sorte “Strong Tosa” pod istim uslovima izuzev kod CaCl kao izvora soli. Nezavisno od toga, seme koje je naklijavano na podlozi koja je imala visoku koncentraciju CaCl je imalo manju brzinu klijanja i slab porast klijanaca kada se uporedi sa podlogom koja je imala iste koncentracije NaCl i KCl,. Zaključeno je da su sve ispitivane sorte bile osetljivije na oncentracije CaCl nego na podlogama sa KCl i NaCl.
Autor za kontakt: Ahmad Dadashpour, Young Researchers Club, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran, email: dadashpour@can.ut.ac.ir
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.2 (2012), str. 249 -.258
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC575:633.11
Originalni naučni rad
GENOTIPSKA SPECIFIČNOST NEKIH SVOJSTAVA OZIME PŠENICE
I NJIHOV UTICAJ NA PRINOS
Izvod
U radu su prikazani rezultati dvogodišnjih ispitivanja genotipske specifičnosti nekih parametara akumulacije azota i komponenti prinosa, kao i njihov pojedinačni i združeni uticaj na prinos po biljci, kod dvadeset domaćih sorata ozime pšenice. Uočene su značajne razlike između ispitivanih genotipova u svim proučavanim svojstvima. Koeficijent varijacije se kretao od 6,81% za masu 1000 zrna do 12,91% za ukupnu akumulaciju azota. Klaster analiza je pokazala podelu ispitivanih genotipova u dve grupe, od kojih se veća grupa dalje deli na više podgrupa. Dobra definisanost grupa znači da obrazac variranja ovih svojstava predstavlja karakteristično svojstvo genotipa. Višestruka regresiona analiza je pokazala da sva četiri ispitivana svojstva, kao i vrednost preseka, pokazuju značajan efekat na prinos zrna. Najjači efekat na prinos zrna je imao broj zrna u klasu, sa standardizovanim regresionim koeficijentom (β) od 0,535. Korigovana vrednost R2 (0,984) pokazuje da je 98,4% od ukupnih varijacija u prinosu zrna objašnjeno dejstvom četiri ispitivana svojstva. Kada se posmatra biološki prinos, samo ukupna akumulacija azota i vrednost preseka su bile značajne. β vrednost za ukupnu AN je bila 0,713, a korigovana R2 vrednost 0,787.
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2 (2012), str. 259-268
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:634.23
Originalni naučni rad
PROUČAVANJE DIVERZITETA DIVLJE TREŠNJE (PRUNUS AVIUM L.) NA PODRUČJU JUGO-ISTOČNE SRBIJE
Evica MRATINIĆ1, Milica FOTIRIĆ AKŠIĆ1, Radmila JOKOVIĆ2
1Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet, Beograd, Srbija
2 Institut za Šumarstvo, Beograd, Srbija
Izvod
U ovom radu ispitivane su fenološke, morfološke i hemijske osobine deset genotipova divlje trešanje (Prunus avium L.) različite boje pokožice, poreklom iz jugoistočne Srbije. Izučavanjem ove germplazme otkriven je značajan biodiverzitet između ispitivanih biljaka. Analiza varijanse otktrila je značajne razlike između genotipova za skoro sve proučavane osobine. Klaster analizom genotipovi divlje trešnje su grupisani i na osnovu pomološke kategorizacije su izdvojene dve grupe. Prva grupa je sadržala dve podgrupe i obuhvatala je sedam genotipova, dok je drugoj pripadalo samo tri genotipa. Bez obzira na značajne razlike ovaka podela između proučavanih biljaka je izvršena na osnovu koncentracije ukupnih fenola. Nivo genetičkog diverziteta kod proučavanih genotipova divlje trešnje je veoma viosk i zbog toga ova stabla su koristan izvor varijabilnosti za pročavane osobine i mogu se koristiti u budućim oplemenjiačkim programima pri ukršanju između sorti i divljih genotipova.
Autor za kontakt: Milica Fotirić Akšić, Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet, Beograd, Srbija, Nemanjina 6, 11080 Beograd-Zemun, Srbija, tel: ++ 381 64 2612710, fax: ++ 381 11 2199 805, e-mail: fotiric@agrif.bg.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2 (2012), pp. 269-278
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575.635.23
Originlani naučni rad
MOGUĆNOST PRIMENE MOLEKULARNIH RAPD MARKERA
U SELEKCIJI CRNOG LUKA
Nenad PAVLOVIĆ 1, Jasmina ZDRAVKOVIĆ 1, Dejan CVIKIĆ 1, Milan ZDRAVKOVIĆ 1, Slađan ADŽIĆ 1, Suzana PAVLOVIć 1, Gordana ŠURLAN-MOMIROVIĆ 2
1Institut za povrtarstvo, Smederevska Palanka,
2Poljoprivredni fakultet, Zemun
Izvod
U cilju procene divergencije na molekularnom nivou roditeljskih linija koje su korišćene u dialenom ukrštanju sa ciljem dobijanja superiornog potomstva (hibrida F1 generacije) u Institutu za povrarstvo, urađana je molekularna analiza primenom pet RAPD markera kod pet roditeljskih parova. Ovim putem je sagledan njihov genetički polimorfizam kao i mogućnost njihove dalje primene u oplemenjivačkim programima. Informacije dobijene ovim istraživanjem predstavljaju pionirski poduhvat u primene molekularnih markera na crnom luku u Srbiji.
Analize su izvršene upotrebom RAPD prajmera, za koje je u ranijim istraživanjima utvrđen visok stepen polimorfizma. U svih pet slučajeva je došlo do amplifikacije odgovarajućih DNA segmenata. Ukupno je očitano 50 bendova, dužine fragmenata u rasponu od 500 do 3000 bp. Broj polimorfnih bendova po prajmeru se kretao od 8 do 13. U našem istraživanju na nivou svih analiziranih prajmera, utvrđen je visok stepen polimorfizma između analaziranih genotipova. Na osnovu UPGMA dendograma analizirani genotipovi su razvrstani u dva osnovna klastera i dva subklastera.
Autor za kontakt: Nenad Pavlović, Institut za povrtarstvo, Karađorđeva 71, 11420 Smederevska Palanka, Srbija, tel: 381 26 323 170, fax 381 26 323 785, e-mail: npavlovic@institut-palanka.co.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), pp. 279-284
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635.652
Originani naučni rad
ANALIZA MULTIVARIJANSE I UTVRĐ]IVANJE NAJBOLJEG INDIREKTNOG KRITERIJUMA SELEKCIJE NA GENETIČKO POBOLJŠANJE SPOSOBNOSTI BIOLOŠKE FIKSACIJE AZOTA KOD RAZLIČITIH GENOTIPOVA PASULJA (PHASEOLUS VULGARIS L.)
Odelenje za poljoprivredu i oplemenjivanje biljaka, Khorasgan (Isfahan) Ogranak, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
Izvod
Da bi se utvrdili najbolji indirektni kriterijumi selekccije na genetičko poboljšanj sposobnosti biološke fiksacije azota, šesdeset četiri genotipa pasulja (Phaseolus vulgaris L.) su gajena u dva ista slučajna blok sistema. Inokulacija biljaka je vršena bakterijom Rhizobium legominosarum izolata L-109 biovarieteta Phaseoli samo u jednom blok sistemu dok je drugi blok sistem bio kontrola. Analiza korelacije je pokazala pozitivnu i visoko značajnu zavisnost većine ispitivanih osobina i procenta biološke fiksacije azota. Stepenasta regresija je pokazala da se osobina procenta ukupnog azota biljke, broj nodula po biljci i biološki prinos pripisuju sa 92.3 % variranju koje postoji u procentu fiksacije azota. Pat analiza ukazuje da te osobine pozitivno idirektno zavise od fiksacije azota. Zaključeno je da su te osobine obećavajući indirektni kriterijumi sselekcije na genetičko poboljšanje fiksacije azota genotipova pasulja (Phaseolus vulgaris L.), posebno u ranim generacijama.
Autor za kontakt: Ahmad Reza Golparvar, Department of Agronomy and Plant Breeding, Khorasgan (Isfahan) Branch, Islamic Azad University, P.O.Box: 81595-158, Isfahan, Iran, e-mail : dragolparvar@gmail.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.2(2012), pp. 285 -297
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:634.23
Originani naučni rad
SELEKCIJA AUTOHTONIH GENOTIPOVA VIŠNJE
(Prunus cerasus L.) NA PODRUČJU FEKETIĆA
Sanja RADIČEVIĆ1, Radosav CEROVIĆ1, Milan LUKIĆ1, Svetlana A. PAUNOVIĆ1, Darko JEVREMOVIĆ1, Slobodan MILENKOVIĆ2 i Milisav MITROVIĆ 3
1Institut za voćarstvo, Čačak
2Megatrend univerzitet – Beograd, Fakultet za biofarming, Bačka Topola
3Visoka poljoprivredna škola strukovnih studija, Šabac
Izvod
Autohtoni genotipovi voćaka su veoma značajan izvor genetičke varijabilnosti i vredan početni materijal za oplemenjivački rad. Institut za voćarstvo u Čačku ima dugu tradiciju proučavanja autohtonih genotipova kontinentalnih vrsta voćaka, sporadično očuvanih i širenih u nekim lokalitetima na prostoru Srbije. U periodu 2005–2006. godine ispitivane su osobine devet autohtonih genotipova višnje na području Feketića: vreme cvetanja i zrenja, pomološke osobine, biohemijski sastav ploda i poljska otpornost prema prouzrokovačima najznačajnijih bolesti višnje – ljubičaste pegavosti lišća trešnje i višnje (Blumeriella jaapii (Rehm.) v. Arx.), šupljikavosti lišća trešnje i višnje (Clasterosporium carpophilum (Lév.) Aderh.) i monilioze koštičavih vrsta voćaka (Monilinia laxa /Ader et Ruhl./ Honey ex Whetz.). Genotipovi su testirani na prisustvo Prune dwarf virus i Prunus necrotic ring spot virus. Plodovi većine genotipova su sazrevali tokom prve i druge dekade juna, i pripadaju kategoriji krupnih plodova, izuzetnih organoleptičkih svojstava. Najveću prosečnu masu ploda imao je genotip F-1 (8,1 g). Sadržaj rastvorljivih suvih materija i ukupnih šećera je bio najviši kod plodova genotipa F-4 (17,60%; 14,25%). Na osnovu kriterijuma poljske otpornosti prema prouzrokovačima bolesti višnje i kvaliteta ploda, mogu se izdvojiti genotipovi F-1, F-2, F-3, F-7 i F-8.
Autor za kontakt: Sanja Radičević, Institut za voćarstvo, Kralja Petra I 9, 32000 Čačak, Srbija, tel: 032 221 413,Fax: 032 221 391, e-mail: sanjaradicevic@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.2 (2012), pp. 299-306
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:634
Originani naučni rad
SUBKLONOVI RIZLINGA ITALIJANSKOG
Dragoslav IVANIŠEVIĆ¹, Nada KORAĆ¹, Petar CINDRIć¹, Đorđe PAPRIĆ¹,
Ivan KULJANČIĆ¹, Mira MEDIĆ¹
¹Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivreni fakultet, Novi Sad, Srbija
Izvod
Klonska selekcija je način da se eleminiše negativni uticaj mutacionih promena u budućem vinogradu, kao i da se spreči razmnožavanje biljaka koje su zaražene virusima ili virusima sličnim bolestima. Sorta Rizling italijanski je stara sorta. U Vojvodini se gaji već više vekova. Klonska selekcija sorte Rizling italijanski u Sremskim Karlovcima je otpočela 1975. godine. U januaru 1991. priznata su tri klona ove sorte. Ubrzo nakon toga je otpočeo rad na subklonskoj selekciji ova tri klona. Ovaj rad predstavlja rezultate subklonske selekcije sorte Rizling italijanski. Subklonovi SK 54-4 i SK 54-10 se karakterišu dobrim kvaliteetom, i njihovo grožđe se, u većini godina, može koristiti za proizvodnju vrhunskih vina.
Autor za kontakt: Dragoslav Ivanišević, Univerzitet u Novom Sadu, Poljoprivredni fakultet,
Trg Dositeja Obradovića 8, 21000 Novi Sad, Srbija, e-mail: idragoslav@polj.uns.ac.rs, tel: 00381 21 485 3367, fax: 00381 21 450 123
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2 (2012), pp. 307-316
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635.34
Originani naučni rad
NOVI EKPERIMENTALNI HIBRID KUPUSA
POGODAN ZA RANU PROIZVODNJU
Janko ČERVENSKI, Jelica GVOZDANOVIĆ-VARGA, Dušanka BUGARSKI,
Adam TAKAČ, Svetlana GLOGOVAC
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija
Izvod
U radu su analizirani eksperimentalni hibridi ranog kupusa stvoreni u prethodnom periodu u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo. Hibridi su međusobno dve godine testirani, iz čega je jedan hibrid (H17) izabran i prijavljen Republičkoj sortnoj komisiji. 2011 godine je eksperimentalni hibrid H17 i zvanično priznat kao rani hibrid kupusa, te registrovan pod imenom NS Mendo F1. Navedeni rani hibrid je nastao ukrštanjem dve linije kupusa, od kojih je jedna sterilna linija. Karakteriše se kratkom dužinom vegetacije, tj. 65 dana od rasadjivanja do berbe. Masa glavice se kreće od 2,5 kg do 3,5 kg u zavisnosti od agrotehnike. Glavica je svetlo zelene boje, slatkog ukusa pogodna za svežu potrošnju. Osobine koje su pokazale značajan udeo na formiranje varijabilnosti prve glavne komponente, su u stvari i osobine na koje selekcioneri daju i najveći značaj u oplemenjivačkim programima. To su svojstva koja direktno utiču na formiranje tržišne vrednosti novi hibrida, i čine pojedine hibride prepoznatljive na tržištu. To se odnosi pre svega na masu glavice i masu korisnog dela glavice.
Autor za kontakt: Janko Červenski, Institut za ratarstvo i povrtarstvo,, M.Gorkog 30, 21000 Novi Sad, Srbija, tel + 381 21 4898356, e-mail: jankic@ifvcns.ns.ac.rs, web: www.nsseme.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012),
str. 317 -324.
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:636
Originani naučni rad
KOMPARACIJA KOEFICIJENATA NASLEDNOSTI PROIZVODNIH OSOBINA U POPULACIJI KRAVA CRNO BELE RASE
Zvonko SPASIĆ 1, Božidar MILOŠEVIĆ, Nebojša LALIĆ,
Sonja SAMARDŽIĆ, Zoran ILIĆ, Bojana RISTANOVIĆ
Poljoprivredni fakultet, Lešak, Republika Srbija
Izvod
Na osnovu genetske varijabilnosti ekonomski značajnih osobina opredeljujemo se za određene metode u genetskom unapređenju zapata. Međutim, heritabilitet (h2) je značajan i za odgovor na pitanje koje se osobine mogu uključiti u ocenu priplodne vrednosti grla.Za utvrđivanje heritabiliteta je posmatrano 1.502 grla crno bele rase: 751 majka i 751 kćer (ukupno 6.393 laktacije).Koeficijenti naslednosti ispitivanih osobina krava izračunati su primenom tri metode: regresijom kćeri na majke, intraklasnom korelacijom po bikovima-očevima i za one osobine kod kojih postoji ponavljanje u toku života metodom repitabiliteta (R).Za prosečan prinos mleka, mlečne masti i mast korigovanog mleka tokom standardnih laktacija metodom regresije i repitabilitetom, ustanovljeni su srednji koeficijenti naslednosti (od 0,291 do 0,323), dok su intraklasnom korelacijom ustanovljeni visoki koeficijenti (od 0,461 do 0,543).Koeficijenti heritabiliteta za prosečan sadržaj mlečne masti su niski (od 0,029 do 0,192) pa je, prema tome, dalje poboljšanje ove kvantitativne osobine u populaciji moguće preko očeva-bikova sa većim genetskim potencijalom.
Autor za kontakt: Spasić Zvonko, Poljoprivredni fakultet, Lešak, Srbija, email:spasic.zvonko@gmail.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2 (2012), str. 325 -339
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.11
Originani naučni rad
MODEL SELEKCIJE TVRDE PŠENICE PREKO MODELA GLAVNOG ADITIVNOG EFEKTA I VIŠESTRUKE INTERAKCIJE
Naser SABAGHNIA1*, Rahmatollah KARIMIZADEH2,
Mohtasham MOHAMMADI2
I Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh, Iran.
2Dryland Agricultural Research Institute (DARI), Gachsaran, Iran.
Izvod
Prikazani su rezultati seta od 20 genotipova tvrde pšenice na 15 lokacija. Kombinovana analiza varianse je pokazala da se ispitivani genotipovi značajno razlikuju u prinosu i GE (godina x lokacija) interakciji. Metode unakrsne validacije i četiri različita F- testa, uključujući FGollob, FRatio, FGH1 and FGH2 su korišćena za testiranje interakcije G x E, IPCA (analiza glavnh komponenata prinosa) osobina i ukazala da dve, četiri, šest ili sedam osobina mogu da budu značajne. Prema EV1, D1, AMGE1 i SIPC1 parametima, genotipovi G3, G7 i G17 su najstabilniji dok je na osnovu EV4, D4, SIPC4 i AMGE4 parametara najstabilniji bio genotip G13. Hierarhijsko grupisanje u klastere je pokazalo da dvadeset jedan AMMI parameter stabilnosti i prosečan prinos mogu da budu podeljeni u četiri različite grupe. Grupa III sadrži prosečne prinose, koji su izračunate iz četiri, šest ili osam IPCAs (SIPC4, SIPC6 i SIPC8). U zaključku, G13 (DON-MD 81-36) je utvrđen kao najstabilniji genotip sa najvišim prinosom (2592.45 kg ha’1) i preporučen je za komercijalno gajenje u semi’aridnim uslovima Irana. Takođe, parametri bazirani na SIPC parametrima stabilnosti AMMI modela je nađen kao koristan u utvrđivanju stabilnosti prinosa ispitivanih genotipova.
Autor za kontakt: Naser Sabaghnia, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh, Iran, E-mail sabaghnia@maragheh.ac.ir
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.2 (2012), str. 341 -353
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
Originalni naučni rad
VARIJABILNOST FIZIOLOŠKIH PARAMETARA LISTA KOD TRI PROVENIJENCIJE BUKVE (Fagus sylvatica L.) U PROVENIJENIČNOM TESTU U SRBIJI
Srđan STOJNIĆ1, Saša ORLOVIĆ1, Andrej PILIPOVIĆ1, Dragica VILOTIĆ2, Mirjana ŠIJAČIĆ-NIKOLIĆ2, Danijela MILJKOVIĆ3
1 Univerzitet u Novom Sadu Institut za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu, Novi Sad, Srbija
2 Univerzitet u Beogradu Šumarski fakultet, Beograd, Srbija
3 Univerzitet u Beogradu Institut za biološka istraživanja Siniša Stanković, Beograd, Srbija
Izvod
U radu su prikazani rezultati istraživanja varijabilnosti neto fotosinteze (A), transpiracije (E), stomatalne provodljivosti (gs) i efikasnost korišćenja vode (WUE) kod tri provenijencije bukve (Fagus sylvatica L.) u provenijeničnom testu osnovanom na Fruškoj gori. Provenijencije obuhvaćene istraživanjem potiču sa tri lokaliteta koji se protežu duž areala bukve od severa prema jugu Evrope: Pfalzgrafenweiler (Nemačka), Grenchen (Švajcarska) i Valkonya (Mađarska). Rezultati ukazuju da su posmatrani fiziološki parametri bili pod uticajem kako stanišnih karakteristika lokaliteta, tako i genetičke konstitucije provenijencija. Na osnovu analize varijanse, konstatovane su statistički značajne razlike između provenijencija u pogledu intenziteta transpiracije (p≤0.037) i efikasnosti korišćenja vode (p≤0.011), dok razlike u pogledu neto fotosinteze i stomatalne provodljivosti nisu bile statistički značajne. Primenom kanonijske diskriminantne analize (CDA) izvršena je procena multivarijantnog odnosa između analiziranih fizioloških parametara. Provenijencije su se odvajaju po prvoj kanonijskoj osi (CD1) koja je opisivala 96.4 % varijabilnosti. Postojanje genetski uslovljenih razlika između istraživanih provenijencija je važan preduslov u očuvanju genetskih resursa bukve u Srbiji. Dobijene statistički značajne razlike između provenijencija u pogledu intenziteta transpiracije i efikasnosti korišćenja vode ukazuju na mogućnost izbora najboljih provenijencija za program oplemenjivanja na sušnim staništima. Provenijencija koja potiče sa najsušnijeg staništa (Valkonya) je imala najveću efikasnost korišćenja vode, što upućuje na visok potencijal ove provenijencije za primenu u programima pošumljavanja suvljih staništa.
Autor za kontakt: Srđan Stojnić, Univerzitet u Novom Sadu, Institut za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu, Antona Čehova 13d, 21000 Novi Sad, Srbija, tel: +38121540382. Fax: +38121540385. e-mail: srdjan_stojnic@yahoo.com
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.2(2012), str. 355-366
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
Originlani naučni rad
ISPITIVANJE OSETLJIVOSTI LINIJA KUKURUZA PREMA NEKIM SULFONILUREA HERBICIDIMA
Vesna DRAGIČEVIĆ1, Milena SIMIĆ1, Mile SEČANSKI1,
Gorica CVIJANOVIĆ2, Anika NIŠAVIĆ1
1 Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Zemun Polje, Srbija,
2 Megatrend Univerzitet, Fakutet za biofarming, Bačka Topola, Srbija&H,
2 Federalni Zavod za poljoprivredu, Sarajevo, B&H
Izvod
Linije kukuruza su osetljive prema različitim herbicidima, što otežava semensku proizvodnju. Osetljivost zavisi u velikoj meri od meteoroloških uslova. Objekat ispitivanja je utvrđivanje genetičke varijabilnosti i korelacije između fitotoksičnosti (EWRC ocena) i promena suve materije (DM), fenola i rastvorljivih proteina (SP) kod 19 ZP linija prema nikosulfuronu i foramsulfuronu, sa ciljem da se utvrdi osetljivost pojedinačnih linija, kao i model potencijalne tolerantnosti, tokom perioda 2006-2009. Negativan uticaj oba herbicida se odrazio ne povećanje DM, ali u većem stepenu je na to uticao nikosulfuron. Primenjeni herbicidi su takođe uticali na povećanje prosečnog sadržaja SP i smanjenje sadržaja fenola. Zahvaljujući različitim meteorološkim uslovima prisutnim tokom četiri godine ispitivanja, povećanje SP je bilo praćeno povećanjem EWRC vrednosti kod istih linija,suprotno od linija kod kojih bi se pad SP i povećanje nivoa fenola mogli vezati za potencijalnu tolerantnost, što naglašava važnost testiranja svake pojedinačne linije. Posebna pažnja bi se trebala posvetiti vremenu upotrebe herbicida (vezano za na meteorološke uslove i zakorovljenost).
Smanjenje SP i povećanje sadržaja fenola kod pojedinih linija zajedno sa nižim EWRC vrednostima bi moglo biti povezano sa njihovom tolerantnošću, što je posebno bilo naglašeno tokom 2009, kada nisu bila zabeležena vidljiva oštećenja kod biljaka.
Autor za kontakt: Vesna Dragićević, Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Slobodana Bajića 1, 11185 Zemun Polje, Srbija, e-mail: vdragicevic@mrizp.rs, tel +381113756704, Fax: +381113756707
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), str.
367 -375
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:634.23
Originalni naučni rad
DEKORATIVNE FORME VIŠNJE I TREŠNJE
Mirjana LJUBOJEVIĆ, Vladislav OGNJANOV, Dušica BOŠNJAKOVIĆ, Goran BARAĆ, Marina OGNJANOV, Emina MLADENOVIĆ, i Jelena ČUKANOVIĆ
Departman za voćarstvo, vinogradarstvo, hortikulturu i pejzažnu arhitekturu
Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
Izvod
Autor za kontakt: Mirjana Ljubojević, Departman za voćarstvo, vinogradarstvo, hortikulturu i pejzažnu arhitekturu Poljoprivredni fakultet, Dositej Obradović 8., 21000 Novi Sad. email: ikrasevm@polj.uns.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), str. 377-388
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
Originalni naučni rad
Antifungalna aktivnost i genetički diverzitet selektovanih Pseudomonas spp. iz rizosfere kukuruza
u Vojvodini
Dragana Jošić1, Radmila Pivić1, Miroslav Miladinović1, Mira Starović2, Snežana Pavlović3, Simonida Đurić4, Mirjana Jarak4
1Institut za zemljište, Beograd, Srbija
2 Institut za zaštitu bilja, Beograd, Srbija
3 Institut za Medicinska istraživanja “Dr Josif Pancic”, Beograd, Srbija
4Univerzitet Novi Sad, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad, Serbia
Izvod
Ekološki prihvatljiv metod kontrole bolesti bilja u poljoprivredi obuhvata primenu rizosfernih mikroorganizama koji produkuju antibiotike. Široka primena bakterija zahteva njihovu pažljivu selekciju i genetičku karakterizaciju. Ova istraživanja obuhvatila su karakterizaciju selektovanih Pseudomonas sojeva na osnovu rep-PCR metode korišćenjem ERIC i (GTG)5 prajmera, kao i parcijalne sekvence 16S rDNA. Nije detektovana produkcija acil-homoserin laktona (C4, C6, C8) kao QS molekula. Sojevi PS4 i PS6 su vrlo oskudno produkovali fenazine i nisu značajno inhibirali rast fitopatogenih gljiva. Soj Pseudomonas sp. PS2 je obilno produkovao 2-OH-PCA i PCA i inhibirao rast micelija 10 fitopatogenih gljiva od 25% (Verticillium sp.) do 65% (Fusarium equiseti). Genetička karakterizacija soja Pseudomonas sp. PS2 i detekcija produkcije fenazina kao glavnog inhibitora rasta fitopatogenih gljiva omogućiće primenu ovog soja kao bezbednog PGP agensa za biološku kontrolu u budućim ogledima u polju.
Autor za kontakt: Dragana Jošić, Institut za zemljište, T. Drajzera 7, Beograd, Srbija,E-mail: josicdragana@yahoo.com,Tel./Fax: 011/2667123,mob. 069/8223531; 063/8620622
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No.2(2012), str. 389 -397
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:635.21
Original scientific paper
Produktivne osobine različitih genotipova krompira
u planinskom regionu Crne Gore
Zoran JOVOVIĆ1, Željko DOLIJANOVIĆ2, Dušan KOVAČEVIĆ2, Ana VELIMIROVIĆ1, Milan BIBERDŽIĆ3
1Univerzitet Crne Gore, Biotehnički fakultet Podgorica, Crna Gora
2Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet Zemun, Beograd, Srbija
3Univerzitet u Prištini, Poljoprivredni fakultet Lešak, Srbija
Izvod
U radu su predstavljeni rezultati trogodišnjih proučavanja produktivnosti pet vodećih sorti krompira u Crnoj Gori: Riviera i Tresor (rana), Kennebec (srednje rana) i Aladin i Agria (srednje kasna). Istraživanja su sprovedena tokom 2009, 2010 i 2011. godine, na 3 pedoklimatski veoma različita lokaliteta u planiskom predjelu Crne Gore: Nikšić (800 m.n.v.), Kolašin (900 m.n.v.) i Žabljak (1450 m.n.v.). Poljski ogledi su postavljeni po standardnoj metodologiji, u pоtpunо slučајnоm blоk sistеmu, u 4 pоnаvljаnjа.
Analiza varijanse je pokazala da je prinos krompira značajno varirao u zavisnosti od genotipa, ispitivane godine i lokacije. Pored individualnog uticaja proučavanih faktora, visoko značajnim ocijenjene su i njihove interakcije (genotip x godina, genotip x lokalitet, godina x lokalitet, genotip x godina x lokalitet).U trogodišnjem prosjeku najveći prinos krtola postignut je u Kolašinu (28,9 th-1), najprinosnija sorta bila je Agria (30th-1), dok su najniži prinosi izmjereni kod Riviere (24.6th-1). Rezultati ovih istraživanja su pokazali da u brdsko-planinskom rejonu Crne Gore najbolje prinose daju srednje kasne sorte koje formiraju srednji broj krtola (Agria).
Autor za kontakt Zoran Jovović, Univerzitet Crne Gore, Biotehnički fakultet Podgorica, Mihaila Lalića1, 81000 Podgorica, Crna gora, e-mail: jovovic@t-com.me
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), str.
399 - 408
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633.15
Originani naučni rad
KORELACIJA PRINOSA I HETEROZISA HIBRIDA KUKURUZA
I NJIHOVIH RODITELJSKIH LINIJA SA GENETIČKOM DISTANCOM
NA OSNOVU SSR MARKERA
Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ, Marija KOSTADINOVIĆ, Danijela RISTIĆ, Milan STEVANOVIĆ, Zoran ČAMDŽIJA, Milomir FILIPOVIĆ,
Dragan KOVAČEVIĆ
Institut za kukuruz Zemun Polje, Beograd, Srbija
Izvod
Prinos, heterozis za prinos zrna i genetička distanca izračunata na osnovu SSR markera, su ispitivani za osam hibrida kukuruza i njihove roditeljske komponente. Prosečan prinos zrna F1 hibrida je bio 11.37 tha-1. Hibrid dobijen ukrštanjem linija L4xL6 je imao najveći prinos od 12.12 tha-1. Prosečna vrednost heterozisa u odnosu na prosečnog roditelja za prinos zrna za hibride je bila 164.25%, i varirala je od 136.72% (L4xL6) do 218.07% (L8xL2), i za heterozis u odnosu na boljeg roditelja od 100.70% (H4) do 212.60% (H2), prosečno 137.36%. Prosečna genetička distanca između roditeljskih linija ispitanih hibrida je bila 0.58 sa opsegom od 0.55 do 0.61. Korelacija između GD i prinosa hibrida je bila pozitivna (r=0.22), kao i sa heterozisom u odnosu na prosečnog roditelja (r=0.12) odnosno heterozisom u odnosu na boljeg roditelja (r=0.45).
Autor za kontakt: Snezana Mladenovic Drinic, Institut za kukuruz Zemun Polje, Slobodana Bajica 1, 11185 Zemun Polje, Srbija, email: msnezana@mrizp.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), str. 409 -417.
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575
Original scientific paper
ANALIZA POVEZANOSTI HROMOZOMSKE I MITOHONDRIJALNE DNK VARIJABILNOSTI VRSTE Drosophila subobscura
IZ KANJONA LAZAREVE REKE
Mihailo JELIĆ1, Bojan KENIG2, Marija TANASKOVIĆ1, Marina STAMENKOVIĆ-RADAK1,2 i Marko ANĐELKOVIĆ1,2,3
1 Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd
2 Institut za biološka istraživanja “Siniša Stanković”, Univerzitet u Beogradu, Beograd
3 Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd
Izvod
U ovom radu analizarana je genetička varijabilnost restrikcionih mesta mitohondrijalne DNK, kao i varijabilnost inverzionog polimorfizma u populaciji Drosophila subobscura sakupljenoj u kanjonu Lazareve reke. Cilj je bio rasvetljavanje uloge citonuklearnih interakcija u oblikovanju varijabilnosti mitohondrijalne DNK. Utvrđeno je prisustvo dva dominantna haplotipa (I i II) kao i dva haplotipa niske učestalosti. Nije utvrđena statistički značajna neravnoteža vezanosti između haplotipova grupisanih u haplogrupe I i II i nijednog od hromozomskih aranžmana. Međutim, upoređivanjem podataka prethodno analiziranih populacija i populacije analizirane u ovom radu, primećuje se povećanje učestalosti haplotipa I sa smanjenjem učestalosti standardnih hromozomskih aranžmana. Ovakav obrazac ukazuje ili na direktan uticaj sredinskih činilaca na varijabilnost mitohondrijalne DNK ili na sredinski zavisnu citonuklearnu koadaptaciju.
Autor za kontakt: Mihailo Jelić, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu Studentski trg 16, 11000 Beograd, tel: +381 11 2187 266, Fax: +381 11 2638 500, mob: +381 63 876 23 81 E-mail: mihailoj@bio.bg.ac.rs
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2012), str. 419 – 428.
© 2012 Društvo genetičara
Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:633
Original scientific paper
MASA ZRNA GENOTIPOVA TRITIKALEA (X TRITICOSECALE WITTMACK) U AGROEKOLOŠKIM USLOVIMA BANJA LUKE
Danijela KONDIĆ1, Desimir KNEŽEVIĆ2, Aleksandar PAUNOVIĆ3
1Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Banja Luci, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
2Univerzitet u Prištini (Kosovska Mitrovica), Poljoprivredni fakultet, Lešak, Srbija
3 Univerzitet u Kragujevcu, Agronomski fakultet Čačak, Srbija
2 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Izvod
Masa zrna je genotipska karakteristika koja se direktno vezuje za realizaciju prinosa. U ovom radu je izučavana masa zrna kod 10 genotipova ozimog heksaploidnog tritikalea (Trimaran, Ticino, Odisej, Agrano, BLT21, BLT17, BLT10, Max 1793, Bogo i Tornado). Eksperiment je izveden u toku 2005/06, 2006/07, 2007/08. u Trapistima, region Banja Luka, u kome je primenjena standardna agrotehnika. U toku izučavanja, klimatski uslovi u dvije eksperimentalne godine 2006. i 2008. su bili relativno slični, dok je u 2007. godini bio izražen period suše. Rezultati su pokazali statistički visoko značajne razlike u masi zrna kod izučavanih genotipova tritikalea bez obzira na godine istraživanja, dok su statistički značajne razlike konstatovane između godina bez obzira na genotip. Analiza ovih odnosa posmatrana je kroz interakcijske efekte kao zaključna ocjena posmatranih genotipova. Najmanja prosječna vrijednost mase zrna (0,0369 g) za izučavane genotipove tritikalea je dobijena u 2007. eksperimentalnoj godini, a najveća prosječna masa zrna (0,0406 g) je dobijena u 2006. godini. Genotipovi Bogo (0,0465 g), Odisej (0,0453 g) i BLT10 (0,0424 g) su imali značajno veću prosječnu masu zrna od ostalih izučavanih genotipova bez obzira na godinu. Ova tri genotipa nisu se statistički značajno razlikovali za masu zrna i pokazala su najbolju adaptivnost na agroekološke uslove Banja Luke.
Autor za kontakt: Danijela Kondić, Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Banja Luci, Bulevar Vojvode Petra Bojovića 1ª, Republika Srpska, BiH, Phone: +387 51 330 958 e-mail: danijela.kondic@agrofabl.org
Štampano u „GENETIKA“ Vol. 44, No. 2(2021), str. 429-440
© 2012 Društvo genetičara Srbije
S. Bajića 1, 11185 Beograd – Zemun
Srbija
UDC 575:630
Pregedni rad
GENETSKI MODIFIKOVANO DRVEĆE - STANJE I PERSPEKTIVE
Marina NONIĆ1, Cristina VETTORI2, Fabio BOSCALERI3,
Jelena MILOVANOVIĆ4 i Mirjana ŠIJAČIĆ-NIKOLIĆ1
[1] Univerzitet u Beogradu, Šumarski fakultet, Beograd
2 Institut za genetiku biljaka, Nacionalni istraživački savet u Firenci, Firenca
3 Generalna direkcija regiona Toskana, Sektor za razvoj poljoprivrednih i prehrambenih preduzeća, Firenca
4 Univerzitet Singidunum Beograd, Fakultet za primenjenu ekologiju “Futura”, Beograd
Izvod
Genetski modifikovano drveće je rezultat savremenog oplemenjivanja biljaka. Njegovo uvođenje u životnu sredinu u eksperimentalne svrhe ili šire gajenje definisano je različito, od zemlje do zemlje. Mišljenje javnosti je podeljeno!
Obavljena istraživanja deo su aktivnosti u okviru COST akcije FP0905 „Biosafety of forest transgenic trees”, koja ima za cilj prikupljanje informacija i definisanje naučnog stava o genetski modifikovanom drveću, kao osnove za buduću politiku Evropske unije u toj oblasti. Prikupljene informacije odnose se na osam zemalja: četiri zemlje članice Evropske unije (Italija, Slovenija, Rumunija i Bugarska) i četiri zemlje u procesu pridruživanja (Hrvatska, Crna Gora, Srbija i Bosna i Hercegovina). Komparativnom analizom obuhvaćeno je stanje šumskih resursa (površina šumskog zemljišta i šumski pokrivač), zakonodavstva vezano za šumarstvo i za genetski modifikovane organizme i stav šire javnosti o ovom pitanju.
Prikupljene informacije pružaju dobru osnovu za sagledavanje ove problematike u cilju definisanja jasnog naučnog stava kao preporuke.
Autor za kontakt: Marina Nonić, Univerzitet u Beogradu, Šumarski fakultet, Kneza Višeslava 1, 11030 Beograd, Srbija, tel: +381 11 3053 873; E-mail: marinala@beotel.net